رشت

بازبان کهن وشیرین گیلکی تکلم می نما یند.
رش، رشی، ارشی، ارشکی، ارش کی گال، ایشتر، رشی، وارش، رشی، رشت.
نامی کهن وماندگار.
گیل، گیلکی، گیل کی، کاسی، کاسبی، کاسبین،
دریای کاسبین. دریای کاسبین. دریای کاسبین. . . .
رشت، شهر تمدن ها وفرمانروایان زمین.

سرمایه اولیه بانک ۳٬۸۸۳٬۹۵۰ ریال از محل موجودی صندوق بازنشستگی درجه داران قشون بود و بدین جهت فعالیت یک سال نخست این بانک به افسران ارتش اختصاص داشت، که با پرداخت وام های تقسیطی به رفع نیازمندی های آنان کمک مؤثر می نمود و چون پیوسته به وسعت دامنه عملیات خود می افزود دوایر بانک به جای وسیع تری که در اول باب همایون از ابنیه قورخانه آماده شده بود، انتقال یافت و در ۲۴ اسفند ۱۳۰۴ اولین شعبه این بانک در شهر رشت افتتاح شد و علاوه بر معاملات درجه داران قشون، به خرید و فروش برات و گشایش اعتبار برای بازرگانان و فعالیت های بیشتری در امور بانکی و معاملات بازرگانی آغاز گردید.
نخستین کتابخانه ملی با بنای شاخص:فکر تأسیس این کتابخانه ملی در سال ۱۳۰۶ توسط محمدعلی تربیت، رئیس اداره فرهنگ گیلان، در زمین اهدایی شهرداری رشت به این اداره مطرح شد. در روز ۱۶ آذر سال ۱۳۰۶ جمعیتی به نام نشر معارف گیلان که هدف آن ساخت کتابخانه ملی بود تشکیل شد و سرانجام در روز پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۳۱۳ هم زمان با جشن هزاره فردوسی کتابخانه مذکور گشایش یافت. این کتابخانه اولین کتابخانه ای است که لفظ "کتابخانه ملی"برای آن استفاده گردید و احداث بنا ی آن هم زمان با ساخت و ساز یک سلسله ابنیه اداری و عام المنفعه در شمال ایران در دوره عهد پهلوی اول انجام گرفت و نوع معماری آن تقلیدی از معماری شرق اروپا می باشد. ( کتابخانه ملی رشت واقع در میدان شهرداری - خیابان علم الهدی )
نخستین تئاتر: اولین تئاتر ایران به شکل کلاسیک و در سالن در شهر رشت شروع به کار کرد.
نخستین اتوبوس وارد شده به ایران ( قبل از دههٔ نود قرن سیزدهم هجری شمسی ( پیش از سال هزار و دویست و نود شمسی ) ) :اولین اتوبوس در ایران توسط یک تاجر بلژیکی در شهر رشت به کار گرفته شد، اما به مرور زمان و با توجه به میزان کرایه، سودآوری و زیر ساخت های حمل و نقل توجیه اقتصادی آن رد شد و به همین دلیل اتوبوس به کار گرفته شده به یکی از تجار ایرانی به نام ( معین التجار ) فروخته شد.
نخستین راه آهن ایران: قدیمی ترین راه آهن ایران در مسیر بندر انزلی به پیربازار و رشت احداث شده و بقایای این راه آهن و خطوط ریلی هنوز وجود دارد.
اولین داروخانه شبانه روزی در ایران ( داروخانه کارون )
تأسیس توسط آرسن میناسیان ( مسیح گیلان )
اولین خانه معلولین و سالمندان در ایران
تأسیس توسط آرسن میناسیان ( مسیح گیلان )
نخستین کارخانه برق
نخستین چاپخانه و روزنامه
نخستین بلدیه ( شهرداری )
نخستین خیابان سنگ فرش
نخستین شهر دارای فاضلاب شهری
نخستین سینما و تیاتر و انجمنهای فعال فرهنگی
نخستین بازیگر تئاترِ زنِ ایران ( مرحوم فرخ لقا هوشمند ) وهمچنین مرحوم حمیده خیرآبادی معروف به نادره و ملقب به مادر سینمای ایران رشتی بود
نخستین شهر دارای تیاتر خیابانی
نخستین شهری که در آن به دختران اجازه تحصیل داه شد.
نخستین مدرسه به سبک امروزی دخترانه و پسرانه
نخستین شهری که دولت های روس و انگلیس و عثمانی و فرانسه در آن نمایندگی سیاسی داشتند و کنسولگری دایر کردند.
نخستین مریض خانه ملی ( بیمارستان پورسینا ) که با درآمد حاصله از نمایش “عاقبت وخیم” که نمایش نامه ان را مرحوم جهانگیر سرتیپ پور نوشته و کارگردانی بود و با عوارضی که به قرار هر پوط ( مقیاس وزن روسی 16 1/4 کیلو ) پنج شاهی از برنج های صدری برای مصارف این ابن السبیل و یتیمان گرفته می شد، ساخته شد. حتی معماران در ساخت این بنا، نیمی از مزد معمول را می گرفتند.

در شهر رشت لهجه های گوناگون از گویش بیه پس زبان گیلکی توسط مردم تکلم می شود.
آب و هوای رشت ازجمله آب و هوای معتدل کاسپین و شبه مدیترانه ای است که دارای تابستان های گرم و شرجی و زمستان های سرد و مرطوب است. همچنین شهر رشت دارای رتبهٔ اول میزان بارش مراکز استان های ایران را داراست و رشت تنها شهریست که باران هایی بصورت خاکی و در آن میبارد و معروف به خاک باران است و به شهر باران های نقره ای مشهور است.
رشت بیش از ۴٬۵ قرن پیش مرکز گیلان شد و در گذشته، مرکز استان یکم ایران بوده است. همچنین این شهر نقشی کلیدی در بزنگاه های تاریخ معاصر ایران مانند انقلاب مشروطه و جنبش جنگل داشت و با توجه به فرهنگ مردم آن و قرار گرفتن در جاده راه ابریشم از دیرباز به عنوان مرکز تجارت شمال همواره به عنوان دروازه تمدن مدرن از آن یاد می شود و دارای پیشینه ای درخشان در عرصه مبادلات خارجی بوده است.
این شهر در سال ۲۰۱۵ به شبکه شهرهای خلاق جهان به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی زیر نظر یونسکو پیوست. براساس استانداردهای یونسکو شهر خلاق، شهری است که از نوآوری و توانمندی های شهروندان در توسعه پایدار شهری استفاده می کند. رشت تنها شهر ایران به همراه ۱۸ شهر دیگر جهان است که در زمینه خوراک شناسی در یونسکو ثبت شد.
امروزه شهر رشت یکی از قطب های کشاورزی در سطح کشور محسوب می شود. رشت یکی از قطب های تولید برنج ایران، تولیدکنندهٔ بزرگ فولاد و قطب تولید نانو داروهای ضد سرطان کشور یکی از مهم ترین شهرهای ایران است. از سال ۱۳۹۴ خورشیدی با تلاش های بی وقفهٔ مردم و پشتیبانی شهرداری رشت، روز ۱۲ دی با عنوان روز رشت به ثبت رسید. تاریخ میلادی دوم ژانویه روز رشت ( شهر باران های نقره ای ) .

که آثار بازمانده از فرهنگ ایران باستان در گوشه هایی از فرهنگ بومی گیلان نمودهایی کم رنگ به جای گذاشته است.