روابط سیاسی با امریکا

[ویکی فقه] روابط سیاسی با آمریکا. با حکم انفصال "دکتر مصدق" و انتصاب "سرلشگر زاهدی" در ۲۲ مرداد ۳۲ دوره ای جدید برای ایران رقم می خورد. و روابط جدیدی بین ایران و ایالات متحده آمریکا به وجود آمد، که در این نوشتار به آنها پرداخته شده است.
زاهدی در زمان "رزم آرا" سمت کل ریاست شهربانی را داشت و در زمان مصدق جزء نمایندگان مجلس سنا و از جناح راست سیاست ایران بود. زاهدی برای اینکه مجددا با کمونیست ها روبرو نشود و وضع مانند زمان مصدق نباشد حزب توده را غیرقانونی اعلام کرد. بلافاصله در شهریور "آیزنهاور" رییس جمهور وقت آمریکا یک کمک فوری ۴۵ میلیون دلاری برای تامین کسر بودجه به ایران تخصیص داد. پرداخت این کمک تا مدت سه سال بعد از سقوط مصدق به هر ماه پنج ماه پنج میلیون دلار ادامه داشت. از سوی دیگر کمک فنی "اصل چهار ترومن" نیز تا دو سال بعد از زمامداری زاهدی مانند دوره مصدق پرداخت می شد. بنابراین پس از سقوط مصدق که آمریکاییان نسبت به پرداخت وام تعلل کردند، آمریکایی ها این بار ایران را تنها نگذاشتند و سعی کردند که ایران را از این ورشکستگی اقتصادی نجات دهند. پس از دریافت وام زاهدی نامه ای به آیزنهاور می نویسد و اظهار می دارد که ایران برای انعقاد یک موافقت نامه درباره نفت موافق است. یک هفته بعد ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که علاوه بر بیشتر از ۲۰ میلیون دلار که قبلا از طریق "اصل چهار" پرداخت شده بود، ۴۷ میلیون دلار به ایران وام می دهد. در ۱۷ اکتبر ۱۹۵۳ (۲۵ مهر ۳۲) وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که "هربرت هوور" مشاور مخصوص از طرف آمریکا برای یک ماموریت ویژه که مربوط به اختلافات نفتی ایران و انگلیس می شود، به تهران می آید. در بیانیه وزارت خارجه ذکر شده بود که "هوور" هیچ گونه اختیاری برای مذاکره نداشته و هیچ گونه پیشنهادی با خود همراه ندارد. بالاخره مسئله نفت به این ترتیب حل می شود که قرارداد جدیدی برای ایجاد یک کنسرسیوم بین المللی نفت منعقد گردد. کنسرسیوم مزبور متشکل از ۸ کمپانی بود که ۴۰ درصد سهام را "بریتیش پترولیوم" و ۳۵ درصد دیگر را پنج کمپانی آمریکایی و ۵ سهم را ۹ کمپانی آمریکایی دیگر دارا بودند. به این ترتیب اختلاف ایران با انگلیس با مداخله آمریکایی ها این گونه حل می شود.
← صندوق مشترک ایران و ایالات متحده
در طی زمامداری علاء ایالات متحده کمک های اقتصادی خود را ادامه می دهد و نفوذ بیشتری را در ایران دارد. ضمنا در اسفند ۳۴ قراردادی بین ایران و ایالات متحده منعقد می گردد که طبق آن استفاده از انرژی اتمی را برای مقاصد صلح آمیز متذکر می شود. در این دوره ریچارد نیکسون معاون ریاست جمهوری آمریکا در فروردین ۳۶ از ایران بازدید به عمل می آورد. علا به دلایلی که از عهده اجرای برنامه ها برنیامد با مخالفت شدید مواجه شد و استعفا داد.
منوچهر اقبال
کمی بعد از نخست وزیری "منوچهر اقبال" در خرداد ۳۶ بین ایران و آمریکا عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوقی به اجرا درآمد. طبق این قرارداد دولت ایران تعهد نمود که در صورت ملی شدن سرمایه ها و یا صنایع آمریکایی در ایران دولت خسارت وارده به آمریکا را جبران نماید. تقریبا یک ماه بعد نیز بین ایران و آمریکا موافقت نامه ای منعقد شد. این موافقت نامه درباره تجهیزات و مواد مربوط به کمک دفاعی متقابل بین ایران و آمریکا می باشد. کمی بعد یک هیئت برجسته آمریکایی جهت شناخت موقعیت سیاسی و اقتصادی ایران وارد ایران شد و به موجب قراردادی که بین دو دولت منعقد گردید. سرمایه گذاران خصوصی آمریکایی به سرمایه گذاری در ایران تشویق و ترغیب شدند. در اسفند ۳۶ نماینده "چیس مانهاتان بانک" و "براداران لازارد" بانک توسعه صنعتی و بانک ایران و خاورمیانه را در ایران تاسیس کردند. بدین ترتیب در این سال ها نمودار نفوذ آمریکا در ایران به لحاظ مسائل سیاسی، اقتصادی و دفاعی از اوایل این دهه حالت صعودی به خود می گیرد و به همین ترتیب این صعود و افزایش از حالت دوستی تغییر مسیر می دهد و روز به روز امتیازات آمریکا در ایران افزوده می شود. این سال ها را می توان یکی از پربارترین سال ها برای آمریکا دانست. به عبارت دیگر در زمان اقبال زمینه مهیا و آماده گشت تا نتایج بیشتری برای آن ها به ثمر برسد.
تاسیس ساواک
...