روپیه هند

روپیه یکای پول رسمی هندوستان با علامت ₹ است. روپیهِ هند به عنوان پول قانونی در کشورهای همسایه نپال و بوتان پذیرفته شده است و این دو کشور پول رایج خود را بر اساس نرخ روپیهِ هند تثبیت کرده اند. روپیه به ۱۰۰ پیسه تقسیم می شود. ارزش بالاترین اسکناس کاغذی معادل دو هزار روپیه است و کم ارزش ترین سکه رایج در هند ۵۰ پیسه است. در سال ۲۰۱۶ اسکناس ۱۰۰۰ روپیه حذف و به جای آن اسکناس ۲۰۰۰ روپیه چاپ شد، ولی بعد از آن در سال ۲۰۲۳ بانک مرکزی هند چاپ ۲۰۰۰ روپیه را متوقف کرد، اما همچنان استفاده از آن قانونی است. [ ۲] هند تنها کشوری در جهان است که بر روی اسکناس های روپیه آن، ۱۷ زبان نوشته شده است. [ ۳]
در گذشته طبق نرخ ارز ثابت ارزش روپیه وابسته به پوند استرلینگ انگلیس بود و پس از استقلال، بیش از ۳۰٪ از تجارت خارجی هند با پوند انگلیس بود. در سال ۱۹۷۵، نرخ ارز در هند متغیر شد اما ارزش روپیه در برابر سبد ارزی تثبیت شد و تحت کنترل شدید بانک مرکزی هند قرار گرفت. در سال های اخیر ارزش روپیه در مقایسه با اکثر یکاهای پول کاهش داشته است.
از زمان لیبرالیزاسیون اقتصاد هند، روپیه در تجارت و حساب جاری کاملاً گردش پذیری است. این شرایط این امکان را برای تجار و کارگران هندی فراهم کرده است که درآمدهای خود را در خارج در بازار ارزی به روپیه تبدیل کنند و تمامی محدودیت ها در ارز خارجی برای مبادلات تجاری موجود، سفر، تحصیل، مخارج درمانی و غیره از بین رفت. هند متعهد به این است که به تدریج به سمت گردش پذیری کامل حرکت کند، اگرچه محدودیت هایی در مورد حساب های سرمایه ای برای تشویق به جریان دوطرفه سرمایه و سرمایه گذاری وجود دارد. [ ۴]
دولت هند اسکناس های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ روپیه ای را به علت مبارزه با فساد از چرخه خارج کرد رئیس جمهور هند، نارندرا مودی، اعلام کرد اسکناس ۵۰۰ و ۱۰۰۰ روپیه ای از چرخه اقتصاد خارج می شوند. این تصمیم در پی بی نظمی که در اقتصاد این کشور اتفاق افتاده گرفته شده است.