سیاست خارجی ایران به رابطه های اقتصادی و دیپلماتیک میان حکومت ایران و حکومت های کشورهای دیگر اشاره دارد. به طور کلی، می توان سیاست خارجی این کشور را به سه بازهٔ زمانی قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی بخش بندی کرد.
... [مشاهده متن کامل]
آخرین حکومت های ایران، سیاست خارجی متفاوتی را دنبال کرده اند. محمدرضا پهلوی، در سیاست خارجی به دنبال دوری از تنش بود و با وجود روابط نزدیک با آمریکا، با اتحاد جماهیر شوروی نیز روابط مناسبی ایجاد کرد؛ در همین حال، با بسیاری از کشورهای جنبش عدم تعهد، روابط گرمی را حفظ کرد. با وجود روابط دوستانه با جهان، وی همواره نیروی نظامی ایران را تقویت می کرد. اما با پدیداری جمهوری اسلامی، ایران تبدیل به کشوری تجدیدنظرطلب، مخاصمه جو، رادیکال و مذهبی شد. استکبارستیزی و صدور انقلاب از سیاست های مورد توجه ایران در این دوره هستند. در زمینهٔ غرب ستیزی، جمهوری اسلامی همچنین کوشش کرد که با رژیم های کمونیستی روابط نزدیکی برقرار کند. سیاست خارجی ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷، بیشتر بر اساس ارزش گذاری های نظام دینی شکل گرفت و تغییر ماهیت داد. پایه گذاری نظام جمهوری اسلامی بر اساس قانون و احکام اسلامی و برنامه های هسته ای و موشکی ایران را مهم ترین چالش های این کشور در روابط خارجی اش برمی شمارند. در سال های اخیر مذاکراتی با گروه ۱+۵ صورت گرفت اما نه تنها نتیجه مثبتی در سیاست های خارجی و تحریم های آمریکا علیه ایران نداشت بلکه پس از خروج آمریکا با چرایی نقض برجام توسط جمهوری اسلامی، تحریم های شدید و سنگین تری علیه ایران ایجاد شد.
به قدرت رسیدن رضاشاه، مصادف شد با دورهٔ پس از جنگ جهانی اول؛ هنگامی که انگلیس و شوروی تضاد قابل توجهی بر سر مسائل ایران داشتند. رضاشاه از این تضاد پیش آمده میان قدرت های جهانی بهره برد و به گسترش روابط سیاسی و اقتصادی ایران با کشورهای دیگر، همچون کشورهای همسایه پرداخت. ایران برای انگلستان از چند جهت، همچون داشتن نفت، حفاظت از هندوستان و پیش گیری از نفوذ دیگر ملل در خاورمیانه، دارای اهمیت بود. پس از روی کار آمدن رضاشاه، سرکوب شورشی های شمال ایران و ایستادگی در برابر نفوذ کمونیسم، به آسانی قابل لمس بود تا انگلستان وی را تحمل کند اما این کشور به طور کلی نسبت به اقدامات رضاشاه، بدگمان بود. رضاشاه نیز دریافته بود که نفت برای انگلیسی ها جنبه ای حیاتی دارد و آنان از نفت به هیچ وجه، حتی به قیمت تجزیه شدن ایران، نخواهند گذشت. با این حال، نخستین اقدام قابل توجه وی پس از کودتا در اسفند ۱۲۹۹، پایان دادن به هرج و مرج و نابودی قدرت حکام محلی ایران بود؛ چیزی که دقیقاً برعکس و ضد آنچه بود که انگلستان برای ایران می خواست. وی در جهت عکس و ضد استراتژی استعماری ( اروپایی یا غربی ) حرکت می کرد. در دورهٔ زمامداری رضاشاه همچنین ایران رابطهٔ نزدیکی با کشور آلمان برقرار کرد، به گونه ای که این کشور به بزرگ ترین شریک تجاری ایران تبدیل شد و بیش از سه هزار کارشناس آلمانی در ایران استقرار یافتند. این افزایش رابطه با آلمان، باعث تیرگی روابط با بریتانیا و شوروی شد.
