رقیب و عتید

[ویکی فقه] رقیب و عتید دو فرشته ای هستند که بنابر تعابیر قرآن، وظیفه ثبت و ضبط اعمال افراد انسان را برعهده دارند. از رقیب و عتید به کرام الکاتبین و حافظین نیز تعبیر شده است.
«رقیب»؛ به معنای مراقب و «عتید»؛ به معنای کسی است که مهیّای انجام کار است.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۸، ص۳۴۸، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
گروهی از مفسّران معتقدند که «رقیب» و «عتید»، همان دو فرشته ای هستند که در آیه «اِذْ یَتَلَقَّی الْمُتَلَقِّیَانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ؛
ق/سوره۵۰، آیه۱۷.
۱. تفسیر نمونه، ج۲۶، ذیل آیات ۱۰ تا ۱۲ سوره انفطار، و ج۲۳ ذیل آیات ۱۶و ۱۷ سوره ق، و ج۱۲ ذیل آیات ۴۷ تا ۴۹ سوره کهف.۲. تفسیر المیزان، ج۱۳، ذیل آیات ۴۷ تا ۴۹ سوره کهف.۳. شاهدان اعمال، استاد توکل، نشر مشرقین، چ اول، تابستان ۱۳۸۰، از صفحه ۱۵۷ تا ۲۱۰.

[ویکی شیعه] رَقیب و عَتید نام دو فرشته نویسنده اعمال انسان. این دو نام برگرفته از آیه ۲۸ سوره ق: «ما یلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَیهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ» است. بر اساس برخی روایات، رقیب که بر شانه راست فرد قرار دارد نویسنده کارهای نیک و عتید که بر شانه چپ قرار دارد نویسنده گناهان هستند. این دو فرشته در هنگام مرگ بر انسان ظاهر شده و در قیامت بر اعمال او گواهی می دهند. قرآن با تعابیر «رُسُل»، «کِرامَاً کاتِبینَ» و «حافظین» نیز از این فرشتگان یاد کرده است.
«رقیب»؛ به معنای مراقب و «عتید» به معنای کسی است که مهیای انجام کار است. طبرسی گوید: رقیب یعنی حافظی که هیچ چیز از او پوشیده نیست، بنابراین مراد از رقیب در آیه، یعنی حافظ و ضابط اعمال و گفتار، و عتید یعنی آماده و حاضر، و منظور حافظانی است که آماده ثبت اعمال اند.
وی در تفسیر مجمع البیان و علامه طباطبایی در تفسیر المیزان معتقدند رقیب و عتید نام دو فرشته نیست، بلکه دو صفت هستند که به معنای مراقبت و حفظ، و شاهد و مهیا می باشند.