رصدخانهٔ اُلُغ بیگ در سمرقند توسط الغ بیگ امیر تیموری ساخته شد. این رصد خانه بنا به عقیده بسیاری از کارشناسان یکی از بهترین رصدخانه های جهان اسلام و بزرگترین آن ها در آسیای میانه بوده است. بزرگترین ستاره شناسان آن عهد از جمله قاضی زاده رومی، غیاث الدین جمشید کاشانی و علی قوشچی در این رصدخانه به تحقیق پرداخته اند.
... [مشاهده متن کامل]
الغ بیگ ستاره شناس بزرگ دانشگاهی در سال ۱۴۲۰ میلادی در سمرقند به اسم مدرسه الغ بیگ ایجاد نمود. این نهاد به یک مرکز بزرگ علمی تبدیل شد. الغ بیگ تنها از دانشمندان مشهور زمان و کسانی که خود در سطح اعلای علمی آن ها اطلاع داشت برای تحقیق در این مدرسه دعوت کرد. در زمان رونق، ۶۰ تا ۷۰ محقق در این مدرسه مشغول تدریس بودند. ساختمان رصدخانه پس از پنج سال در سال ۱۴۲۴ تکمیل شد. الغ بیگ دستیارش علی قوشچی را مسئول رصدخانه نمود. قوشچی تا کشته شدن الغ بیک مسئول این رصدخانه بود. از محققین دیگر این مرکز، غیاث الدین جمشید کاشانی و قاضیزاده رومی بود که مسئول دانشگاه و رصدخانه بعد از علی قوشچی شد. رصد خانه از اواسط قرن پانزدهم رو به ویرانی نهاد و در حفاری ها بخشی از پی ها و بخش مدفون شدهٔ زاویه یاب را کشف شد.
رصدخانه در سال ۱۴۴۹ توسط متعصبین مذهبی تخریب گشت و در سال ۱۹۰۸ بود که توسط یک باستان شناس روسی ویاتکین از طریق وقف نامه ای که محل دقیق رصدخانه را ذکر نموده بود کشف شد.
در حین کاوشهای باستانشناسی ویاتکین یکی از وسایل نجومی رصدخانه را پیدا کرد، که قوسی برای معین نمودن ظهر است.
این بنا به صورت مدور دو طبقه ای به قطر ۴۸ متری است که محورهای میانی آن دقیقاً با چهار جهت اصلی جغرافیایی روی نصف النهار سمرقند تطبیق می کند. تالارها ی کار در طبقه همکف و زاویه یاب فخری برای رصد خورشید و ماه روی محور شمال - جنوب قرار دارد. نیمی از ساختار کمانی زاویه یاب در حفره ای در زیر زمین و نیم دیگر روی زمین و رو به جنوب قرار داشته. صفحهٔ خورشیدی ( اعتدال ) روی محور شرقی غربی ساخته شده بود که زاویه یاب حکم عقربه آن را داشته. در هر دو طبقه اسطرلاب های عظیمی وجود داشته که برای رصد ستارگان و سیارات استفاده می شده و به این منظور درجه بندی های ۳ درجه به ۳ درجه روی شعاع ها و محیط دایرهٔ کف که ابزارها و نشانه ها روی آن قرار می گرفته وجود داشته است. این درجه بندی روی دیوار داخلی استوانه ای که از توالی دو طبقه پنجره های طاق دار تشکیل شده بوده نیز وجود دارد.
... [مشاهده متن کامل]
الغ بیگ ستاره شناس بزرگ دانشگاهی در سال ۱۴۲۰ میلادی در سمرقند به اسم مدرسه الغ بیگ ایجاد نمود. این نهاد به یک مرکز بزرگ علمی تبدیل شد. الغ بیگ تنها از دانشمندان مشهور زمان و کسانی که خود در سطح اعلای علمی آن ها اطلاع داشت برای تحقیق در این مدرسه دعوت کرد. در زمان رونق، ۶۰ تا ۷۰ محقق در این مدرسه مشغول تدریس بودند. ساختمان رصدخانه پس از پنج سال در سال ۱۴۲۴ تکمیل شد. الغ بیگ دستیارش علی قوشچی را مسئول رصدخانه نمود. قوشچی تا کشته شدن الغ بیک مسئول این رصدخانه بود. از محققین دیگر این مرکز، غیاث الدین جمشید کاشانی و قاضیزاده رومی بود که مسئول دانشگاه و رصدخانه بعد از علی قوشچی شد. رصد خانه از اواسط قرن پانزدهم رو به ویرانی نهاد و در حفاری ها بخشی از پی ها و بخش مدفون شدهٔ زاویه یاب را کشف شد.
رصدخانه در سال ۱۴۴۹ توسط متعصبین مذهبی تخریب گشت و در سال ۱۹۰۸ بود که توسط یک باستان شناس روسی ویاتکین از طریق وقف نامه ای که محل دقیق رصدخانه را ذکر نموده بود کشف شد.
در حین کاوشهای باستانشناسی ویاتکین یکی از وسایل نجومی رصدخانه را پیدا کرد، که قوسی برای معین نمودن ظهر است.
این بنا به صورت مدور دو طبقه ای به قطر ۴۸ متری است که محورهای میانی آن دقیقاً با چهار جهت اصلی جغرافیایی روی نصف النهار سمرقند تطبیق می کند. تالارها ی کار در طبقه همکف و زاویه یاب فخری برای رصد خورشید و ماه روی محور شمال - جنوب قرار دارد. نیمی از ساختار کمانی زاویه یاب در حفره ای در زیر زمین و نیم دیگر روی زمین و رو به جنوب قرار داشته. صفحهٔ خورشیدی ( اعتدال ) روی محور شرقی غربی ساخته شده بود که زاویه یاب حکم عقربه آن را داشته. در هر دو طبقه اسطرلاب های عظیمی وجود داشته که برای رصد ستارگان و سیارات استفاده می شده و به این منظور درجه بندی های ۳ درجه به ۳ درجه روی شعاع ها و محیط دایرهٔ کف که ابزارها و نشانه ها روی آن قرار می گرفته وجود داشته است. این درجه بندی روی دیوار داخلی استوانه ای که از توالی دو طبقه پنجره های طاق دار تشکیل شده بوده نیز وجود دارد.
