[ویکی اهل البیت] در آیه سوم از سوره برائت آمده است: «وَأَذَانٌ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الأَکْبَرِ أَنَّ اللّهَ بَرِیءٌ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ وَرَسُولُهُ فَإِن تُبْتُمْ فَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ وَإِن تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللّهِ وَبَشِّرِ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ»؛ (و این آیات) اعلامی است از خدا و پیغمبرش به مردم در روز حج اکبر که خداوند و رسولش بیزار است. از مشرکین، حال اگر توبه کردید که توبه برایتان بهتر است و اما اگر سرپیچیدید، پس بدانید که شما ناتوان کننده خدا نیستید و تو (ای محمد) کسانی را که کفر ورزند به عذاب دردناکی بشارت ده.
روز حج اکبر در روایات شیعه:
تفسیر عیاشی از حریز از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله ابوبکر را با آیات سوره برائت به موسم حج فرستاد تا بر مردم بخواند جبرئیل نازل شد و گفت: از ناحیه تو جز علی نباید برساند، لذا حضرت علی علیه السلام را دستور داد تا بر ناقه غضباء سوار شود و خود را به ابی بکر رسانیده آیات را از او بگیرد و به مکه برده بر مردم بخواند.
ابی بکر عرض کرد: آیا خداوند بر من غضب کرده؟ فرمود: نه، جز آن که بر او نازل شده جز مردی از خودت کسی نمی تواند پیامی ابلاغ کند.
وقتی علی علیه السلام به مکه رسید - که بعد از ظهر روز قربانی بود و روز حج اکبر همانست - در میان مردم برخاست و صدا زد: ای مردم من فرستاده رسول خدایم به سوی شما و قرائت نمود: «بَرَاءةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِکِینَ × فَسِیحُواْ فِی الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ...».
بیست روز از ذی الحجه و تمامی محرم و صفر و ربیع الاول و ده روز از ربیع الثانی. آنگاه فرمود: از این پس نباید کسی لخت و عریان اطراف خانه طواف کند، نه زن و نه مرد و نیز هیچ مشرکی دیگر حق ندارد بعد از امسال به زیارت بیاید، مگر کسانی از مشرکین که با رسول خدا صلی الله علیه و آله عهدی بسته است که مهلت و مدت اعتبار آن تا سرآمد همین چهار ماه است.
و در تفسیر برهان از صدوق و او به سند خود از فضیل بن عیاض از امام صادق علیه السلام روایت کرده که گفت: من از آن حضرت از حج اکبر پرسش کردم. فرمودند: تو در این باره چیزی شنیده ای؟ عرض کردم: آری حدیثی دارم و آن این است که ابن عباس گفته است: حج اکبر عبارتست از روز عرفه، به این معنا که هر کس روز عرفه تا طلوع آفتاب روز عید قربان را درک کند. حج را درک کرده و هر کس دیرتر برسد حج آن سال از او فوت شده پس شب عرفه هم برای قبل و هم برای بعد قرار داده شده.
دلیل بر این قول هم این است که کسی که شب قربان تا طلوع فجر را درک کند حج را درک کرده و از او مجزی است، هر چند وقوف در روز عرفه را نداشته.
روز حج اکبر در روایات شیعه:
تفسیر عیاشی از حریز از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله ابوبکر را با آیات سوره برائت به موسم حج فرستاد تا بر مردم بخواند جبرئیل نازل شد و گفت: از ناحیه تو جز علی نباید برساند، لذا حضرت علی علیه السلام را دستور داد تا بر ناقه غضباء سوار شود و خود را به ابی بکر رسانیده آیات را از او بگیرد و به مکه برده بر مردم بخواند.
ابی بکر عرض کرد: آیا خداوند بر من غضب کرده؟ فرمود: نه، جز آن که بر او نازل شده جز مردی از خودت کسی نمی تواند پیامی ابلاغ کند.
وقتی علی علیه السلام به مکه رسید - که بعد از ظهر روز قربانی بود و روز حج اکبر همانست - در میان مردم برخاست و صدا زد: ای مردم من فرستاده رسول خدایم به سوی شما و قرائت نمود: «بَرَاءةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ إِلَی الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِکِینَ × فَسِیحُواْ فِی الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ...».
بیست روز از ذی الحجه و تمامی محرم و صفر و ربیع الاول و ده روز از ربیع الثانی. آنگاه فرمود: از این پس نباید کسی لخت و عریان اطراف خانه طواف کند، نه زن و نه مرد و نیز هیچ مشرکی دیگر حق ندارد بعد از امسال به زیارت بیاید، مگر کسانی از مشرکین که با رسول خدا صلی الله علیه و آله عهدی بسته است که مهلت و مدت اعتبار آن تا سرآمد همین چهار ماه است.
و در تفسیر برهان از صدوق و او به سند خود از فضیل بن عیاض از امام صادق علیه السلام روایت کرده که گفت: من از آن حضرت از حج اکبر پرسش کردم. فرمودند: تو در این باره چیزی شنیده ای؟ عرض کردم: آری حدیثی دارم و آن این است که ابن عباس گفته است: حج اکبر عبارتست از روز عرفه، به این معنا که هر کس روز عرفه تا طلوع آفتاب روز عید قربان را درک کند. حج را درک کرده و هر کس دیرتر برسد حج آن سال از او فوت شده پس شب عرفه هم برای قبل و هم برای بعد قرار داده شده.
دلیل بر این قول هم این است که کسی که شب قربان تا طلوع فجر را درک کند حج را درک کرده و از او مجزی است، هر چند وقوف در روز عرفه را نداشته.
wikiahlb: روز_حج_اکبر