رقیبا

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
انن (۱۸۳۵ بار)

«رَقیب» در اصل، به کسی می گویند که از محل مرتفعی به اوضاع نظارت کند، و سپس، به معنای حافظ و نگهبان چیزی آمده است; زیرا نگهبانی از لوازم نظارت است. بلندی محل رقیب، ممکن است از نظر ظاهری بوده باشد که بر مکان مرتفعی قرار گیرد و نظارت کند و ممکن است از نظر معنوی بوده باشد، و در اصل از «رقبة» که به معنای «گردن» است گرفته شده، و این معنا یا به خاطر آن است که شخص حافظ و مراقب، گردن کسی را که در حفاظت او است حفظ می کند (کنایه از این که جان او را حفظ می کند) و یا به خاطر این که گردن می کشد تا برنامه پاسداری و حفاظت را انجام دهد. و غالب مفسران معتقدند که «رقیب» در سوره «ق» فرشته ای است که در سمت راست قرار دارد.
از اسمائ حسنای خداوندی است و به معنی حافظ اعمال است طبرسی گوید: حافظی که هیچ چیز از او پوشیده نیست صدوق در توحید خود گفته: رقیب یعنی حافظ و فعیل به معنی فاعل است. ناگفته نماند: رقیب در قرآن فقط در سه محل درباره خداوند سبحان به کار رفته که نقل می‏شود: . . . دقّت در هر سه آیه روشن می‏کند که رقیب به معنی حافظ و عالم به اعمال است نه مطلق حافظ در مجمع از این زید نقا شده که رقیب به معنی عالم است و گفته حافظ با عالم متقارب‏اند. در دعای 47 صحیفه آمده «لا یَعْزُبُ عَنْهُ عِلْمُ شَیی‏ءٍ وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْی‏ءٍ مُحیطٌ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْی‏ءٍ رَقیْبٌ» این کلام نیز مؤید مطلب فوق است. پس خداوند رقیب است یعنی حافظ تمام اعمال است و چیزی از او پوشیده نیست. چنان که در آیه . مراد از رقیب حافظ و ضابط اعمال و کلمات است.