رُقَیّه دختر حسین بن علی ( به عربی: رُقَیّة بنت الحسین؛ ۱۷ یا ۲۳ شعبان ۵۷ قمری – ۵ صفر ۶۱ قمری ) که برخی منابع با نام فاطمه صغری از وی یاد کرده اند، دختر کوچک حسین بن علی است.
پدر او امام سوم شیعیان دوازده امامی و مادرش مطابق قوی ترین قول ها، ام اسحاق است. منابعی دیگر مادرش را شهربانو گزارش کرده اند. از تاریخ زندگانی او، تا پیش از واقعه کربلا، اطلاعاتی در دست نیست. منابع تاریخی از مرگ وی در اثر اسارت و رنج های سفر از کربلا تا شام یاد کرده اند. بر اساس نقلی که طبری در کامل بهائی از کتاب الحاویه گزارش کرده است، این دختر خردسال در شام و پس از مشاهده سر بریده پدرش، از دنیا رفت و در همان جا دفن شد. تاریخ مرگ وی، ۵ صفر سال ۶۱ ه. ق گزارش شده است. تمام منابعی که از رقیه یاد کرده اند، محل دفنش را دمشق و نزدیک به کاخ یزید گزارش کرده اند. مقبره ای در محله عماره دمشق و در شمال شرقی مسجد سابق اموی وجود دارد که به حرم حضرت رقیه مشهور است.
... [مشاهده متن کامل]
با توجه به عدم ذکر نام رقیه در منابع کهن و معتبر، تردیدهایی در خصوص انتساب دختری خردسال با نام رقیه به حسین بن علی صورت گرفته است. هر کدام از موافقان و مخالفان این انتساب، دلایل متفاوتی را بری ادعای خود مطرح کرده اند. در این خصوص، ابن فندق، اولین منبع نسب شناسی است که در قرن پنجم هجری قمری از رقیه به عنوان دختر حسین بن علی یاد کرده است. پیش از او نیز منابعی روایی و تاریخی به وجود رقیه اشارتی داشته اند.
رقیه از ماده «رقی» و به معنای «ترقی» و «بالا رفتن» است. دیگر معنای واژهٔ رقیه، اسمی مصغر شده از ماده رُقِیة و به معنای دعا می باشد. دلیل به کاربردن واژه مصغر در نامگذاری فرزندان از جانب اعراب، به جهت ملاطفت با فرزندان گزارش شده است. نام اصلی رقیه بنت الحسین در منابع، «فاطمه» یا «فاطمه صغری» گزارش شده است و «رقیه»، یکی از القاب این دختر است. مطالبی مبنی بر نامگذاری تمام فرزندان حسین بن علی به «فاطمه» و «علی» گزارش شده است. منابع دلیل این نامگذاری را علاقه حسین به پدر و مادرش دانسته اند. عمادالدین طبری در کامل بهائی برای دختر حسین بن علی که در شام مدفون است، اسامی متعددی چون «رقیه»، «زبیده»، «زینب» و «فاطمه» گزارش می کند. فخرالدین طریحی، «رقیه» را نام دیگر «فاطمه صغری بنت حسین» می داند.
پدر او امام سوم شیعیان دوازده امامی و مادرش مطابق قوی ترین قول ها، ام اسحاق است. منابعی دیگر مادرش را شهربانو گزارش کرده اند. از تاریخ زندگانی او، تا پیش از واقعه کربلا، اطلاعاتی در دست نیست. منابع تاریخی از مرگ وی در اثر اسارت و رنج های سفر از کربلا تا شام یاد کرده اند. بر اساس نقلی که طبری در کامل بهائی از کتاب الحاویه گزارش کرده است، این دختر خردسال در شام و پس از مشاهده سر بریده پدرش، از دنیا رفت و در همان جا دفن شد. تاریخ مرگ وی، ۵ صفر سال ۶۱ ه. ق گزارش شده است. تمام منابعی که از رقیه یاد کرده اند، محل دفنش را دمشق و نزدیک به کاخ یزید گزارش کرده اند. مقبره ای در محله عماره دمشق و در شمال شرقی مسجد سابق اموی وجود دارد که به حرم حضرت رقیه مشهور است.
... [مشاهده متن کامل]
با توجه به عدم ذکر نام رقیه در منابع کهن و معتبر، تردیدهایی در خصوص انتساب دختری خردسال با نام رقیه به حسین بن علی صورت گرفته است. هر کدام از موافقان و مخالفان این انتساب، دلایل متفاوتی را بری ادعای خود مطرح کرده اند. در این خصوص، ابن فندق، اولین منبع نسب شناسی است که در قرن پنجم هجری قمری از رقیه به عنوان دختر حسین بن علی یاد کرده است. پیش از او نیز منابعی روایی و تاریخی به وجود رقیه اشارتی داشته اند.
رقیه از ماده «رقی» و به معنای «ترقی» و «بالا رفتن» است. دیگر معنای واژهٔ رقیه، اسمی مصغر شده از ماده رُقِیة و به معنای دعا می باشد. دلیل به کاربردن واژه مصغر در نامگذاری فرزندان از جانب اعراب، به جهت ملاطفت با فرزندان گزارش شده است. نام اصلی رقیه بنت الحسین در منابع، «فاطمه» یا «فاطمه صغری» گزارش شده است و «رقیه»، یکی از القاب این دختر است. مطالبی مبنی بر نامگذاری تمام فرزندان حسین بن علی به «فاطمه» و «علی» گزارش شده است. منابع دلیل این نامگذاری را علاقه حسین به پدر و مادرش دانسته اند. عمادالدین طبری در کامل بهائی برای دختر حسین بن علی که در شام مدفون است، اسامی متعددی چون «رقیه»، «زبیده»، «زینب» و «فاطمه» گزارش می کند. فخرالدین طریحی، «رقیه» را نام دیگر «فاطمه صغری بنت حسین» می داند.
