روانسر

رَوانسَر ( به کُردی: ڕوانسەر ) یکی از شهرهای استان کرمانشاه در غرب ایران است. این شهر نزدیک ترین شهرستان به مرکز استان یعنی کرمانشاه می باشد. این شهر مرکز شهرستان روانسر است. [ ۵] [ ۶] و به علت مناظر، آب و اماکن تفریحی دیدنی که دارد سالیانه توریست های زیادی را جذب می کند.
روانسر شهر تاریخی است. مالک شهر روانسر و روستاهای آن از والی زادگان اردلان بوده اند؛ که به مرور افراد و خاندانهای ملاک دیگری از خوانین ؛ سادات و همچنین افراد غیر بومی نیز بسیاری را از آنان خریداری کرده اند. از بزرگان روانسر می توان به سردار رشید اردلان اشاره کرد. عباس خان سردار رشید اردلان آخرین حاکم حکومت اردلان بوده است. وی مردی شجاع و جنگجو بوده است. یکی دیگر از بزرگان شهر روانسر محمدصالح خان اردلان بوده است محمد صالح خان در تیراندازی مهارت فوق العادهٔ داشت. در سال۱۳۱۰زمانی که نیروهای روس و انگلیس به روانسر حمله کردن محمد صالح خان تنهایی جلوی روس و انگلیس وایستاد و شکستشان داد.
غلامحسین خان اردلان یکی دیگر از بزرگان است. غلامحسین خان اولین بخشدار مقتدر اورامانات به مرکزیت روانسر بوده است. غلامحسین خان فرزند حسین خان و حمیده خانم اردلان بوده است. مادر وی ( حمیده خانم ) مالک گل سفید و شهرک ویس القرن بوده است.
از مشاهیر دیگر روانسر می توان به: استاد سید محمدطاهر هاشمی ؛ ماموستا شیخ محمد سعید نقشبندی ؛ میرزا احمد داواشی؛ سید حبیب الله نعلینی ؛غلامعلی خان اردلان و. . . اشاره کرد. [ ۷]
در مورد نام روانسر نظرات مختلفی مطرح شده است که بر اساس یکی از آن ها به سبب وجود سرآب گنه خانی که سرچشمه رود قره سو است، این محل روان - سر یعنی سرچشمه رودخانه ها خوانده شده است. [ ۸]
مردم روانسر به زبان کردی گویش کردی مرکزی و لهجه اردلانی صحبت می کنند. [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱]
مذهب مردم روانسر سنی شافعی است.
بر پایه سرشماری جمعیت شهری روانسر ۱۰۰۰۰۰ نفر جمعیت دارد و جمعیت کلی ( شهری و روستایی ) آن بالغ بر ۱۵۰۰۰۰ نفر می باشد. ( ۱۸/۹۸۰ خانوار ) . و جمعیت روستایی و دهستان و بخش آن نیز بالغ بر ۵۰٬۰۰۰ نفر می باشد.
روانسر دارای آثار پیش از حد تاریخی مهمی است و از این لحاظ در باستان شناسی غرب کشور جایگاه ویژه ای دارد. قدیمی ترین آثار سکونت انسان در اطراف روانسر به دوره پارینه سنگی میانی تا فرا پارینه سنگی بازمی گردد که حداقل از حدود ۵۰ هزار سال تا ۱۲ هزار سال پیش را شامل می شود که بقایای آن ها در غارهای کولیان و جاوری و همچنین رودخانه گراب ( آوی خر ) یافت شده است. [ ۱۲] از دیگر کشفیات قدیمی روانسر یک دندان آسیاب فیل است که مربوط به دوره پلیستوسن است و در نزدیکی شهرک روانسر کشف شده است. از آثار دیگر روانسر تپه موسایی و دو تپه مجاور آن است که از اوایل دوره مس و سنگ ( حدود ۷ هزار سال پیش ) تا زمان های اخیر مورد سکونت انسان بوده است.

شهری در شمال استان کرمانشاه، شهرستان جوانرود، و مرکز اداری بخش روانسر، با ارتفاع ۱,۳۶۰ متر. در منطقه ای کوهستانی در ۵۶کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و ۱۹کیلومتری جنوب شرقی جوانرود، سر راه کرمانشاه به تازه آباد، کنار راه اسلام آباد به پاوه و در درّۀ جنوبی کوه هول آور قرار دارد. اقلیم آن معتدل و نیمه مرطوب، و جمعیت آن ۱۶,۵۴۶ نفر است (۱۳۸۵).