رشد باکتریایی ( انگلیسی: Bacterial growth ) رشد یک باکتری و تولید دو سلول باکتریایی دختری در فرایندی است که شکافت دوتایی نامیده می شود و اگر اتفاقی نیوفتد سلولهای حاصل دختری از لحاظ ژنتیکی مشابه سلول اصلی خواهند بود. هر دو سلول دختری حاصل از تقسیم لزوماً زنده نخواهند ماند اگرچه اگر تعداد سلولها از حد معمول بیشتر شود، جمعیت باکتریایی وارد حالت رشد نمایی خواهد شد. اندازه گیری نمودار رشد نمایی در محیط کشت بخشی از آموزشهای اولیهٔ هر میکروب شناس بود. روشهای ابتدایی شامل شمارش سلولها به صورت مستقیم و تکی ( با میکروسکوپ یا روش فلوسایتومتری ) ، مستقیم و کلی ( چگالی زیستی ) ، غیرمستقیم و تکی ( شمارش کلنی ) و غیر مستقیم و کلی ( تخمین حدود اعداد یا بررسی رشد سلولها با توجه به رنگ محیط کشت و مواد غذایی مصرف شده توسط سلولها ) می شد. در مطالعات اکولوژی، رشد باکتری ( یا هر میکروارگانیسمی مثل پروتوزواهٔ ریز جلبک یا مخمر ) در محیط کشت توسط مدلی شامل ۴ مرحله توضیح داده می شود: مرحلهٔ تأخیر، مرحلهٔ رشد نمایی، مرحلهٔ ایستا و مرحلهٔ مرگ.
• مرحلهٔ تأخیر: در این مرحله باکتری خودش را با شرایط رشد تطبیق می دهد. در این زمان که باکتری در حال بالغ شدن است و هنوز قادر به تقسیم شدن نیست. طی مرحلهٔ تأخیر در چرخهٔ رشد باکتری، تولید RNA، آنزیم ها و سایر مولکولها رخ می دهند. در این مرحله سلولهای به میزان کمی تغییر می کنند چون سلولها هنوز آمادگی تولیدمثل در محیط جدید را ندارند. این مرحلهٔ بدون تقسیم یا تقسیم سلولی کم، مرحلهٔ تأخیر نامیده می شود و می تواند بین ۱ ساعت تا چندین روز طول بکشد و به نوعی می توان گفت سلولها در این مرحله غیرفعال هستند.
• مرحلهٔ رشد نمایی: این مرحله که گاهی مرحلهٔ لگاریتمی ( log ) نیز نامیده می شود دوره ای است که با دو برابر شدن سلولی همراه است. تعداد یک باکتری جدید در واحد زمان رابطهٔ مستقیم با تعداد باکتریهای حاضر دارد. اگر رشد محدود توسط عاملی محدود نشود، دو برابر شدن در سرعت ثابتی رشد می کند بنابراین تعداد سلولها و سرعت افزایش جمعیت طی زمانهای متوالی دو برابر می شود. شیب این خط رشد اصلی این موجود خواهد بود. نرخ اصلی رشد ( شیب خط در عکس ) بسته به شرایط رشد دارد که تناوب تقسیم سلولی و امکان زنده مانده هر دو سلول دختری را شامل می شود. در شرایط کنترل شده ساینوباکتریها می توانند ۴ بار در یک روز دو برابر شده و جمعیت خود را به سه برابر برسانند. رشد نمایی تا جایی ادامه پیدا می کند که محیط کشت عاری از مواد مغذی و پر از مواد دفعی سلولها شود.
• مرحلهٔ ایستا: معمولاً به دلیل وجود عامل محدود کنندهٔ رشد مثل نبود مواد مغذی ضروری یا تشکیل محصول مهاری مثل اسیدهای آلی اتفاق می افتد. مرحلهٔ ایستا منتج از حالتی است که سرعت رشد و مرگ سلولها برابر است و تعداد سلولهای تولید شده توسط فاکتور رشد محدود بوده و در نتیجه سرعت تولید سلولها در برابر سرعت مرگ آنها قرار می گیرد. نتیجهٔ این حالت خط افقی و صاف نمودار طی مرحلهٔ ایستا خواهد بود. جهش ها می توانند طی این مرحله اتفاق بیافتند. بریج و همکاران در سال ۲۰۰۱ نشان دادند که آسیب DNA مسول جهش هایی است که در ژنوم باکتری در فاز ایستا و فقر غذایی اتفاق می افتد. استرسهای اکسید کنندهٔ القا شده سبب چنین آسیبهایی خواهد شد.
