[ویکی فقه] خداوند حضرت یوسف (علیه السّلام) را از چاه به مقام عزیزی رسانید، و او را عزیز مصر کرد. و حضرت از این مقام به نفع مردم استفاده کرد و آنان را از هفت سال قحطی نجات داد.
شاه مصر که به طور کامل به پاکی و علم و درایت یوسف پی برده بود، به او علاقه شدیدی پیدا کرد. به اطرافیان دستور داد به زندان بروند و یوسف را به حضورش بیاورند تا او را محرم اسرار و امین امور خود قرار دهد. یکی از آنها نزد یوسف آمد، و بشارت آزادی را به یوسف (علیه السّلام) داد؛ و او را نزد شاه آورد، شاه مقدم یوسف را مبارک شمرد، او را نزد خود نشاند. از هر دری با او سخن گفت، ولی لحظه به لحظه به درجات مقام علمی یوسف (علیه السّلام) بیشتر پی می برد، تا آن که صددرصد شایستگی او را برای اداره مقامهای حساس کشور درک کرد و صریحا به او گفت: «انک الیوم لدینا مکین امین؛ از امروز به بعد تو در نزد ما مقام و منزلت ارجمندی داری و تو فردی امین و درستکار می باشی.» حضرت یوسف (علیه السّلام) که از مردان خداست، از خدا می خواهد که صاحب مقام و قدرتی شود و از آن مقام به نفع بشر استفاده کند و بتواند بهتر و با دستی بازتر به جامعه خدمت نماید.آری حضرت یوسف خدمتگذار، خواستار مقامی است، ولی مقامی که بتواند آن را پلی برای اعلای کلمه حق و خدمت به مردم قرار دهد. مقام خزانه داری را انتخاب کرد. چه آن که یوسف با بینش دقیقش هفت سال فراوانی و هفت سال قحطی آینده را می بیند. او درک می کند که اگر رییس دارایی باشد، با تدبیرهای خردمندانه، مردم را از تهیدستی و فلاکت نجات خواهد داد و به داد مردم محروم خواهد رسید. از این رو به شاه گفت: «اجعلنی علی خزائن الارض انی حفیظ علیم؛ مرا سرپرست خزائن و محصولات کشور مصر قرار بده، من از عهده نگهداری محصولها بر می آیم و به امور حفظ اقتصاد، نگهدارنده و آگاه هستم».شاه، این مقام را به یوسف (علیه السّلام) واگذار کرد. از آن پس، یوسف (علیه السّلام) را با عنوان «عزیز» می خواندند. (ناگفته نماند که مقام «عزیزی» غیر از مقام پادشاهی است. این که بعضی عنوان عزیز را با «ملک» یکی گرفته اند. چنان که به خود آیات سوره یوسف دقت کنند خواهند دانست که چنین نیست و عنوان «عزیز» تقریبا حکم وزیر یا نخست وزیر را داشت، و سپس به مقام پادشاهی رسید، چنان که ذکر می شود.) یوسف پس از قبول این مسؤولیت، کمر خدمتگذاری به مردم را بست و در این مسیر، فداکاریها کرد و بر اثر خدمات صادقانه و عادلانه اش محبوبیت خاصی در میان ملت مصر پیدا نمود.آری، خداوند این چنین به یوسف (علیه السّلام) مقام داد، و افتاده به چاه را به مقام عزیزی رسانید. خداوند پاداش نیکوکار را ضایع نمی کند. این پاداش دنیوی است. اجر آخرت که معلوم است بهتر خواهد بود. (و لاجر ال آخره خیر للذین آمنوا و کانوا یتقون.)
