[ویکی اهل البیت] رساله های فارسی صدرا، مجموعه رساله های صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی معروف به صدرالمتألهین و متوفی سال 1050 هـ.ق و یا 1045 هـ.ق. به زبان فارسی است.
نامی که روی جلد کتاب حک شده رساله سه اصل است، اما به نظر می رسد که این اسم که از نسخه کتابخانه ملی گرفته شده و نیز دو اسم دیگر یعنی رد بر منکرین حکمت و رساله در طعن بر مجتهدین که اولی از نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی و دومی از نسخه موزه بریتانیا گرفته شده، همه نام ها اصطیادی باشند که از مطالب کتاب اخذ شده است نه اسمی که خود مؤلف بر آن نهاده باشد.
بدین صورت که چون این کتاب پیرامون سه اصل مهلک نفس صحبت می کند به رساله سه اصل معروف شده و چون روی سخن با عالمان بی بهره از علم توحید و فقها و متکلمان معاند با حکمت است به نام دوم و سوم موسوم گشته است. پس غرض از نگارش آن ترغیب به سوی علوم حقیقی است.
موضوع کتاب، علم اخلاق است اما نه در تمامی مباحث علم اخلاق بلکه این کتاب عمدتاً به اسباب و لوازم یک مرض اخلاقی می پردازد که این همان مرض حکمت ستیزی و عرفان گریزی است، مرضی که معمولاً عالمان جاهل به حکمت و عرفان و متکلمان بی بهره از نور برهان بدان گرفتارند.
صدرالمتألهین سخن در این زمینه را چنین شروع می کند بعضی از دانشمند نمایان پر شر و فساد و متکلمان خارج از منطق صواب و حساب و بیرون از دائره سداد و رشاد و متشرعان بری از شرع بندگی و انقیاد و منحرف از مسلک اعتقاد به مبدأ و معاد، افسار تقلید در سر افکنده، نفی درویشان شعار خود کرده اند و دایماً در رد مذهب حکمت و توحید و علم راه خدا و تجرید که مسلک انبیا و اولیا است، می کوشند.
سپس این گروه از دانشمندان را مخاطب می سازد و می گوید پس بدان ای دشمن دوست نمای راه خدا و ای منکر سالکان و همراهان باصفا که اعظم اسباب که تو را و دیگر اهل شید و ریا و علمای دنیا را بر مذمت حکمت و انکار حکمای بحق و صوفیه و عداوت اخوان صفا و تجرید و اصحاب وفا و تفرید، می دارد... سه اصل است که فی الحقیقة نزد ارباب بصیرت، رؤساء شیاطین که مهلکات نفسند اینهایند و دیگر اصول و مبادی شرور... از این سه اصل منشعب می گردد.
این سه اصل اساس بحث صدرالمتألهین در این رساله است، ابتدا هر یک را توضیح می دهد سپس در نتایج آنها بحث می کند، بعد به شخص مبتلا به این اصول نصیحت می کند که در صدد علاج برآید، به دنبال آن علم الهی و علم مکاشفات را به عنوان راه نجات و اکتفا به علوم رسمی و متداول را به عنوان رهزن سالک معرفی می کند.
نامی که روی جلد کتاب حک شده رساله سه اصل است، اما به نظر می رسد که این اسم که از نسخه کتابخانه ملی گرفته شده و نیز دو اسم دیگر یعنی رد بر منکرین حکمت و رساله در طعن بر مجتهدین که اولی از نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی و دومی از نسخه موزه بریتانیا گرفته شده، همه نام ها اصطیادی باشند که از مطالب کتاب اخذ شده است نه اسمی که خود مؤلف بر آن نهاده باشد.
بدین صورت که چون این کتاب پیرامون سه اصل مهلک نفس صحبت می کند به رساله سه اصل معروف شده و چون روی سخن با عالمان بی بهره از علم توحید و فقها و متکلمان معاند با حکمت است به نام دوم و سوم موسوم گشته است. پس غرض از نگارش آن ترغیب به سوی علوم حقیقی است.
موضوع کتاب، علم اخلاق است اما نه در تمامی مباحث علم اخلاق بلکه این کتاب عمدتاً به اسباب و لوازم یک مرض اخلاقی می پردازد که این همان مرض حکمت ستیزی و عرفان گریزی است، مرضی که معمولاً عالمان جاهل به حکمت و عرفان و متکلمان بی بهره از نور برهان بدان گرفتارند.
صدرالمتألهین سخن در این زمینه را چنین شروع می کند بعضی از دانشمند نمایان پر شر و فساد و متکلمان خارج از منطق صواب و حساب و بیرون از دائره سداد و رشاد و متشرعان بری از شرع بندگی و انقیاد و منحرف از مسلک اعتقاد به مبدأ و معاد، افسار تقلید در سر افکنده، نفی درویشان شعار خود کرده اند و دایماً در رد مذهب حکمت و توحید و علم راه خدا و تجرید که مسلک انبیا و اولیا است، می کوشند.
سپس این گروه از دانشمندان را مخاطب می سازد و می گوید پس بدان ای دشمن دوست نمای راه خدا و ای منکر سالکان و همراهان باصفا که اعظم اسباب که تو را و دیگر اهل شید و ریا و علمای دنیا را بر مذمت حکمت و انکار حکمای بحق و صوفیه و عداوت اخوان صفا و تجرید و اصحاب وفا و تفرید، می دارد... سه اصل است که فی الحقیقة نزد ارباب بصیرت، رؤساء شیاطین که مهلکات نفسند اینهایند و دیگر اصول و مبادی شرور... از این سه اصل منشعب می گردد.
این سه اصل اساس بحث صدرالمتألهین در این رساله است، ابتدا هر یک را توضیح می دهد سپس در نتایج آنها بحث می کند، بعد به شخص مبتلا به این اصول نصیحت می کند که در صدد علاج برآید، به دنبال آن علم الهی و علم مکاشفات را به عنوان راه نجات و اکتفا به علوم رسمی و متداول را به عنوان رهزن سالک معرفی می کند.
wikiahlb: رساله_های_فارسی_صدرا