روجا

در زبان و یا به تعبیر بعضی گویش مازندرانی کنونی که یک زبان ایرانی و نزدیک تر از زبان فارسی امروزین به پهلوی ( پارسی میانه ) است آنچه مشاهده می شود در بیشتر واژگان فارسی امروزین که واک ز دارند در مازندرانی امروزین ج تلفظ می شوند . . مانند پسوند جار که معادل زار است مانند برنج زار معادل مازندرانی بینج جار و یا افعال امری مانند بدوج بمعنی بدوز و . . . . . . مانند همه این موارد در مازندارنی قدیم می تواند روج به جای روز به کار رفته باشد . ولی مازندرانی ها روجا را یک ستاره می دانند که همان ناهید است و همچنین در مازندرانی به معنی زیبا نیز بسیار کاربرد دارد .

آموژکار = آموزگار
باژ= باز
سوچن = سوزن
روچ= روز ( کردی: روژ ) ، روج
برای دانستن👇👇👇
زبان پهلوی یا پارسیِ میانه نزدیک به یک هزاره زبان رسمی دو خاندان ایرانیِ اشکانی و ساسانی بوده است. واژه های فراوانی از زبانهای اوستایی و پارسی باستان به زبان پهلوی رسیده و از آنجا وارد زبان پارسی نو شده اند.
همچنان که سنگ ریزه های کف رودخانه هر چه بیشتر در گذر آب باشند بیشتر سابیده می شوند، واژه ها هم در درازای زمان هرچه بیشتر به کار گرفته شوند کوتاهتر می شوند. بر این پایه، در گذرِ طبیعی واژه ها از پهلوی به پارسی نو دگرگونیهایی رخ داده است:
نخست اینکه گاهی واکی [حرفی] از واژه افتاده و آن را کوتاهتر نموده است. برای نمونه افتادن واک “الف” از آغاز شمار بسیاری از واژه ها مانند “اَسوار” که شده “سوار” و “اُشتر” که شده “شتر”.
دوم اینکه شماری از واکها به واک دیگری دگردیسه شده اند [تغییر شکل داده اند]. این دگردیسی به دو گونه روی داده است: یا دگردیسی در واکهای باآوا [باصدا] بوده، که واکهای با آوای بلند “آ”، “ای” و “او” به واکهای با آوای کوتاه ” َ”، ” ِ” و ” ُ” دگردیسه شده اند. مانند پیشوند “دوش” که شده “دُش” و واژه “بون” که شده “بُن”. یا اینکه واکهای بی آوا به واک بی آوای دیگری دگردیسه شده اند که خوانش آسانتری دارد. بیشترین نمونه این دگرگونیها، دگردیسی واکهای “گ” و “ک” به واک “ه” در پایان واژه هاست؛ مانند “روزنامک” که شده “روزنامه” و “خجستگ” که شده “خجسته”.
گاهی بیش از یک دگرگونی در واژه ها پدید آمده است. برای نمونه: واژه “بوژ” شده “بُز”، بدین گونه که واک “ژ” به “ز” دگردیسه شده و واک باآوای بلند “او” به واک باآوای کوتاه “اُ” دگردیسه شده. واژه “اَپاید” شده “باید” بدین سان که واک “اَ” از آغاز واژه افتاده و واک “پ” به واک “ب” دگردیسه شده است. در نمونه دیگر “آمورزیشن” شده “آمُرزش”، بدین گونه که واک باآوای “او” شده “اُ” و پسوند “یشن” با از دست دادن دو واک “ی” و”ن” به دیسه “ش” کوتاه شده است.
افزون بر روند طبیعی گذر واژه ها، نابسامانیهایی هم روی داده است که همانا پذیرش واکهای ویژه زبان عربی و نوشتن واژه های پارسی با این واکهاست. مانند “ایار” که شده “عیار” و “چلیپا” که شده “صلیب”. دیگر خودداری از نوشتن واکهای ویژه زبان پارسی مانند هژده که شده هیجده و گوسپند که شده گوسفند.
ناگفته نماند که این دگرگونیها یکباره و همزمان روی نداده است. شماری از این دگرگونیها می تواند در درازای زمانی که زبان پهلوی روایی داشته روی داده باشد؛ ولی بیشترین دگرگونیها در زمانی روی داده است که استاد زرینکوب از آن با نام “دوقرن سکوت” در کتابی پربار یاد کرده است. همانا دو سده نخستین پس از یورش تازیان که زبان پهلوی به کناری می رود و جایش را به زبان پارسی می سپارد. پس از آن هم که واژه های پهلوی وارد زبان پارسی می شوند، نیز دگرگونیها آرام آرام ادامه می یابد؛ چنانچه بسیاری از واژه هایی که امروز با واک “ف” نوشته می شوند، در تاریخ بیهقی با واک “پ” نوشته شده اند. مانند سپید، گوسپند و سپاهان ( اصفهان ) .
در فرهنگهای زبان پهلوی ناهمانندیهایی دیده می شود. شاید یک دلیل آن، چنانچه در بالا اشاره شد، بستگی به دگرگونی واژه ها در درازای زمان باشد. برای نمونه واژه “بندهش” به چم [معنی] آفرینش آغازین، که از “بُن” و “دَهش” ساخته شده، در بنیاد بدین گونه است: “بون” و “دهیشن” که می شود “بوندهیشن”. این واژه پس از چند بار کوتاه شدن به دیسه “بندهش” در آمده است و می تواند در فرهنگها به دیسه های “بوندهیشن”، “بندهیشن” و “بندهشن” نوشته شده باشد. نمونه دیگر واژه “اَاَمرداد” است که به دیسه های “اَمرتات”، “امردات” و “اَاَمرداد” نوشته شده است.

بازبردها ( منبع ها )
تاریخ زبان فارسی، نوشته پرویز ناتل خانلری.
فرهنگهای زبان پهلوی.