... [مشاهده متن کامل]
آخرین حکومت های ایران، سیاست خارجی متفاوتی را دنبال کرده اند. محمدرضا پهلوی، در سیاست خارجی به دنبال دوری از تنش بود و با وجود روابط نزدیک با آمریکا، با اتحاد جماهیر شوروی نیز روابط مناسبی ایجاد کرد؛ در همین حال، با بسیاری از کشورهای جنبش عدم تعهد، روابط گرمی را حفظ کرد. با وجود روابط دوستانه با جهان، وی همواره نیروی نظامی ایران را تقویت می کرد. اما با پدیداری جمهوری اسلامی، ایران تبدیل به کشوری تجدیدنظرطلب، مخاصمه جو، رادیکال و مذهبی شد. استکبارستیزی و صدور انقلاب از سیاست های مورد توجه ایران در این دوره هستند. در زمینهٔ غرب ستیزی، جمهوری اسلامی همچنین کوشش کرد که با رژیم های کمونیستی روابط نزدیکی برقرار کند. سیاست خارجی ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷، بیشتر بر اساس ارزش گذاری های نظام دینی شکل گرفت و تغییر ماهیت داد. پایه گذاری نظام جمهوری اسلامی بر اساس قانون و احکام اسلامی و برنامه های هسته ای و موشکی ایران را مهم ترین چالش های این کشور در روابط خارجی اش برمی شمارند. در سال های اخیر مذاکراتی با گروه ۱+۵ صورت گرفت اما نه تنها نتیجه مثبتی در سیاست های خارجی و تحریم های آمریکا علیه ایران نداشت بلکه پس از خروج آمریکا با چرایی نقض برجام توسط جمهوری اسلامی، تحریم های شدید و سنگین تری علیه ایران ایجاد شد.
به قدرت رسیدن رضاشاه، مصادف شد با دورهٔ پس از جنگ جهانی اول؛ هنگامی که انگلیس و شوروی تضاد قابل توجهی بر سر مسائل ایران داشتند. رضاشاه از این تضاد پیش آمده میان قدرت های جهانی بهره برد و به گسترش روابط سیاسی و اقتصادی ایران با کشورهای دیگر، همچون کشورهای همسایه پرداخت. ایران برای انگلستان از چند جهت، همچون داشتن نفت، حفاظت از هندوستان و پیش گیری از نفوذ دیگر ملل در خاورمیانه، دارای اهمیت بود. پس از روی کار آمدن رضاشاه، سرکوب شورشی های شمال ایران و ایستادگی در برابر نفوذ کمونیسم، به آسانی قابل لمس بود تا انگلستان وی را تحمل کند اما این کشور به طور کلی نسبت به اقدامات رضاشاه، بدگمان بود. رضاشاه نیز دریافته بود که نفت برای انگلیسی ها جنبه ای حیاتی دارد و آنان از نفت به هیچ وجه، حتی به قیمت تجزیه شدن ایران، نخواهند گذشت. با این حال، نخستین اقدام قابل توجه وی پس از کودتا در اسفند ۱۲۹۹، پایان دادن به هرج و مرج و نابودی قدرت حکام محلی ایران بود؛ چیزی که دقیقاً برعکس و ضد آنچه بود که انگلستان برای ایران می خواست. وی در جهت عکس و ضد استراتژی استعماری ( اروپایی یا غربی ) حرکت می کرد. در دورهٔ زمامداری رضاشاه همچنین ایران رابطهٔ نزدیکی با کشور آلمان برقرار کرد، به گونه ای که این کشور به بزرگ ترین شریک تجاری ایران تبدیل شد و بیش از سه هزار کارشناس آلمانی در ایران استقرار یافتند. این افزایش رابطه با آلمان، باعث تیرگی روابط با بریتانیا و شوروی شد.