بهره گیری از امکانات کشور
در این باره که یوسف (علیه السّلام) تا چه وقت مقام خزانه داری را برعهده داشت و آیا به مقام پادشاهی رسید یا نه، و اگر رسید چند سال در این مقام بود، مفسران و راویان، مطالب مختلف گفته اند. ما در این جا گفتار ابن عباس را در این باره خاطر نشان کرده و سپس سخنان حضرت رضا (علیه السّلام) را که کار و تلاش یوسف (علیه السّلام) را پس از تحویل گرفتن اختیارات کشور مصر بیان می کند به نظر خوانندگان می رسانیم:ابن عباس می گوید: اگر یوسف (علیه السّلام) خودش به پادشاه نمی گفت که مرا خزانه دار قرار بده، پادشاه تمام اختیارات مملکت را همان ساعت به یوسف واگذار می کرد. یوسف (علیه السّلام) پس از بدست گرفتن مقام خزانه داری، یک سال در اطراف شاه بود و به انجام وظیفه خود می پرداخت، آن گاه به درخواست یوسف، پادشاه، امارت و ریاست کشور مصر را به او واگذار کرد. شمشیر مخصوص حکومت را بر پیکر برازنده او حمایل نمود، و او را بر تخت مخصوص حاکمیت که با طلا و در و یاقوت تزیین شده بود نشاند. شکوه و نورانیت چشمگیر یوسف (علیه السّلام)، همه چیز را تحت الشعاع قرار داده بود. وقتی که تمام اختیارات کشور به دستش رسید، از تمام اختیارات و امکانات خود به نفع جامعه استفاده کرد و به عدالت و دادگری رفتار نمود، به طوری که محبتش در دل زن و مرد مردم مصر جای گرفت، به گونه ای که به فرموده قرآن: «یتبوا منها حیث یشاء؛ تا آن چه را که می خواهد از آن اختیارات استفاده کند.»
← اداره کشور در سالهای قحطی
نقل شده که یوسف (علیه السّلام) در این هفت سال قحطی، غذای سیری نخورد. به او گفتند: با این که خزائن مملکت در دست تو است چرا غذای سیر نمی خوری؟ در پاسخ فرمود: «اخاف ان اشبع فانسی الجیاع؛ می ترسم سیر شوم آن گاه گرسنگان را فراموش کنم».
عناوین مرتبط
...
شاه مصر که به طور کامل به پاکی و علم و درایت یوسف پی برده بود، به او علاقه شدیدی پیدا کرد. به اطرافیان دستور داد به زندان بروند و یوسف را به حضورش بیاورند تا او را محرم اسرار و امین امور خود قرار دهد. یکی از آنها نزد یوسف آمد، و بشارت آزادی را به یوسف (علیه السّلام) داد؛ و او را نزد شاه آورد، شاه مقدم یوسف را مبارک شمرد، او را نزد خود نشاند. از هر دری با او سخن گفت، ولی لحظه به لحظه به درجات مقام علمی یوسف (علیه السّلام) بیشتر پی می برد، تا آن که صددرصد شایستگی او را برای اداره مقامهای حساس کشور درک کرد و صریحا به او گفت: «انک الیوم لدینا مکین امین؛ از امروز به بعد تو در نزد ما مقام و منزلت ارجمندی داری و تو فردی امین و درستکار می باشی.» حضرت یوسف (علیه السّلام) که از مردان خداست، از خدا می خواهد که صاحب مقام و قدرتی شود و از آن مقام به نفع بشر استفاده کند و بتواند بهتر و با دستی بازتر به جامعه خدمت نماید.