رضوانی محمداسماعیل

[ویکی نور] «محمد اسماعیل رضوانی»، در روستای خراشاد (24 کیلومتری جنوب شرقی بیرجند) به دنیا آمد. وی از شش سالگی به مکتب رفت و قرآن را فراگرفت و پس از آن، اولین کتابی که خواندنش را شروع کرد، «نصاب الصبیان» اثر ابونصر فراهی بود.
وی در مصاحبه اش در سال 1367 با مجله کیهان فرهنگی می گوید: «... من در سال 1300ش متولد شدم. زادگاهم قریه ای است به نام خراشاد در 24 کیلومتری جنوب شرقی بیرجند؛ خراشاد گویش دیگری است از کلمه خورشید، که من آن را در «الاتنبیه و الاشراف» پیدا کردم. پدرم در آن جا روحانی و بزرگ محل بود. من هم طبق معمول آن زمان به مکتب می رفتم...».
در سن هشت سالگی، پدر خانواده، رضوانی را نزد یکی از اقوام در بیرجند فرستاد تا در مدرسه طلاب شوکتیه که مدیریت آن با روحانی نامدار آن منطقه، یعنی مرحوم آقا شیخ محمد رضا سرچاهی بود، مشغول به تحصیل شود. مدتی از این موضوع گذشت تا این که در پی تاسیس مدارس به سبک جدید، تحت عنوان تدین با مدیریت مرحوم فاضلی، مسیر زندگی استاد به کلی تغییر کرد.
پس از آن، آثاری چون امثله و شرح امثله را آموخت و در همین دوران، مسیر زندگی اش، به لطف معلم دبستان تدین تغییر کرد و وارد مدرسه عمومی شد و علوم متداول و جدید را نیز فرا گرفت. وی در سال 1322 با اخذ مدرک دیپلم، از دبیرستان فارغ التحصیل شد و بلافاصله به خدمت وزارت فرهنگ در آمد و تدریس در دبستان و پس از آن تدریس در دبیرستان را آغاز کرد.
وی بعد از مدتی تدریس در زادگاه خود، به تهران منتقل گردید و ضمن تدریس در دبیرستان فرخی، توانست در سال 1328، تحصیل در دوره کارشناسی رشته تاریخ و جغرافی در دانشسرای عالی را آغاز نماید. وی در سال 1335 مقطع کارشناسی ارشد را نیز سپری نمود و سرانجام در 1342 موفق به دریافت دکترا رشته تاریخ از دانشگاه تهران گردید.
وی مدت ها در دانشگاه ملی و دانشگاه تهران به تدریس مشغول بود و پس از آن که به درخواست خود در سال 1358 بازنشسته شد، تا پایان عمر به تحقیق و پژوهش در زمینه تاریخ ایران پرداخت.