رساله تحقیق البحران

[ویکی نور] «تحقیق البحران» تألیف حکیم احمد خان دهلوی، رساله ای مختصر و فارسی پیرامون بحران است. موضوع بحران در سیر بیماری، موضوعی بسیار مهم و سرنوشت سازی در طب قدیم است؛ زیرا بحران در حقیقت پیدایش یک تغییر بزرگ و غیرعادی در سیر بیماری است که پیش آگهی درمان بیماری یا احتمالاً در جهت مخالف آن وقوع مرگ بیمار است.
این اثر بنا به قول پروفسور حکیم نیر واسطی، در سال 1207ق تألیف و به حاکم ولایت کارناتیک هندوستان -یعنی محمد علی خان بهادر- پیش کش شده است.
نویسنده در مقدمه کتاب انگیزه نگارش این کتاب را، کاستی این بخش در آثار حکیم گرانقدر محمد اکبر شاه ارزانی بیان می کند.
کتاب در ضمن یک مقدمه و هفت فصل و یک خاتمه تدوین شده است. نویسنده به شیوه ای نوین و روان با استفاده از منابع معتبر و استناد به اقوال پزشکان مشهور به تحریر مبحث بحران پرداخته است.
نویسنده در مقدمه به تعریف بحران پرداخته است. در فصول کتاب نیز به ترتیب مطالب زیر مورد بررسی قرار گرفته است: 1- نشانه های بحران؛ 2- اسباب وقوع بحران (که در آن راجع به تأثیر گردش ماه بر ارگانیسم آدمی توضیح داده است) و روزهای وقوع بحران در هر ماه ذکر شده است؛ 3- شدت و ضعف بحران در روزهای وقوع بحران در طول ماه؛4- ایام واقع در وسط آن ایام؛5-روزهای دیگری که احتمالاً خارج از روزهای مشخص شده از هر ماه به عنوان ایام بحران است، لیکن دارای اثرات مثبت یا منفی بر سیر بیماری است؛6- ایام انذار (بیم دادن)؛ 7- ارتباط ایام بحران با بیماری های حاد و مزمن.