رساله مرتن ( به انگلیسی: Merton thesis ) استدلالی در مورد ماهیت علم تجربی اولیه است که توسط رابرت کی. مرتن ( ۴ ژوئیه ۱۹۱۰–۲۳ فوریه ۲۰۰۳ ) جامعه شناس آمریکایی ارائه شده است. مشابه ادعای مشهور ماکس وبر ( ۲۱ آوریل ۱۸۶۴–۱۴ ژوئن ۱۹۲۰ ) جامعه شناس آلمانی در کتاب اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، در مورد پیوند بین اخلاق کاری پروتستانی و اقتصاد سرمایه داری، مرتن نیز همبستگی مثبت مشابهی بین ظهور تورع گرایی Pietism پروتستان با علوم تجربی اولیه برقرار ساخته است. [ ۱] «تز مرتن» منجر به بحث های مداوم شده است. [ ۲]
اگرچه دانشمندان هنوز در مورد آن بحث می کنند ولی مرتن در سال ۱۹۳۶ رساله دکتری ( و دو سال بعد اولین تک نگاری او با همین عنوان ) «علم، فناوری و جامعه در انگلستان قرن هفدهم»، مسایل مهمی را در مورد ارتباط بین دین و ظهور علم مدرن مطرح کرد و بدین ترتیب به یک اثر مهم در قلمرو جامعه شناسی علم تبدیل شد و همچنان در پژوهش های جدید مورد استناد قرار می گیرد. [ ۳] مرتن یافته های رساله را در نشریات دیگر توسعه داد.
رساله مرتن دو بخش مجزا دارد:
• اولاً، نظریه ای را ارائه می دهد که علم به دلیل انباشت مشاهدات و بهبود تکنیک تجربی و روش شناسی تغییر می کند.
• ثانیاً، این استدلال را مطرح می کند که محبوبیت علم در انگلیس در قرن هفدهم، و جمعیت شناسی مذهبی جامعه سلطنتی
( دانشمندان انگلیسی آن زمان عمدتاً پیوریتن ها یا سایر پروتستانها بودند ) را می توان با همبستگی بین پروتستانیسم و ارزش های علمی توضیح داد ( به هنجارهای مرتنی مراجعه کنید ) . [ ۴]
مرتن بر پیوریتن گرایی انگلیسی و تورع گرایی آلمانی به عنوان مسئول توسعه انقلاب علمی سده های ۱۷ و ۱۸ تمرکز نمود. او توضیح می دهد که ارتباط بین وابستگی مذهبی و علاقه به علم نتیجه هم افزایی قابل توجهی بین ارزش های زاهدانه پروتستان و ارزش های علم مدرن است. [ ۵] ارزش های پروتستانی با اجازه دادن به علم برای شناسایی تأثیر خدایان بر جهان و در نتیجه ارائه توجیه دینی برای پژوهش های علمی، پژوهش های علمی را تقویت کردند. [ ۱]
• بخش اول رسالهٔ مرتن به دلیل عدم توجه کافی به نقش ریاضیات و فلسفه مکانیکی در انقلاب علمی مورد انتقاد قرار گرفته است.
• بخش دوم به دلیل دشواری این تعیین مورد انتقاد قرار گرفت که بدون ایجاد تمایزهای خودسرانه، چه کسی پروتستان «پاکدین» به شمار می آید.
• همچنین به دلیل ناتوانی در توضیح این نکته مورد انتقاد قرار گرفت که چرا غیرپروتستان ها به علم گرایش دارند ( کاتولیکها: کوپرنیک، داوینچی، دکارت یا گالیله ) را در نظر بگیرید و برعکس چرا پروتستان های «پاکدین» همه به علم علاقه ندارند. [ ۴] [ ۶] [ ۷]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاگرچه دانشمندان هنوز در مورد آن بحث می کنند ولی مرتن در سال ۱۹۳۶ رساله دکتری ( و دو سال بعد اولین تک نگاری او با همین عنوان ) «علم، فناوری و جامعه در انگلستان قرن هفدهم»، مسایل مهمی را در مورد ارتباط بین دین و ظهور علم مدرن مطرح کرد و بدین ترتیب به یک اثر مهم در قلمرو جامعه شناسی علم تبدیل شد و همچنان در پژوهش های جدید مورد استناد قرار می گیرد. [ ۳] مرتن یافته های رساله را در نشریات دیگر توسعه داد.
رساله مرتن دو بخش مجزا دارد:
• اولاً، نظریه ای را ارائه می دهد که علم به دلیل انباشت مشاهدات و بهبود تکنیک تجربی و روش شناسی تغییر می کند.
• ثانیاً، این استدلال را مطرح می کند که محبوبیت علم در انگلیس در قرن هفدهم، و جمعیت شناسی مذهبی جامعه سلطنتی
( دانشمندان انگلیسی آن زمان عمدتاً پیوریتن ها یا سایر پروتستانها بودند ) را می توان با همبستگی بین پروتستانیسم و ارزش های علمی توضیح داد ( به هنجارهای مرتنی مراجعه کنید ) . [ ۴]
مرتن بر پیوریتن گرایی انگلیسی و تورع گرایی آلمانی به عنوان مسئول توسعه انقلاب علمی سده های ۱۷ و ۱۸ تمرکز نمود. او توضیح می دهد که ارتباط بین وابستگی مذهبی و علاقه به علم نتیجه هم افزایی قابل توجهی بین ارزش های زاهدانه پروتستان و ارزش های علم مدرن است. [ ۵] ارزش های پروتستانی با اجازه دادن به علم برای شناسایی تأثیر خدایان بر جهان و در نتیجه ارائه توجیه دینی برای پژوهش های علمی، پژوهش های علمی را تقویت کردند. [ ۱]
• بخش اول رسالهٔ مرتن به دلیل عدم توجه کافی به نقش ریاضیات و فلسفه مکانیکی در انقلاب علمی مورد انتقاد قرار گرفته است.
• بخش دوم به دلیل دشواری این تعیین مورد انتقاد قرار گرفت که بدون ایجاد تمایزهای خودسرانه، چه کسی پروتستان «پاکدین» به شمار می آید.
• همچنین به دلیل ناتوانی در توضیح این نکته مورد انتقاد قرار گرفت که چرا غیرپروتستان ها به علم گرایش دارند ( کاتولیکها: کوپرنیک، داوینچی، دکارت یا گالیله ) را در نظر بگیرید و برعکس چرا پروتستان های «پاکدین» همه به علم علاقه ندارند. [ ۴] [ ۶] [ ۷]
wiki: رساله مرتن