[ویکی نور] رسائل ابوالحسن عامری تألیف ابوالحسن عامری (متوفی 381ق)، مشتمل بر چهار رساله فلسفی است. عمده مباحثی که در این رسائل طرح شده مسئله جبر و اختیار است و این خود حاکی از آن است که ایـن مـسئله بـغرنج، مسئله روز دوران مؤلف بوده است. این اثر با مقدمه و تصحیح سبحان خلیفات منتشر شده است.
کتاب مشتمل بر مقدمه سبحان خلیفات و ترجمه آن به قلم مهدی تدین و متن چهار رساله است که به ترتیب عبارتند از:
درباره انگیزه نگارش اثر آن گـونه کـه از مقدمه رساله اول برمی آید ، گویا یکی از شاگردان فرهیخته عامری به مطالعه آثاری که فلاسفه و متکلمان در رد و اثبات مـقوله اخـتیار نـوشته اند، می پردازد و در پایان به این نتیجه می رسد که هیچ یک از استدلال های دو طرف بـر دیـگری تـرجیح ندارد؛ و از این رو دچار حیرت و سردرگمی می شود و از استاد خود می خواهد بدون پرداختن به ادله دو طرف، اصـل مسئله را روشـن کند.
عامری در فصل اول درباره چیستی فعل آدمی سخن می گوید و اینکه رفتارهای آدمی نه ضـروری اسـت و نه ممتنع ؛ چه ، اگر ضروری بود، نیازمند فاعل نبود و اگر ممتنع بود، هـیچ گـاه تـحقق نمی یافت ؛ بنابراین افعال آدمی از مصادیق ممکنات است؛ چراکه ممکن چیزی است که از تحقق آن مـحالی لازم نیاید و نیازمند سبب باشد.
فصل دوم به گونه های فعل آدمی اختصاص دارد. او فعل آدمی را بـه ارادی و ضـروری و ارادی را بـه فکری و شوقی و ضروری را به طبیعی و قهری تقسیم می کند .
در فصل سوم درباره سبب های افعال سخن مـی گوید. او مـعتقد است که سبب های افعال دو گونه اند: ماده پذیرنده فعل که با ذات فـعل مـتحد اسـت و سبب مباین با ذات فعل که این خود دو قسم است: یا سبب فاعلی است کـه وجـودش مـقدم بر ذات فعل است و یا سبب غایی که متأخر از ذات فعل است. در واقـع او از عـلل چهارگانه در نظام فلسفه ارسطویی یا حکمت مشاء به علل مادی، فاعلی و غایی بسنده می کند و هیچ اشـاره ای بـه علت صوری نمی کند .
کتاب مشتمل بر مقدمه سبحان خلیفات و ترجمه آن به قلم مهدی تدین و متن چهار رساله است که به ترتیب عبارتند از:
درباره انگیزه نگارش اثر آن گـونه کـه از مقدمه رساله اول برمی آید ، گویا یکی از شاگردان فرهیخته عامری به مطالعه آثاری که فلاسفه و متکلمان در رد و اثبات مـقوله اخـتیار نـوشته اند، می پردازد و در پایان به این نتیجه می رسد که هیچ یک از استدلال های دو طرف بـر دیـگری تـرجیح ندارد؛ و از این رو دچار حیرت و سردرگمی می شود و از استاد خود می خواهد بدون پرداختن به ادله دو طرف، اصـل مسئله را روشـن کند.
عامری در فصل اول درباره چیستی فعل آدمی سخن می گوید و اینکه رفتارهای آدمی نه ضـروری اسـت و نه ممتنع ؛ چه ، اگر ضروری بود، نیازمند فاعل نبود و اگر ممتنع بود، هـیچ گـاه تـحقق نمی یافت ؛ بنابراین افعال آدمی از مصادیق ممکنات است؛ چراکه ممکن چیزی است که از تحقق آن مـحالی لازم نیاید و نیازمند سبب باشد.
فصل دوم به گونه های فعل آدمی اختصاص دارد. او فعل آدمی را بـه ارادی و ضـروری و ارادی را بـه فکری و شوقی و ضروری را به طبیعی و قهری تقسیم می کند .
در فصل سوم درباره سبب های افعال سخن مـی گوید. او مـعتقد است که سبب های افعال دو گونه اند: ماده پذیرنده فعل که با ذات فـعل مـتحد اسـت و سبب مباین با ذات فعل که این خود دو قسم است: یا سبب فاعلی است کـه وجـودش مـقدم بر ذات فعل است و یا سبب غایی که متأخر از ذات فعل است. در واقـع او از عـلل چهارگانه در نظام فلسفه ارسطویی یا حکمت مشاء به علل مادی، فاعلی و غایی بسنده می کند و هیچ اشـاره ای بـه علت صوری نمی کند .
wikinoor: رسائل_ابوالحسن_عامری