فرستاد از آن آهن تیره رنگ
یکی آینه کرده روشن ز زنگ.
فردوسی.
چو زنگی که بستر ز جوشن کندچو هندو که آئینه روشن کند.
( گرشاسب نامه ).
آئینه خویش را به صیقل دادم روشن کردم به پیش خود بنهادم
در آینه عیب خویش چندان دیدم
کز عیب دگر کسان نیامد یادم .
؟
در آن کوره کآئینه روشن کنندچو بشکست از آئینه جوشن کنند.
نظامی.
- روشن کردن آهن یا فلز دیگر ؛ صیقلی کردن آن. جلا دادن به آن. زدودن زنگ آن. ( یادداشت مؤلف ).- روشن کردن سواد ؛ ملکه خواندن بهم رساندن. ( آنندراج ) :
در دبستان تأمل کرده ای روشن سواد
ابجد اطفال باشد خط پیشانی مرا.
صائب ( از آنندراج ).
و رجوع به ترکیب روشن شدن سواد در ذیل ماده روشن شدن شود.- روشن کردن سینه ؛ اخلاط آن را با سرفه و تنحنح بیرون کردن. تصلیه صوت. صافی کردن سینه و صوت. ( یادداشت مؤلف ). و رجوع به ترکیب روشن کردن آواز و گلوروشن کردن در ذیل همین ماده شود.
- || صاف و روشن کردن درون.درخشان کردن ضمیر. پاک کردن دل :
تو آنی که روشن کنی سینه را
در او آری آئین آئینه را.
نظامی.
- روشن کردن شراب یا مطبوخی ؛ ترویق آن. پالودن آن. صافی و بی درد ساختن آن. ( یادداشت مؤلف ).- روشن کردن مغز ؛ صحیح الفکرکردن مغز را. ( آنندراج ).
- گلو روشن کردن ؛ سینه صافی کردن. اح ُ اح ُ کردن. تأحیح. تنحنح. سرفه های سست کردن تا گلو از جزیی خلط پاک شود. ( یادداشت مؤلف ). و رجوع به ترکیب روشن کردن سینه در ذیل همین ماده شود.
|| تابان کردن. درخشان کردن. اضاءة. تنویر. اناره. مقابل تاریک کردن. ( یادداشت مؤلف ). استضائة. ( از منتهی الارب ). اضائة. ( ترجمان القرآن ) ( منتهی الارب ) ( تاج المصادر بیهقی ). انارة. ( ترجمان القرآن ) ( تاج المصادر بیهقی ). تنویر. ( تاج المصادر بیهقی ) ( دهار ) ( المصادر زوزنی ) :
چو خورشید و چو ایمان شو که ویرانهاکنی روشن
بیشتر بخوانید ...