روسی، معماری (Russian Architecture)
کلیسای جامع سنت بازیل
قرون ۱۵ تا ۱۸. تا ۱۴۷۷م در مسکو بنای درخور توجّهی وجود نداشت؛ در این سال معماران و استادکاران ایتالیایی، به رهبری ارسطو فیوراوانتیِ بولونیایی به روسیه رفتند تا کلیسای جامع دورمیتیون را بازسازی کنند. او بر آن شد که از اسلوب روسی پیروی کند، اما روش های ساخت ایتالیایی را به کار گیرد. ایتالیایی های دیگر، کاخ فاستز را در مسکو طراحی کردند، و در سال های ۱۴۸۵ـ۱۴۹۲م به بازسازی کرملین پرداختند و ملغمه ای تماشایی پدید آوردند. در کلیسای جامع سنت بازیل آمرزیده (۱۵۵۵) و در اغلب کلیساهای دیگر قرن ۱۶، از پلان روسی و گنبدهای متعدد استفاده شد. در هنگام بنای شهر جدید سن پترزبورگ به دستور پطر کبیر در ۱۷۰۳، معماران برجسته ای به کار گرفته شدند، ازجمله زمتسوف روس؛ میکتّی و ترتسینی ایتالیایی (که کلیسای جامع سن پیِترو، و سن پل، ۱۷۱۴ را طراحی کردند)؛ شادل آلمانی، و لوبلون فرانسوی. سبک طراحی و ساختار بناها بیشتر پیرو مکتب رنسانس بود تا بیزانسی. در دوران فرمانروایی امپراتریس الیزابت (حک: ۱۷۴۱ـ۱۷۶۲)، معماران برجستۀ سن پترزبورگ، ایتالیایی بودند: راسترلّی (طراح کاخ زمستانی، ۱۷۵۴) و رینالدی. کاترین کبیر نیز پس از آن که جانشین الیزابت شد، معمار ایتالیایی با نام کوارنگی، معماران روس با نام های باژنوف، کازاکوف، و استاروف، و از ۱۷۷۹ معمار اسکاتلندی با نام چارلز کامرون را استخدام کرد. این معماران کاخ های سلطنتی و بناهای عمومی مختلفی ساختند که بیشتر آن ها در جنگ جهانی دوم نابود شدند.
قرن ۱۹. روسیه نیز مانند اروپای شرقی، در نخستین ربع قرن ۱۹ شاهد معماری احیای یونانی بود، و کلاسی سیسم احیا شده نیز تا اواسط قرن ادامه یافت. تون، معمار برجستۀ روس درآن دوره، کلیسای تبشیر در سن پترزبورگ، و کلیسای جامع سن ساوور در مسکو (۱۸۳۸ـ۱۸۸۳، به سبک لومباردی ـ بیزانسی) را طراحی کرد که هر دو تخریب شده اند. ادارۀ نیروی دریایی کار زاخاروف در سن پترزبورگ (۱۸۰۶)، مهم ترین بنای نئوکلاسیکِ باقی مانده است.
قرن ۲۰. در سال های ۱۸۵۰ـ۱۹۱۷ بخش عمدۀ معماری روسیه، فاقد ویژگی خاص است و غالباً کیفیتی نازل در اجرا دارد و ملغمه ای از همۀ سبک هاست. در زمان انقلاب اکتبر، معماران جوان از رهبران جنبش های هنری سوپره ماتیسم و ساختگری پیروی می کردند. در آغاز، حکومت شوروی به تشویق معماری مدرن پرداخت و درنتیجه مفاهیم معماری پیشرفتۀ دهۀ ۱۹۲۰ پدید آمد (لیسیتسکی، تاتلین، وسنین). در ۱۹۳۲ کلاسی سیسم ملی غالب شد و تا دهۀ ۱۹۶۰ تداوم یافت. بناهای مهمی که از دهۀ ۱۹۲۰ ساخته شد، عبارت اند از کاخ شوراها کار یوفان، تئاتر ارتش سرخ کار آلابیان، تئاتر مایرهولد کار شوسف، کتابخانۀ لنین کار شوکو، دانشکدۀ افسری کار رادنر و مونتس، ایستگاه آبی دینامو کار مورچان، همگی در مسکو؛ مجتمع آپارتمانی برای کهنه سربازان جنگ کار سیمونوف، در لنینگراد، سد لنین کار وسنین، و تئاتر دولتی در نووسیبیرسک کار گریوبرگ. بناهایی که پس از جنگ جهانی دوم ساخته شدند از لحاظ سبک بسیار متنوع اند و از معماری کارکردی پیشرفتۀ اروپای غربی تا کوششی مبهم برای رسیدن به سبک ملیِ متمایز، در تغییرند؛ درنتیجه در ادارۀ مرکزی پراودا کار گولوسوف، در استفاده از سطوح شیشه ای، زیاده روی شده است که با اقلیم نامساعد روسیه سازگار نیست؛ و در بنای غول آسای هتل مسکو، تئاتر دولتی در باتوم، و ایستگاه های مترو، از تزیینات بیش از حد، رنگ های زننده، و عناصر تزیینی مختلف، به افراط استفاده شده است. از دیگر نمونه های مهم معماری شوروی موزۀ نظامی در باکو، و ساناتوریا در سوچی درخور ذکرند.
