رشد ثانویه ( انگلیسی: Secondary growth ) ، در گیاه شناسی رشدی است که از تقسیم سلولی در کامبیا یا مریستم های جانبی حاصل می شود و باعث ضخیم شدن ساقه ها و ریشه ها می شود، در حالی که رشد اولیه رشدی است که در نتیجه تقسیم سلولی در نوک ساقه ها و ریشه ها اتفاق افتاده و باعث کشیده شدن آنها و ایجاد بافت اولیه می شود.
رشد ثانویه در اکثر گیاهان بذری اتفاق می افتد، اما تک لپه ها معمولاً فاقد رشد ثانویه هستند. اگر رشد ثانویه داشته باشند، با الگوی معمول سایر گیاهان بذری متفاوت است. تشکیل بافت های عروقی ثانویه از کامبیوم یکی از ویژگی های دولپه ها و بازدانگان است. در تک لپه های خاصی، بافت های آوندی نیز پس از تکمیل رشد اولیه افزایش می یابد، اما کامبیوم این گیاهان ماهیت متفاوتی دارد. در سرخس تباران زنده این ویژگی بسیار نادر است و فقط در علف شهپرها دیده می شود.
در بسیاری از گیاهان آوندی، رشد ثانویه حاصل فعالیت دو مریستم جانبی، کامبیوم چوب پنبه ای و کامبیوم آوندی است. رشد ثانویه ناشی از مریستم های جانبی باعث افزایش عرض ریشه یا ساقه گیاه به جای طول آن می شود. تا زمانی که مریستم های جانبی به تولید سلول های جدید ادامه دهند، ساقه یا ریشه به رشد قطری خود ادامه خواهند داد.
در گیاهان چوبی، این فرآیند چوب تولید می کند و گیاه را به شکل درختی با تنه ضخیم در می آورد. از آنجایی که این رشد معمولاً اپیدرم ساقه یا ریشه را پاره می کند، گیاهانی که رشد ثانویه دارند معمولاً کامبیوم چوب پنبه ای نیز ایجاد می کنند. کامبیوم چوب پنبه باعث ایجاد سلول های چوب پنبه ای ضخیم می شود تا از سطح گیاه محافظت کرده و از دست دادن آب را کاهش دهد. اگر این امر در طول سالیان متمادی حفظ شود، این فرآیند ممکن است یک لایه چوب پنبه تولید کند. در مورد بلوط چوب پنبه ای چوب پنبه قابل برداشت تولید می کند.
رشد ثانویه نیز در بسیاری از گیاهان غیرچوبی رخ می دهد، برای نمونه، گوجه فرنگی، [ ۱] غده سیب زمینی، ریشه هویج و ریشه غده ای سیب زمینی شیرین. برگ های با عمر طولانی نیز رشد ثانویه دارند. [ ۲]
رشد ثانویه غیرعادی از الگوی یک کامبیوم آوندی منفرد پیروی نمی کند که آوند چوبی به داخل و آوند آبکش به بیرون تولید می کند، مانند لیگنوفیت های اجدادی. برخی از دولپه ها رشد ثانویه غیرعادی دارند، برای نمونه، در گل کاغذی یک سری از کامبیا خارج از قدیمی ترین آبکش به وجود می آیند. [ ۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفرشد ثانویه در اکثر گیاهان بذری اتفاق می افتد، اما تک لپه ها معمولاً فاقد رشد ثانویه هستند. اگر رشد ثانویه داشته باشند، با الگوی معمول سایر گیاهان بذری متفاوت است. تشکیل بافت های عروقی ثانویه از کامبیوم یکی از ویژگی های دولپه ها و بازدانگان است. در تک لپه های خاصی، بافت های آوندی نیز پس از تکمیل رشد اولیه افزایش می یابد، اما کامبیوم این گیاهان ماهیت متفاوتی دارد. در سرخس تباران زنده این ویژگی بسیار نادر است و فقط در علف شهپرها دیده می شود.
در بسیاری از گیاهان آوندی، رشد ثانویه حاصل فعالیت دو مریستم جانبی، کامبیوم چوب پنبه ای و کامبیوم آوندی است. رشد ثانویه ناشی از مریستم های جانبی باعث افزایش عرض ریشه یا ساقه گیاه به جای طول آن می شود. تا زمانی که مریستم های جانبی به تولید سلول های جدید ادامه دهند، ساقه یا ریشه به رشد قطری خود ادامه خواهند داد.
در گیاهان چوبی، این فرآیند چوب تولید می کند و گیاه را به شکل درختی با تنه ضخیم در می آورد. از آنجایی که این رشد معمولاً اپیدرم ساقه یا ریشه را پاره می کند، گیاهانی که رشد ثانویه دارند معمولاً کامبیوم چوب پنبه ای نیز ایجاد می کنند. کامبیوم چوب پنبه باعث ایجاد سلول های چوب پنبه ای ضخیم می شود تا از سطح گیاه محافظت کرده و از دست دادن آب را کاهش دهد. اگر این امر در طول سالیان متمادی حفظ شود، این فرآیند ممکن است یک لایه چوب پنبه تولید کند. در مورد بلوط چوب پنبه ای چوب پنبه قابل برداشت تولید می کند.
رشد ثانویه نیز در بسیاری از گیاهان غیرچوبی رخ می دهد، برای نمونه، گوجه فرنگی، [ ۱] غده سیب زمینی، ریشه هویج و ریشه غده ای سیب زمینی شیرین. برگ های با عمر طولانی نیز رشد ثانویه دارند. [ ۲]
رشد ثانویه غیرعادی از الگوی یک کامبیوم آوندی منفرد پیروی نمی کند که آوند چوبی به داخل و آوند آبکش به بیرون تولید می کند، مانند لیگنوفیت های اجدادی. برخی از دولپه ها رشد ثانویه غیرعادی دارند، برای نمونه، در گل کاغذی یک سری از کامبیا خارج از قدیمی ترین آبکش به وجود می آیند. [ ۳]
wiki: رشد ثانویه