آری حضرت یوسف خدمتگذار، خواستار مقامی است، ولی مقامی که بتواند آن را پلی برای اعلای کلمه حق و خدمت به مردم قرار دهد. مقام خزانه داری را انتخاب کرد. چه آن که یوسف با بینش دقیقش هفت سال فراوانی و هفت سال قحطی آینده را می بیند. او درک می کند که اگر رییس دارایی باشد، با تدبیرهای خردمندانه، مردم را از تهیدستی و فلاکت نجات خواهد داد و به داد مردم محروم خواهد رسید. از این رو به شاه گفت: «اجعلنی علی خزائن الارض انی حفیظ علیم؛ مرا سرپرست خزائن و محصولات کشور مصر قرار بده، من از عهده نگهداری محصولها بر می آیم و به امور حفظ اقتصاد، نگهدارنده و آگاه هستم».شاه، این مقام را به یوسف (علیه السّلام) واگذار کرد. از آن پس، یوسف (علیه السّلام) را با عنوان «عزیز» می خواندند. (ناگفته نماند که مقام «عزیزی» غیر از مقام پادشاهی است. این که بعضی عنوان عزیز را با «ملک» یکی گرفته اند. چنان که به خود آیات سوره یوسف دقت کنند خواهند دانست که چنین نیست و عنوان «عزیز» تقریبا حکم وزیر یا نخست وزیر را داشت، و سپس به مقام پادشاهی رسید، چنان که ذکر می شود.) یوسف پس از قبول این مسؤولیت، کمر خدمتگذاری به مردم را بست و در این مسیر، فداکاریها کرد و بر اثر خدمات صادقانه و عادلانه اش محبوبیت خاصی در میان ملت مصر پیدا نمود.آری، خداوند این چنین به یوسف (علیه السّلام) مقام داد، و افتاده به چاه را به مقام عزیزی رسانید. خداوند پاداش نیکوکار را ضایع نمی کند. این پاداش دنیوی است. اجر آخرت که معلوم است بهتر خواهد بود. (و لاجر ال آخره خیر للذین آمنوا و کانوا یتقون.)
بهره گیری از امکانات کشور
در این باره که یوسف (علیه السّلام) تا چه وقت مقام خزانه داری را برعهده داشت و آیا به مقام پادشاهی رسید یا نه، و اگر رسید چند سال در این مقام بود، مفسران و راویان، مطالب مختلف گفته اند. ما در این جا گفتار ابن عباس را در این باره خاطر نشان کرده و سپس سخنان حضرت رضا (علیه السّلام) را که کار و تلاش یوسف (علیه السّلام) را پس از تحویل گرفتن اختیارات کشور مصر بیان می کند به نظر خوانندگان می رسانیم:ابن عباس می گوید: اگر یوسف (علیه السّلام) خودش به پادشاه نمی گفت که مرا خزانه دار قرار بده، پادشاه تمام اختیارات مملکت را همان ساعت به یوسف واگذار می کرد. یوسف (علیه السّلام) پس از بدست گرفتن مقام خزانه داری، یک سال در اطراف شاه بود و به انجام وظیفه خود می پرداخت، آن گاه به درخواست یوسف، پادشاه، امارت و ریاست کشور مصر را به او واگذار کرد. شمشیر مخصوص حکومت را بر پیکر برازنده او حمایل نمود، و او را بر تخت مخصوص حاکمیت که با طلا و در و یاقوت تزیین شده بود نشاند. شکوه و نورانیت چشمگیر یوسف (علیه السّلام)، همه چیز را تحت الشعاع قرار داده بود. وقتی که تمام اختیارات کشور به دستش رسید، از تمام اختیارات و امکانات خود به نفع جامعه استفاده کرد و به عدالت و دادگری رفتار نمود، به طوری که محبتش در دل زن و مرد مردم مصر جای گرفت، به گونه ای که به فرموده قرآن: «یتبوا منها حیث یشاء؛ تا آن چه را که می خواهد از آن اختیارات استفاده کند.»
← اداره کشور در سالهای قحطی
نقل شده که یوسف (علیه السّلام) در این هفت سال قحطی، غذای سیری نخورد. به او گفتند: با این که خزائن مملکت در دست تو است چرا غذای سیر نمی خوری؟ در پاسخ فرمود: «اخاف ان اشبع فانسی الجیاع؛ می ترسم سیر شوم آن گاه گرسنگان را فراموش کنم».
عناوین مرتبط
...
wikifeqh: ریاست_یوسف