کلیسای جامع سنت بازیل
قرون ۱۵ تا ۱۸. تا ۱۴۷۷م در مسکو بنای درخور توجّهی وجود نداشت؛ در این سال معماران و استادکاران ایتالیایی، به رهبری ارسطو فیوراوانتیِ بولونیایی به روسیه رفتند تا کلیسای جامع دورمیتیون را بازسازی کنند. او بر آن شد که از اسلوب روسی پیروی کند، اما روش های ساخت ایتالیایی را به کار گیرد. ایتالیایی های دیگر، کاخ فاستز را در مسکو طراحی کردند، و در سال های ۱۴۸۵ـ۱۴۹۲م به بازسازی کرملین پرداختند و ملغمه ای تماشایی پدید آوردند. در کلیسای جامع سنت بازیل آمرزیده (۱۵۵۵) و در اغلب کلیساهای دیگر قرن ۱۶، از پلان روسی و گنبدهای متعدد استفاده شد. در هنگام بنای شهر جدید سن پترزبورگ به دستور پطر کبیر در ۱۷۰۳، معماران برجسته ای به کار گرفته شدند، ازجمله زمتسوف روس؛ میکتّی و ترتسینی ایتالیایی (که کلیسای جامع سن پیِترو، و سن پل، ۱۷۱۴ را طراحی کردند)؛ شادل آلمانی، و لوبلون فرانسوی. سبک طراحی و ساختار بناها بیشتر پیرو مکتب رنسانس بود تا بیزانسی. در دوران فرمانروایی امپراتریس الیزابت (حک: ۱۷۴۱ـ۱۷۶۲)، معماران برجستۀ سن پترزبورگ، ایتالیایی بودند: راسترلّی (طراح کاخ زمستانی، ۱۷۵۴) و رینالدی. کاترین کبیر نیز پس از آن که جانشین الیزابت شد، معمار ایتالیایی با نام کوارنگی، معماران روس با نام های باژنوف، کازاکوف، و استاروف، و از ۱۷۷۹ معمار اسکاتلندی با نام چارلز کامرون را استخدام کرد. این معماران کاخ های سلطنتی و بناهای عمومی مختلفی ساختند که بیشتر آن ها در جنگ جهانی دوم نابود شدند.
قرن ۱۹. روسیه نیز مانند اروپای شرقی، در نخستین ربع قرن ۱۹ شاهد معماری احیای یونانی بود، و کلاسی سیسم احیا شده نیز تا اواسط قرن ادامه یافت. تون، معمار برجستۀ روس درآن دوره، کلیسای تبشیر در سن پترزبورگ، و کلیسای جامع سن ساوور در مسکو (۱۸۳۸ـ۱۸۸۳، به سبک لومباردی ـ بیزانسی) را طراحی کرد که هر دو تخریب شده اند. ادارۀ نیروی دریایی کار زاخاروف در سن پترزبورگ (۱۸۰۶)، مهم ترین بنای نئوکلاسیکِ باقی مانده است.
قرن ۲۰. در سال های ۱۸۵۰ـ۱۹۱۷ بخش عمدۀ معماری روسیه، فاقد ویژگی خاص است و غالباً کیفیتی نازل در اجرا دارد و ملغمه ای از همۀ سبک هاست. در زمان انقلاب اکتبر، معماران جوان از رهبران جنبش های هنری سوپره ماتیسم و ساختگری پیروی می کردند. در آغاز، حکومت شوروی به تشویق معماری مدرن پرداخت و درنتیجه مفاهیم معماری پیشرفتۀ دهۀ ۱۹۲۰ پدید آمد (لیسیتسکی، تاتلین، وسنین). در ۱۹۳۲ کلاسی سیسم ملی غالب شد و تا دهۀ ۱۹۶۰ تداوم یافت. بناهای مهمی که از دهۀ ۱۹۲۰ ساخته شد، عبارت اند از کاخ شوراها کار یوفان، تئاتر ارتش سرخ کار آلابیان، تئاتر مایرهولد کار شوسف، کتابخانۀ لنین کار شوکو، دانشکدۀ افسری کار رادنر و مونتس، ایستگاه آبی دینامو کار مورچان، همگی در مسکو؛ مجتمع آپارتمانی برای کهنه سربازان جنگ کار سیمونوف، در لنینگراد، سد لنین کار وسنین، و تئاتر دولتی در نووسیبیرسک کار گریوبرگ. بناهایی که پس از جنگ جهانی دوم ساخته شدند از لحاظ سبک بسیار متنوع اند و از معماری کارکردی پیشرفتۀ اروپای غربی تا کوششی مبهم برای رسیدن به سبک ملیِ متمایز، در تغییرند؛ درنتیجه در ادارۀ مرکزی پراودا کار گولوسوف، در استفاده از سطوح شیشه ای، زیاده روی شده است که با اقلیم نامساعد روسیه سازگار نیست؛ و در بنای غول آسای هتل مسکو، تئاتر دولتی در باتوم، و ایستگاه های مترو، از تزیینات بیش از حد، رنگ های زننده، و عناصر تزیینی مختلف، به افراط استفاده شده است. از دیگر نمونه های مهم معماری شوروی موزۀ نظامی در باکو، و ساناتوریا در سوچی درخور ذکرند.
wikijoo: روسی،_معماری