رساله الهیات و سیاست

رسالۀ الهیات و سیاست (Tractatus theologico-politicus)
کتابی در الهیات فلسفی، تألیف باروخ اسپینوزا، به زبان فرانسوی، منتشرشده در ۱۶۷۰. کتاب در بیست فصل تنظیم شده است. فصل های اول تا سیزدهم کتاب به تفسیر کتاب مقدس اختصاص دارد. اسپینوزا در تفسیر خود از عهدین نهایت احتیاط را به خرج داده و معتقد است که معجزات ذکر شده در کتاب مقدس با قوانین طبیعی موافقت دارند. فصل های چهاردهم و پانزدهم دربارۀ ایمان چونان سرچشمۀ اصلی بینش دینی است و در فصول شانزدهم تا بیستم به مباحثی چون حقوق طبیعی و مدنی و قدرت حاکمه پرداخته شده است. مؤلف این رساله را برای دوری از خشم کالونیست ها با نام مستعار به چاپ رساند، اما به سرعت معلوم شد که نویسندۀ آن اسپینوزا است، و بدین سان وی بر آن شد که اثر مهم خود، اخلاق، را به چاپ نرساند. این اثر به بهترین وجهی بازتاب ایمان عمیق فیلسوفی است که حرمت انتقاد را به سبب همین درک دینی، گاه آشکارا شکسته است.