رگ بند

رگ بند، شریان بند یا تورنیکت ( به انگلیسی: Tourniquet ) تسمه یا نواری است که بر روی عضو می بندند تا مانع عبور جریان خون شود. این وسیله با وارد آوردن فشار از روی پوست قادر است با مسدود کردن سرخ رگ ها و سیاه رگ ها، جریان خون در آن اندام را موقتاً متوقف نموده و به کاهش یا قطع خونریزی کمک کند.
استفاده از تورنیکت ( شریان بند ) در هنگام خونگیری جهت انسداد عروق و همچنین در هنگام جراحی های ارتوپدی به منظور جلوگیری از خونریزی حین عمل، و در فوریت های پزشکی و میدان جنگ کاربرد دارد. بدین صورت که روی دست و پای بیمار بسته می شود و به دلیل کاهش خونریزی سطح بهتری از عمل برای جراح نمایش می دهد.
• در هنگام خونگیری وریدی به محض برقراری جریان خون ، تورنیکت شل شود و حداکثر زمان استفاده از تورنیکت جهت انسداد عروق 60 ثانیه میباشد.
• در جراحی اطفال، میزان فشار کم تر از بزرگ سالان باید تنظیم شود.
• میزان فشار در داخل نوار در طول جراحی کنترل شده و ثابت باقی بماند.
• زمانی که تورنیکت برداشته شود باید گردش خون عضو، کنترل گردد.
• میزان فشار تورنیکت باید در پرونده بیهوشی بیمار ثبت گردد.
• تخلیه هوای تورنیکت باید به تدریج انجام گیرد. [ ۱]
در رم باستان در حدود ۱۹۹ سال قبل از میلاد از وسیله ای برنزی بعنوان تورنیکه جهت جلوگیری از خونریزی در حین عمل قطع عضو استفاده می کردند. [ ۲] در سال ۱۷۱۸ ژان لوی پتی* جراح فرانسوی از وسیله ای شبیه به آن سود جسته است. در سال ۱۸۶۴ جوزف لیستر* جراح مشهور انگلیسی اولین کسی است که از رگ بند برای انجام عمل های جراحی بدون خونریزی استفاده کرده تا اینکه در سال۱۸۷۳ فردریخ فن اسمارچ* پیشنهاد داد قبل از بستن تورنیکه روی عضو، خون موجود در رگ ها با بالا آوردن عضو بطرف قلب برگردانده شود و سپس تورنیکه بسته شود، او برای اینکار از یک نوار کشی مخصوص استفاده می کرد.
بکارگیری رگ بند بادی در سال ۱۹۰۴ توسط هاروی کوشینگ * ثبت شده است. اگوست بیر* در سال ۱۹۰۸ دو رگ بند متصل بهم برای بی حس نمودن عضو جهت انجام عمل جراحی اختراع نمود و این نوع بی حسی عضو را بلوک بیر نام گذاری کرد. [ ۳]
در ۱۹۸۰ دکتر جیمز مک ایون *اختراع رگ بند تمام اتوماتیک باکنترل ریزپردازنده را به ثبت رساند این نوع تورنیکه از درجه بالای ایمنی حین کار برخوردار بوده و عوارض احتمالی را کاهش داده است. [ ۴] [ ۵]