روزبهان ابومحمدبن ابی نصربن روزبهان بقْلی فسایی شیرازی، معروف به «شیخ شطّاح» و «شطّاح فارس» عارف اهل فارس بود.
او در سال ۵۰۶ هجری شمسی ۵۲۲ هجری قمری در خانواده ای دیلمی الاصل در فسا به دنیا آمد. این عارف و دانشمند سدهٔ ششم و هفتم و از سرسلسلهٔ روزبهانیان بوده و دیلمیان مقیم فارس بوده اند و چون در فسا به بَقل ( سبزی و تره بار ) فروشی اشتغال داشت ملقب به «شیخ روزبهان بقلی» بود.
... [مشاهده متن کامل]
در مکتب به آموختن قرآن پرداخت و در محضر دانشمندان عصر به فراگرفتن علوم متداول مشغول شد. از همان ابتدای زندگی تمایلات عرفانی داشت، تا این که در ۲۵ سالگی از خلق برید و در کوه های اطراف شیراز به عبادت و ریاضت پرداخت و حافظ قرآن شد و نزد نخستین مرشد خود، شیخ جمال الدین فسایی رفت.
کتاب «تحفة اهل العرفان» قدیمی ترین اثر در شرح زندگی روزبهان می باشد. این اثر در سال ۶۹۵ هجری قمری ( ۹۴ سال بعد از فوت روزبهان ) توسط یکی از نبیرگان وی بنام شیخ شرف الدین ابراهیم ( فرزند شیخ صدرالدین روزبهان ثانی فرزند شیخ فخرالدین احمد فرزند روزبهان ) در شرح زندگی روزبهان نگاشته شده است. این کتاب دریک نوبت توسط محمد تقی دانش پژوه تصحیح و توسط انجمن آثار ملی تحت شماره ۶۰ منتشر شده است. سپس به کوشش دکتر جواد نوربخش در دو نوبت منتشر گردیده است.
• جمال الدین خلیل فسایی استاد وی بود.
• جاگیر ( متوفی ۵۹۱ ) از زاهدان کُرد که در سامره می زیست
• شیخ سراج الدین محمودبن خلیفه ( متوفی ۵۶۲ ) ، که خرقهٔ او با دو واسطه به شیخ ابواسحاق کازرونی می رسید.
• شیخ ابوالصفا که شیخ روزبهان در سفر حج، که مریدانش همراه وی بودند از او خرقه گرفت.
او پس از حج به مصر و شام رفت و سرانجام به شیراز بازگشت و باقی روزگار خود را به تدریس، تربیت مریدان و نگارش کتاب گذرانید. امام فخرالدین نصربن مریم. ارشدالدین علی نیریزی ( متوفی ۶۰۴ ) صدرالدین سِلَفی اصفهانی ( ۴۷۸–۵۷۶ ) که شیخ روزبهان و ابونجیب سهروردی ( ۴۹۰–۵۶۳ ) در حدود سال ۵۵۷، در اسکندریه در محضر او بودند.
روزبهان عارفی وحدت وجودی است و این موضوع در بسیاری از آثارش موج می زند و رجوع به آثار او به روشنی خواننده را متوجه این حقیقت می کند که او عارفی ژزف نگر است. نهایت پختگی او را در کتاب رسالة القدس می توان دید.
شیخ روزبهان تألیف را نوعی حجاب شمرده اما بیش از شصت اثر در علوم ظاهر و باطن داشته که برخی از آن ها موجود است. برخی از آثار وی دربارهٔ تصوف بدین شرح است:
او در سال ۵۰۶ هجری شمسی ۵۲۲ هجری قمری در خانواده ای دیلمی الاصل در فسا به دنیا آمد. این عارف و دانشمند سدهٔ ششم و هفتم و از سرسلسلهٔ روزبهانیان بوده و دیلمیان مقیم فارس بوده اند و چون در فسا به بَقل ( سبزی و تره بار ) فروشی اشتغال داشت ملقب به «شیخ روزبهان بقلی» بود.
... [مشاهده متن کامل]
در مکتب به آموختن قرآن پرداخت و در محضر دانشمندان عصر به فراگرفتن علوم متداول مشغول شد. از همان ابتدای زندگی تمایلات عرفانی داشت، تا این که در ۲۵ سالگی از خلق برید و در کوه های اطراف شیراز به عبادت و ریاضت پرداخت و حافظ قرآن شد و نزد نخستین مرشد خود، شیخ جمال الدین فسایی رفت.
کتاب «تحفة اهل العرفان» قدیمی ترین اثر در شرح زندگی روزبهان می باشد. این اثر در سال ۶۹۵ هجری قمری ( ۹۴ سال بعد از فوت روزبهان ) توسط یکی از نبیرگان وی بنام شیخ شرف الدین ابراهیم ( فرزند شیخ صدرالدین روزبهان ثانی فرزند شیخ فخرالدین احمد فرزند روزبهان ) در شرح زندگی روزبهان نگاشته شده است. این کتاب دریک نوبت توسط محمد تقی دانش پژوه تصحیح و توسط انجمن آثار ملی تحت شماره ۶۰ منتشر شده است. سپس به کوشش دکتر جواد نوربخش در دو نوبت منتشر گردیده است.
• جمال الدین خلیل فسایی استاد وی بود.
• جاگیر ( متوفی ۵۹۱ ) از زاهدان کُرد که در سامره می زیست
• شیخ سراج الدین محمودبن خلیفه ( متوفی ۵۶۲ ) ، که خرقهٔ او با دو واسطه به شیخ ابواسحاق کازرونی می رسید.
• شیخ ابوالصفا که شیخ روزبهان در سفر حج، که مریدانش همراه وی بودند از او خرقه گرفت.
او پس از حج به مصر و شام رفت و سرانجام به شیراز بازگشت و باقی روزگار خود را به تدریس، تربیت مریدان و نگارش کتاب گذرانید. امام فخرالدین نصربن مریم. ارشدالدین علی نیریزی ( متوفی ۶۰۴ ) صدرالدین سِلَفی اصفهانی ( ۴۷۸–۵۷۶ ) که شیخ روزبهان و ابونجیب سهروردی ( ۴۹۰–۵۶۳ ) در حدود سال ۵۵۷، در اسکندریه در محضر او بودند.
روزبهان عارفی وحدت وجودی است و این موضوع در بسیاری از آثارش موج می زند و رجوع به آثار او به روشنی خواننده را متوجه این حقیقت می کند که او عارفی ژزف نگر است. نهایت پختگی او را در کتاب رسالة القدس می توان دید.
شیخ روزبهان تألیف را نوعی حجاب شمرده اما بیش از شصت اثر در علوم ظاهر و باطن داشته که برخی از آن ها موجود است. برخی از آثار وی دربارهٔ تصوف بدین شرح است:
