روزنامه خاطرات ناصر الدین شاه در سفر سوم فرنگستان

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان، کتاب سوم از مجموعه خاطرات ناصرالدین-شاه در سفر سوم خود به فرنگستان می باشد. در این کتاب آن چه در حال صحّت و بیماری و وقایعی که روزانه بر وی گذشته است را، ذکر کرده است.
ناصرالدین شاه یادداشت های سفرش را به سه قسمت تقسیم کرده و هر یک را «کتاب» نامیده است، کتاب اول، کتاب ثانی، کتاب ثالث. کتابی که اکنون در دست خواننده گرامی قرار دارد، کتاب اول است. کتاب به ترتیب با خلاصه ای از مندرجات، فهرست موضوعی اسناد، پیش گفتار و مقدمه کوشش گران آغاز می شود. شرح سفر ناصرالدین شاه از تاریخ 13 رجب آغاز می شود و به یکشنبه بیست و سوم شوال 1306 (از طهران تا شهر آنورس) پایان می یابد. در انتهای اثر نیز بخشی با عنوان ضمائم آمده است.
ناصرالدین شاه یادداشت های مربوط به سفر سوم را در هر فصل به خط خود آغاز می کرده و چند سطری می نوشته، آن گاه به تقریر خاطرات می پرداخته و منشیان خوشنویس متعدد او، باسواد و کم سواد نوبت به نوبت تقریرات او را تحریر می کرده اند؛ بنابراین گاهی اعلام جغرافیایی و تاریخی و کلمات فارسی را غلط نوشته اند. از همه مهم تر این که کلماتی را که از زبان های اروپایی به تازگی به زبان فارسی راه یافته بود، به صور مختلف تحریر کرده اند، در یک جا «گلیوم» و در جای دیگر «گیوم» در یک جا تاتر و جاهای دیگر «تیاتر- طیاطر- تیاطر» در یک جا «طراموای» و در جای دیگر «طرموی»، یک جا شلکنف آمده، جای دیگر شلیکونوف. محقق کتاب تا آن جا که امکان داشته، رسم الخط کلمات اروپایی را به همان صورت هایی که در متن آمده حفظ کرده است تا نمایانگر سرگردانی های دولت مردان در تلفظ کلمات تازه وارد باشد. اما صحیح کلمات فارسی را که به علت سهو یا مسامحه یا بی سوادی غلط تحریر شده است را، در ذیل صفحه متذکر شده است.
سفرنامه مشتمل بر اطلاعات جغرافیای تاریخی و جمعیت شناسی است؛ به عنوان مثال درباره ابهر آمده است: «این ده ابهر چند محله است که اسامی آن ها و جمعیت آن ها از این قرار است: محله خلج آباد و نسقچی چهارصد و پنجاه خانوار، محله علما و سادات پنجاه خانوار و...». یا در شرح چاپارخانه هایی که تا رسیدن به قفقاز از آن ها عبور کرده و فواصلشان از هم می خوانیم: «چند چاپارخانه که تا ولاد قفقاز عوض شد، از این قرار است: اول کدا ار چهارده ورس و نیم، دویی کوبی و...».
شگفت این که، در ضیافت هایی که به افتخار ناصرالدین شاه در کشورهای اروپا برگزار می شد، در معرفی بزرگان مدعو، احساس و استنباط خود را چه خوب و چه بد بر زبان آورده است: «این زن، زن پیر بدگل متعفّنی است؛ امّا جواهرهای قیمتی، مرواریدهای بزرگ عالی...». در نگارش بعضی عبارات رکیک و دور از ادب که البته شمارش نسبتاً اندک است، چنان بی پرواست که به ناچار از آوردن آن در کتاب خودداری و به جای آنان نقطه گذاشته شده است. گو این که در آن روزگار، استعمال این گونه عبارات، به اندازه ی امروز مشمئز کننده نبوده است؛ زیرا رساله ها و کتاب های مشتمل بر لطیفه گویی و طنزسرایی و حکایت خنده داری که از آن زمان ها باقی مانده، نشان می دهد کاربرد عباراتی که امروز بی ادبانه تلقی می شود، در گذشته رایج کوچه و بازار و مایه ی تفریح خاطرها بوده است.

[ویکی فقه] روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان (کتاب). «روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان»، کتاب سوم از مجموعه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم خود به فرنگستان می باشد. در این کتاب آن چه در حال صحت و بیماری و وقایعی که روزانه بر وی گذشته است را، ذکر کرده است.
ناصرالدین شاه یادداشت های سفرش را به سه قسمت تقسیم کرده و هر یک را «کتاب» نامیده است، کتاب اول، کتاب ثانی، کتاب ثالث. کتابی که اکنون در دست خواننده گرامی قرار دارد، کتاب اول است. کتاب به ترتیب با خلاصه ای از مندرجات، فهرست موضوعی اسناد، پیش گفتار و مقدمه کوشش گران آغاز می شود. شرح سفر ناصرالدین شاه از تاریخ ۱۳ رجب آغاز می شود و به یکشنبه بیست و سوم شوال ۱۳۰۶ (از طهران تا شهر آنورس) پایان می یابد. در انتهای اثر نیز بخشی با عنوان ضمائم آمده است.
گزارش محتوا
ناصرالدین شاه یادداشت های مربوط به سفر سوم را در هر فصل به خط خود آغاز می کرده و چند سطری می نوشته، آن گاه به تقریر خاطرات می پرداخته و منشیان خوشنویس متعدد او، باسواد و کم سواد نوبت به نوبت تقریرات او را تحریر می کرده اند؛ بنابراین گاهی اعلام جغرافیایی و تاریخی و کلمات فارسی را غلط نوشته اند. از همه مهم تر این که کلماتی را که از زبان های اروپایی به تازگی به زبان فارسی راه یافته بود، به صور مختلف تحریر کرده اند، در یک جا «گلیوم» و در جای دیگر «گیوم» در یک جا تاتر و جاهای دیگر «تیاتر- طیاطر- تیاطر» در یک جا «طراموای» و در جای دیگر «طرموی»، یک جا شلکنف آمده، جای دیگر شلیکونوف. محقق کتاب تا آن جا که امکان داشته، رسم الخط کلمات اروپایی را به همان صورت هایی که در متن آمده حفظ کرده است تا نمایانگر سرگردانی های دولت مردان در تلفظ کلمات تازه وارد باشد. اما صحیح کلمات فارسی را که به علت سهو یا مسامحه یا بی سوادی غلط تحریر شده است را، در ذیل صفحه متذکر شده است.
← اطلاعات جغرافیای تاریخی و جمعیت شناسی
در ابتدای اثر، فهرست مندرجات آمده است. در بخش پایانی کتاب نیز فهرست اشیاء خریداری شده، شرح نامدارانی که همراه شاه بوده اند یا به مناسبت ذکر از آنان شده است، نمونه دستخطها و اسناد و فهرست اعلام آمده است.
منبع
...

پیشنهاد کاربران

بپرس