رساله عملیه

رسالۀ عَمَلیّه
نام عمومی کتاب هایی که در آن فتاوای مورد نیاز روزمرۀ مقلدان، بدون ذکر استدلال، ارائه می شود. گرچه رساله نویسی از قرن ۱۱ق رواج بیشتری یافت، با این حال فقیهانی چون شیخ مرتضی انصاری با تواضع از نوشتن رسالۀ مستقل امتناع کردند. امروزه برای رساله نویسی بیشتر از متن توضیح المسائل، اثر آیت الله بروجردی، استفاده می شود. قائلان به عدم جواز تقلید از میت، به رسالۀ مرجع متوفی مراجعه نمی کنند. رساله ها به مسائل جدید می پردازند. شرایع، اثر علی بن بابویه قمی، کهن ترین رساله است. در آن زمان برای بیان فتوا از عین عبارت روایت با ذکر سند یا بدون آن سود می جستند. معروف ترین رساله های عملیه عبارت اند از: تبصرة المتعلمین، اثر علامۀ حلی؛ جامع عباسی، اثر شیخ بهایی؛ احکام الشریعه، اثر مجلسی اول؛ جامع الشتات، اثر میرزای قمی؛ وسیلة النجاه، اثر سید ابوالحسن اصفهانی؛ تحریرالوسیله، اثر امام خمینی (ره).