رقبه

[ویکی فقه] رَقَبه، واژه ایست که در سه معنای گردن، برده، عین چیزی بکار رفته است.
واژه رقبه در اصل به معنای گردن آمده است؛ لیکن به مفهوم ذات انسان؛ یعنی برده ، همچنین به معنای عین چیزی نیز آمده است، مثلا گفته می شود رقبه زمین، رقبه موقوفه و رقبه رهن که به معنای عین آنها است.
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۱۲۲.
...

[ویکی الکتاب] معنی رَقَبَةٍ: گردن (اصطلاحاً در مورد برده ها نیز استعمال می شود چون قید بردگی به گردن دارند )
معنی رِّقَابِ: گردنها (جمع رقبه است و اصطلاحاً در مورد برده ها نیز استعمال می شود چون قید بردگی به گردن دارند )
ریشه کلمه:
رقب (۲۴ بار)

بعضی از ارباب لغت معتقدند که «جید»، «عنق» و «رقبه» هر سه معنای مشابهی دارند، با این تفاوت که «جید» به قسمت بالای سینه گفته می شود، و «عنق» به پشت گردن یا همه گردن و «رقبه» به گردن گفته می شود، و گاه به یک انسان نیز می گویند: مانند «فک رقبة» یعنی آزاد کردن انسان. «رَقَبة» در اصل به معنای «گردن» است ولی، در اینجا کنایه از «انسان» می باشد و این به خاطر آن است که گردن از حساسترین اعضای بدن محسوب می شود، همان گونه که گاهی واژه «رأس» (سر) را به کار می برند و منظور «انسان» است، مثلا به جای پنج نفر پنج «سر» گفته می شود.
گردن. ولی در متعارف مراد از آن بَرده است چنانکه از رأس و ظهر مرکوب اراده می‏کنند (راغب) . هر که مؤمنی را به خطا بکشد بر اوست آزاد کردن یک بنده مؤمن. اطلاق رقبه بر مملوک تسمیه شیی به نام اشرف اجزاء آن است (اقرب) جمع آن رقاب است . منظور غلامان و کنیزان است که مال زکوة آزاد می‏شوند در آیه . منظور گردن‏ها است.