[ویکی نور] رسائل ابن حزم الاندلسی، تألیف ابن حزم اندلسی (متوفی 456ق) مشتمل بر پنج رساله از وی با موضوعات منطق، فلسفه و کلام است.
در این اثر، تنها متن مقالات بدون شرح و توضیح دیگری آمده است. عناوین مقالات به ترتیب عبارت است از: رساله مراتب العلوم، التقریب لحد المنطق، رساله فی الم الموت و ابطاله، الرد علی الکندی الفیلسوف، تفسیر الفاظ تجری بین المتکلمین. برخی از مقالات نسبتاً مفصل و برخی نیز بسیار مختصر است.
ابن حزم شخصیتی است که فرقه ظاهریه را در فقه و کلام به اوج رساند. این فرقه را علی بن داود اصفهانی پدید آورده بود، ولی بی شک شاخص ترین چهره آن ابن حزم است و فرقه ظاهریه را بیشتر با نام او می شناسند. او در واقع هم فقیه متبحر و بزرگی بود و هم در زمینه مباحث کلامی صاحب نظر محسوب می شد. هنگامی که اندیشه کلامی ابن حزم اندلسی بزرگ ترین متفکر فرقه ظاهریه را مورد بررسی قرار می دهیم، در اولین نگاه چنین به ذهن می رسد که ابن حزم به نوعی میان دو نقیض جمع کرده است. او از سویی یک نص گراست که نوعی زبانشناسی ظاهرگرایانه را ارائه کرده و هیچ گونه تأویل عقلانی یا غیرعقلانی از ظاهر متون دینی (قرآن و روایات) را اجازه نمی دهد و از سوی دیگر در مخالفت با شکاکیت، اثبات توحید و نبوت، حمایت از علوم یونان؛ مانند فلسفه، منطق، پزشکی، ریاضی و... و ارائه برخی از تأویل ها چهرهای کاملاً استدلالی و عقل گرا از خود بروز می دهد. این مسأله باعث شده که در طول تاریخ افراد زیادی ابن حزم را به تناقض در افکارش متهم کنند.
او برای مطرح کردن اندیشه های کلامی خود، طرحی جامع در نظر داشته که بحث ادیان را نیز ضمن این طرح جامع آورده است. وی بعد از اثبات وحدت و یگانگی خداوند و اثبات ضرورت نبوت، به ادیان پرداخته تا با اثبات عدم کفایت هر یک از ادیان حقانیت دین اسلام را به اثبات رساند. بدین رو هر کجا که در آثار وی بتوان رد پایی از این طرح جامع یافت، در مورد ادیان نیز مطالبی وجود دارد.
اکنون خلاصه مطالبی که در رسائل ابن حزم آمده است، به ترتیب مقالات ارائه می گردد:
در این اثر، تنها متن مقالات بدون شرح و توضیح دیگری آمده است. عناوین مقالات به ترتیب عبارت است از: رساله مراتب العلوم، التقریب لحد المنطق، رساله فی الم الموت و ابطاله، الرد علی الکندی الفیلسوف، تفسیر الفاظ تجری بین المتکلمین. برخی از مقالات نسبتاً مفصل و برخی نیز بسیار مختصر است.
ابن حزم شخصیتی است که فرقه ظاهریه را در فقه و کلام به اوج رساند. این فرقه را علی بن داود اصفهانی پدید آورده بود، ولی بی شک شاخص ترین چهره آن ابن حزم است و فرقه ظاهریه را بیشتر با نام او می شناسند. او در واقع هم فقیه متبحر و بزرگی بود و هم در زمینه مباحث کلامی صاحب نظر محسوب می شد. هنگامی که اندیشه کلامی ابن حزم اندلسی بزرگ ترین متفکر فرقه ظاهریه را مورد بررسی قرار می دهیم، در اولین نگاه چنین به ذهن می رسد که ابن حزم به نوعی میان دو نقیض جمع کرده است. او از سویی یک نص گراست که نوعی زبانشناسی ظاهرگرایانه را ارائه کرده و هیچ گونه تأویل عقلانی یا غیرعقلانی از ظاهر متون دینی (قرآن و روایات) را اجازه نمی دهد و از سوی دیگر در مخالفت با شکاکیت، اثبات توحید و نبوت، حمایت از علوم یونان؛ مانند فلسفه، منطق، پزشکی، ریاضی و... و ارائه برخی از تأویل ها چهرهای کاملاً استدلالی و عقل گرا از خود بروز می دهد. این مسأله باعث شده که در طول تاریخ افراد زیادی ابن حزم را به تناقض در افکارش متهم کنند.
او برای مطرح کردن اندیشه های کلامی خود، طرحی جامع در نظر داشته که بحث ادیان را نیز ضمن این طرح جامع آورده است. وی بعد از اثبات وحدت و یگانگی خداوند و اثبات ضرورت نبوت، به ادیان پرداخته تا با اثبات عدم کفایت هر یک از ادیان حقانیت دین اسلام را به اثبات رساند. بدین رو هر کجا که در آثار وی بتوان رد پایی از این طرح جامع یافت، در مورد ادیان نیز مطالبی وجود دارد.
اکنون خلاصه مطالبی که در رسائل ابن حزم آمده است، به ترتیب مقالات ارائه می گردد:
wikinoor: رسائل_إبن_حزم_الأندلسی