• مرحلهٔ مرگ: مرحلهٔ کاهشی است که طی آن باکتری می میرد. این اتفاق می تواند به دلیل فقدان مواد غذایی، دمای محیط بالاتر یا پایینتر از میزان تحمل گونه یا شرایط آسیب رسان باشد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف• مرحلهٔ تأخیر: در این مرحله باکتری خودش را با شرایط رشد تطبیق می دهد. در این زمان که باکتری در حال بالغ شدن است و هنوز قادر به تقسیم شدن نیست. طی مرحلهٔ تأخیر در چرخهٔ رشد باکتری، تولید RNA، آنزیم ها و سایر مولکولها رخ می دهند. در این مرحله سلولهای به میزان کمی تغییر می کنند چون سلولها هنوز آمادگی تولیدمثل در محیط جدید را ندارند. این مرحلهٔ بدون تقسیم یا تقسیم سلولی کم، مرحلهٔ تأخیر نامیده می شود و می تواند بین ۱ ساعت تا چندین روز طول بکشد و به نوعی می توان گفت سلولها در این مرحله غیرفعال هستند.
• مرحلهٔ رشد نمایی: این مرحله که گاهی مرحلهٔ لگاریتمی ( log ) نیز نامیده می شود دوره ای است که با دو برابر شدن سلولی همراه است. تعداد یک باکتری جدید در واحد زمان رابطهٔ مستقیم با تعداد باکتریهای حاضر دارد. اگر رشد محدود توسط عاملی محدود نشود، دو برابر شدن در سرعت ثابتی رشد می کند بنابراین تعداد سلولها و سرعت افزایش جمعیت طی زمانهای متوالی دو برابر می شود. شیب این خط رشد اصلی این موجود خواهد بود. نرخ اصلی رشد ( شیب خط در عکس ) بسته به شرایط رشد دارد که تناوب تقسیم سلولی و امکان زنده مانده هر دو سلول دختری را شامل می شود. در شرایط کنترل شده ساینوباکتریها می توانند ۴ بار در یک روز دو برابر شده و جمعیت خود را به سه برابر برسانند. رشد نمایی تا جایی ادامه پیدا می کند که محیط کشت عاری از مواد مغذی و پر از مواد دفعی سلولها شود.
• مرحلهٔ ایستا: معمولاً به دلیل وجود عامل محدود کنندهٔ رشد مثل نبود مواد مغذی ضروری یا تشکیل محصول مهاری مثل اسیدهای آلی اتفاق می افتد. مرحلهٔ ایستا منتج از حالتی است که سرعت رشد و مرگ سلولها برابر است و تعداد سلولهای تولید شده توسط فاکتور رشد محدود بوده و در نتیجه سرعت تولید سلولها در برابر سرعت مرگ آنها قرار می گیرد. نتیجهٔ این حالت خط افقی و صاف نمودار طی مرحلهٔ ایستا خواهد بود. جهش ها می توانند طی این مرحله اتفاق بیافتند. بریج و همکاران در سال ۲۰۰۱ نشان دادند که آسیب DNA مسول جهش هایی است که در ژنوم باکتری در فاز ایستا و فقر غذایی اتفاق می افتد. استرسهای اکسید کنندهٔ القا شده سبب چنین آسیبهایی خواهد شد.
• مرحلهٔ مرگ: مرحلهٔ کاهشی است که طی آن باکتری می میرد. این اتفاق می تواند به دلیل فقدان مواد غذایی، دمای محیط بالاتر یا پایینتر از میزان تحمل گونه یا شرایط آسیب رسان باشد.
wiki: رشد باکتریایی