ریالیسم

ریالیسم (فلسفه). رئالیسم (فلسفه)(realism)
(یا: واقع گرایی) رویکردی به جهان که براساس آن اصالت همواره به واقعیت عالم خارجی داده می شود. گرچه در شاخه های گوناگون این اصطلاح کاربرد دارد اما معمولاً ویژگی مشترک این شاخه ها این است که در برابر گرایش های ایدئالیستی که به اصالت معنی و ویژگی های ذهنی معتقدند، به واقعیت خارجی و مستقل از ذهن انسان اصالت می دهند. براساس همین هستۀ مشترک است که در قرون وسطا رئالیست ها در برابر نام گرایان و مفهوم گرایان، به وجود واقعی و خارجی کلیات قائل بودند. رئالیست های اخلاقی در برابر نسبی گرایان به قرار داشتن اصول اخلاقی در متن عالم خارج، رئالیست های خام به نبودن هیچ واسطه ای در ادراک ما از عالم خارج، و رئالیست های متافیزیکی کلّاً به عالمی خارج از انسان و مستقل از ادراک او باور دارند. البته همواره باید توجه داشت، رئالیسم واژه ای است که در طول تاریخ دچار دگرگونی های بسیار شده و به موارد گوناگونی اطلاق شده است، درنتیجه برای آشکارشدن منظور هر مکتب فکری از رئالیسم ابتدا باید از منظور آن مکتب در به کارگیری واژۀ واقعیت آگاه شد. امروزه بیشتر رئالیسم اشاره به گرایش هایی در فلسفۀ تحلیلی دارد که سعی دارند تا فلسفه را به علوم نزدیک کنند. بدین ترتیب واقعیت برای آن ها امری است که با علوم هماهنگ است و براساس روش علمی به دست می آید. اما به طور کلی پس از ظهور فلسفه های قرن بیستمی کلّاً مسئلۀ شکاف میان رئالیسم و ایدئالیسم از مسائل فلسفی کنار گذاشته شده است.

ریالیسم (هنر و ادبیات). رئالیسم (هنر و ادبیات)(realism)
رئالیسم
(یا: واقع گرایی) در هنر و ادبیات به طور عام، رویکرد عینی به موضوع. در این معنا به ناتورالیسمنیز تعبیر می شود. حد مفرط آن نقاشی دیدفریباست که با فریب چشم می کوشد اشیا را واقعی نشان دهد. به طور خاص به جنبشی در هنر و ادبیات اروپای نیمۀ قرن ۱۹ اشاره دارد که در برابر آرمان پردازی رمانتیکو کلاسیک، و مضامین قراردادی آکادمیک، همچون اساطیر، تاریخ، و منظره های باشکوه، پدید آمد. رئالیسم به بازنمایی مضامین زندگی روزمره علاقه مند بود و محیط اجتماعی را به دقت منعکس می کرد. بیشتر در فرانسه رواج یافت، و رنگ سیاسی گرفت. گوستاو کوربهو اونوره دومیه، دو نقاش برجستۀ رئالیست، هنر خود را صرف افشای بی عدالتی های اجتماعی کردند. گام نخست را کوربه برداشت؛ می گفت می خواهم به تجربۀ شخص خود وفادار بمانم، و افزود که چون فرشته ای ندیده ام نمی توانم نقاشی اش کنم. کار کوربه به سبب مقیاس و موضوع، جنجال برانگیز بود؛ تابلوی خاکسپاری در اورنان(۱۸۵۰) از آن جمله است ـ تصویری از افراد عادی در مراسم خاکسپاری، در اندازۀ طبیعی، بر روی بومی بزرگ. در ادبیات، ازجمله رمان نویسان واقع گرا عبارت اند از اونوره دو بالزاک، گوستاو فلوبر، استندال، جورج الیوت، تئودور فونتانه، فیودور داستایوسکی، نیکلای گوگول، و لئون تولستوی. در نقاشی رئالیسم جای خود را به امپرسیونیسم، و در ادبیات به ناتورالیسم داد. با ورود هنر پیشتاز در اواخر قرن ۱۹، رئالیسم رفته رفته به سود سبک های انتزاعیتر کنار رفت.