رستاخیز کلمات

رستاخیز کلمات با عنوان فرعی درس گفتارهایی دربارهٔ نظریهٔ ادبی صورتگرایان روس اثر محمدرضا شفیعی کدکنی است. موضوع این کتاب تبیین چگونگی شکل گیری نظریهٔ ادبی صورتگرایان روس و دستاوردهای آن و تطبیق این نظریه بر آثار ادب فارسی است. [ ۱]
این کتاب فرمالیسم را در چهل مقاله به شکل تطبیقی با ادبیات فارسی، مورد بررسی قرار داده است. در بخشی از کتاب آمده است: «صورتگرایان روس، در آغاز قرن بیستم، چشم انداز تازه ای در حوزهٔ مباحث جمال شناسی و نظریّهٔ ادبیات وارد محافل فرهنگی جهان کردند که آثارش هنوز هم در حال گسترش است. با عرضه کردن نظریّه های نو، دربارهٔ «زبان شعر» و «پیرنگ داستان» و «بوطیقای سینما» و «ساختار قصّه های عامیانه»، به آفاقی رسیدند که هیچ گاه از تاریخ فرهنگ بشری حذف پذیر نیست. مفاهیمی همچون «فرم»، «آشنایی زدایی»، «رستاخیز کلمات»، «ادبیّت»، «هنر سازه»، «وَجهِ غالب»، «پیرنگ»، «ساختار»، «مایگان»، «قهرمان لیریک» و «تکامل ادبی»، که از رهگذر مکتب صورتگرایی روس وارد فرهنگ اروپا و امریکا شده است، با تمام تحوّلات علوم انسانی قرن بیستم و قرن بیست و یکم گره خوردگی یافته است. دراین کتاب، که درس گفتارهای مؤلف در دانشگاه تهران است، ما با جریان صورتگرایی روسی و تأثیرات جهانی آن آشنا می شویم، از منظری که بخش اعظم شواهد آن از ادبیات فارسی و تاریخ اجتماعی ایران مایه گرفته است، به همین دلیل خواننده به هنگام مطالعهٔ این کتاب، دربارهٔ سعدی و حافظ و دیگر بزرگان ایران زمین به گونه ای دیگر می اندیشد و هنر ایشان را از دریچه ای دیگر می نگرد. »[ ۲]
این کتاب توسّط محمدرضا شفیعی کدکنی در ۵۱۲ صفحه ( ۵۵۹ صفحه در ویراست دوم ) [ ۳] نوشته شده و در سال ۱۳۹۱ توسط انتشارات سخن به چاپ رسیده است. [ ۴]