رساله المعاد

[ویکی نور] رساله المعاد (الصور الموجوده فى النفس). این رساله یکی از شش رساله ای است که با عنوان رسائل أخری لابن سینا (هامش شرح الهدایة الأثیریة) چاپ شده است.
رساله، بسیار کوتاه و فاقد باب بندى و فصل بندى است و در قالب چهار سؤال و جواب مى باشد.
سؤال اول، این است که ما از کجا به این عالم آمده ایم؟ شیخ، در جواب، فرموده: ما از آن عالم، به این عالم آمده ایم که حد این عالم، از بالاى فلک زهره تا روى همین زمین است و حد آن عالم، از بالاى فلک زهره تا مرتبه علم که همان عقل است، مى باشد، بعد مى گوید: این عالم، محل عمل و آن عالم، محل جنّات است و جنت، محل استقرار محسنین مى باشد؛ ما از آن عالم، به این عالم آمده ایم و از این جا به برزخ مى رویم و از آن جا به موضع حساب و از آن جا هر کس داراى عمل حسن باشد، به سوى بهشت و هر کس داراى عمل بد باشد، به سوى جهنم روانه خواهد شد....
سؤال دوم، این است که ما به چه دلیلى به این دنیا آمده ایم؟ بوعلى، پاسخ مى دهد که این عمل، ارادى نبوده و ما بدون اختیار و انتخاب خودمان به این دنیا آمده ایم، لکن تطهیر نفس که با عمل شرعى و عمل الهى حاصل مى شود، باعث سعادت به هنگام مفارقت از این دنیایى که به واقع سجن مؤمن است، خواهد بود.
سؤال سوم، در مورد محل مراجعت ما به هنگام جدایى از این دنیا مى باشد که بوعلى مى گوید: ما به هنگام خروج از دنیا، مواجه با ملائکه رحمت یا ملائکه عذاب خواهیم شد که ما را به سوى برزخ مى برند و برزخ همان قبر نفس است.
سؤال آخر که چهارمین سؤال است، در مورد وضعیت انسان بعد از مفارقت از دنیا و وصول به برزخ مى باشد که به عقیده ابن سینا، در برزخ، بیدارى برایمان حاصل خواهد شد؛ ما در برزخ مانند نطفه اى در رحم یا بذرى بر روى زمین هستیم که با افزوده شدن قوه اى، به ما، مانند جنینى که از رحم خارج مى شود، از برزخ خارج شده و به معاد و کمال نهایى نائل مى گردیم. بوعلى، این رساله را با دعا براى نجات خود و تمام مؤمنین و مؤمنات در روز جزا به پایان مى برد.