رمضانی محمد

رمضانی، محمّد (تهران ۱۲۸۳ـ ۱۳۴۶ش)
(معروف به حاجی خاور) ناشر، کتاب شناس و روزنامه نگار ایرانی. فرزند میرزا علی اصغر کاشانی، مشهور به کتابفروش بود. در مدرسۀ سلطانی و سیاسی تحصیل کرد. در ۱۳۳۹ق قرائت خانۀ اتفاق را تأسیس کرد که نوعی کتابخانۀ عمومی بود. در ۱۳۰۸ش، نام کتابخانه را به مؤسسۀ کلالۀ خاور تغییر داد و به نشر کتاب پرداخت. مجلات تجارت (۱۳۰۲ش)، شرق (۱۳۰۳ش)، و نشریۀ کتاب (۱۳۱۱ش) را بنیاد نهاد. در ۱۳۰۶ش، جزوه هایی با نام افسانه، به منظور نشر ادبیات و هنر منتشر کرد، همچنین برای نخستین بار داستان های کوتاه نویسندگانی چون صادق هدایت، بزرگ علوی و مسعود فرزانه را در صفحاتی کم منتشر کرد. او را پدر کتاب ایران لقب داده اند که حدود نیم قرن از عمر ۶۳سالۀ خود را وقف انتشار بیش از ۵۵۰ عنوان کتاب ارزنده کرد. وی همچنین برخی آثار کلاسیک ادبیات فارسی را تصحیح کرد، ازجمله شاهنامۀ فردوسی و مثنوی مولوی. در ۱۳۱۷ش، از نشر کتاب دست کشید و کُلالۀ خاور را تعطیل کرد و کتابفروشی دیگری، نزدیک میدان بهارستان، تأسیس کرد که بیشتر محلی بود برای گردآمدن ادبا و نویسندگان. رمضانی، در سومین انتخابات اتحادیۀ ناشران و کتابفروشان تهران، به ریاست اتحادیه انتخاب شد. بنابر وصیتش، کتابخانۀ شخصی او، مشتمل بر بیش از ۴۰هزار عنوان کتاب، وقف آستانۀ حضرت معصومه (س) در قم شد.