[ویکی نور] رساله الآثار العلویه. رسالة الآثار العُلویة اثر ابن رشد (متوفای 595ق)، شرح متوسط بر «متئورولوگیکا» یا «پدیدههای جوی» ارسطو و برداشتها و فهم وی از آن اثر میباشد.
کتاب با تحقیق و تصحیح رفیق عجم و جیرار جهامی، عرضه شده است.
کتاب با مقدمه محققین آغاز و مطالب در چهار مقاله، تنظیم شده است.
در مقدمه، ابتدا به بررسی مصادر رساله پرداخته شده و سپس، به مضمون آن، اشاره گردیده است.
آثار عُلوی، یا کائنات الجو، عنوانی که فلاسفه اسلامی در مورد مباحث مربوط به پدیدههای جوی به کار بردهاند. در نظر این دانشمندان، آثار علوی یکی از 8 بخش اصلی دانشهای طبیعی است که «باز نماینده و خبر دهنده بُوَد از حادثههایی که در هوا پیدا شود چون رعدوبرق و باران و برف و شگفتیهایی که بر زمین بُوَدْ چون بیرون آمدن چشمهها و روان گشتن کاریزها و رودها از کوهها و آن چیزها که در زمین تولد کند مانند جوهرهایی که آن را فلزات گویند و انواع کبریت (گوگرد) و زیبق (جیوه) و زاج و مانند این». زمینه اصلی این مباحث، کتاب «متئورولوگیای» ارسطوست که توسط یحیی بن بطریق از مترجمان دوره مأمون عباسی، از سریانی به عربی ترجمه شده است. این کتاب از لحاظ ریشهیابی عقاید مربوط به زمینشناسی و هواشناسی و چگونگی تکوین نظریههای مربوط به طبیعیات، در میان مسلمانان اهمیت بسزایی دارد و از سده 3ق/9م توجه اهلفن را به خود برانگیخته و اینان در توضیح و یا تکمیل آن، کتابها نوشتهاند که از جمله آنها، ابن رشد میباشد.
این رساله، از گروه رسالههای ارسطو در علم طبیعت است. «رساله فیزیک» نخستین مباحثی است که ارسطو در کتابش ذکر کرده است. در این بخش، از اصول کلی تغییر، نامتناهی، مکان، خلأ و زمان سخن گفته شده است. پساز آن، رساله «در آسمان» است که موضوع آن، نشان دادن تمایز اساسی میان جهان فوق قمر و جهان تحت قمر است. در ادامه آن، رساله «در کون و فساد» میآید که ادامه بررسی اجسام تحت قمر و خصوصیات اساسی آنها، یعنی کون و فساد است و موضوع آن، عمدتاً بررسی عناصر چهارگانه، ماهیت آنها و تبدل آنها به یکدیگر است و بالاخره، رساله حاضر که رساله «آثار علوی» است که موضوع آن، بهطورکلی، ارائه نظریه بدیع وجود دو بخار خشک و تر است که ارسطو به یاری آن، پدیدههایی را که در جو و خشکی و دریا روی میدهد، مانند شهاب ثاقب، ستارگان دنبالهدار، راه شیری، باران، مه، برف، تگرگ، باد، زمینلرزه، رعدوبرق، صاعقه و رنگینکمان، هاله، رودها و دریاها و سنگها و فلزات را تبیین میکند. وی بر آن است که گویی جریانی دائمی از مرکز زمین بهسوی بالاترین نقاط جو حرکت میکند و دوباره به آن باز میگردد.
کتاب با تحقیق و تصحیح رفیق عجم و جیرار جهامی، عرضه شده است.
کتاب با مقدمه محققین آغاز و مطالب در چهار مقاله، تنظیم شده است.
در مقدمه، ابتدا به بررسی مصادر رساله پرداخته شده و سپس، به مضمون آن، اشاره گردیده است.
آثار عُلوی، یا کائنات الجو، عنوانی که فلاسفه اسلامی در مورد مباحث مربوط به پدیدههای جوی به کار بردهاند. در نظر این دانشمندان، آثار علوی یکی از 8 بخش اصلی دانشهای طبیعی است که «باز نماینده و خبر دهنده بُوَد از حادثههایی که در هوا پیدا شود چون رعدوبرق و باران و برف و شگفتیهایی که بر زمین بُوَدْ چون بیرون آمدن چشمهها و روان گشتن کاریزها و رودها از کوهها و آن چیزها که در زمین تولد کند مانند جوهرهایی که آن را فلزات گویند و انواع کبریت (گوگرد) و زیبق (جیوه) و زاج و مانند این». زمینه اصلی این مباحث، کتاب «متئورولوگیای» ارسطوست که توسط یحیی بن بطریق از مترجمان دوره مأمون عباسی، از سریانی به عربی ترجمه شده است. این کتاب از لحاظ ریشهیابی عقاید مربوط به زمینشناسی و هواشناسی و چگونگی تکوین نظریههای مربوط به طبیعیات، در میان مسلمانان اهمیت بسزایی دارد و از سده 3ق/9م توجه اهلفن را به خود برانگیخته و اینان در توضیح و یا تکمیل آن، کتابها نوشتهاند که از جمله آنها، ابن رشد میباشد.
این رساله، از گروه رسالههای ارسطو در علم طبیعت است. «رساله فیزیک» نخستین مباحثی است که ارسطو در کتابش ذکر کرده است. در این بخش، از اصول کلی تغییر، نامتناهی، مکان، خلأ و زمان سخن گفته شده است. پساز آن، رساله «در آسمان» است که موضوع آن، نشان دادن تمایز اساسی میان جهان فوق قمر و جهان تحت قمر است. در ادامه آن، رساله «در کون و فساد» میآید که ادامه بررسی اجسام تحت قمر و خصوصیات اساسی آنها، یعنی کون و فساد است و موضوع آن، عمدتاً بررسی عناصر چهارگانه، ماهیت آنها و تبدل آنها به یکدیگر است و بالاخره، رساله حاضر که رساله «آثار علوی» است که موضوع آن، بهطورکلی، ارائه نظریه بدیع وجود دو بخار خشک و تر است که ارسطو به یاری آن، پدیدههایی را که در جو و خشکی و دریا روی میدهد، مانند شهاب ثاقب، ستارگان دنبالهدار، راه شیری، باران، مه، برف، تگرگ، باد، زمینلرزه، رعدوبرق، صاعقه و رنگینکمان، هاله، رودها و دریاها و سنگها و فلزات را تبیین میکند. وی بر آن است که گویی جریانی دائمی از مرکز زمین بهسوی بالاترین نقاط جو حرکت میکند و دوباره به آن باز میگردد.
wikinoor: رسالة_الآثار_العلویة