رنگ امیزی گرم

رنگ آمیزی گرم. رنگ آمیزی گِرَم ( به انگلیسی: Gram staining ) ، یکی از مهم ترین و متداول ترین روش های رنگ آمیزی در تشخیص مقدماتی شناسای جنس باکتریایی و تهیه آنتی بیوتیک مناسب است؛ که نخستین بار توسط باکتری شناس دانمارکی هانس کریستین گرم ابداع شد. در این رنگ آمیزی، باکتری ها بر مبنای رنگ باکتری؛ پس از رنگ آمیزی، به دو دستهٔ گرم مثبت و گرم منفی تقسیم می شوند.
رنگ باکتری پس از رنگ آمیزی به توانایی باکتری در حفظ رنگ اول؛ و به عبارتی به ساختمان دیوارهٔ سلولی آن باکتری بستگی دارد.
در رنگ آمیزی گرم باکتری های گرم مثبت پس از رنگ آمیزی به رنگ بنفش و باکتری های گرم منفی به رنگ قرمز مشاهده می شوند. هر دو گروه یعنی باکتری های گرم مثبت و گرم منفی هردو دارای دیوارهٔ یاخته هستند که پپتیدوگلیکان نام دارد که بیشتر از پروتیین و کربوهیدرات تشکیل شده است. ولی فرق بین این دو گروه مربوط به ویژگی هایی است که در ساختمان دیوارهٔ سلولی آن ها وجود دارد. اساس ساختمان در دیوارهٔ سلولی باکتری های گرم مثبت لایهٔ ضخیمی ( ۵۰ تا %۹۰ دیواره ) از پپتیدوگلیکان ( به صورت مش ) است، ولی در باکتری های گرم منفی ضخامت آن به حداقل، ( %۱۰ دیواره ) می رسد. رنگ آمیزی گرم معمولاً نخستین گام در تشخیص مقدماتی ارگانیسم باکتریایی است. اگرچه رنگ آمیزی گرم شیوهٔ ارزشمندی در شناسایی باکتری ها هم در عرصهٔ باکتری و هم در عرصهٔ تحقیقاتی است اما همهٔ باکتری ها با این روش قابل رده بندی نیستند.
پیش از آغاز رنگ آمیزی نخست باید یک فروتی از محیط کشت خالص باکتری بر روی لام تهیّه کنیم،
مراحل رنگ آمیزی گرم به ترتیب زیر هستند:
نخست رنگ کریستال ویوله ( با فرمول C25N3H30Cl ) را به مدت ۳۰ تا ۴۵ ثانیه بر روی فروتی باکتری روی لام می ریزیم، در نتیجه همهٔ باکتری ها به رنگ بنفش درخواهند آمد. پس از شستشوی فروتی با آب، رنگ کریستال ویوله را با افزودن ید لوگول ( خنثی نمودن PH ) به مدّت ۳۰ تا ۴۵ ثانیه تثبیت می کنیم. ید لوگول با کریستال ویوله ترکیب شده و ایجاد کمپلکس هایی می کند که باعث تثبیت رنگ کریستال ویوله درداخل دیوارهٔ سلولی باکتری می شود. پس از این مرحله، همه باکتری ها هم چنان به رنگ بنفش مشاهده می شوند.
مرحله رنگ زدایی
این مهم ترین مرحلهٔ رنگ آمیزی است. دراین مرحله پس از شستشوی لام با آب، لام به مدت ۱۵ تا۲۰ ثانیه در معرض موادرنگ زدا مانند الکل استون قرار می گیرد سپس با آب مورد شستشو قرار می گیرد.