ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی نام کتابی است دربارهٔ ردیف موسیقی ایرانی که موسی معروفی آن را گردآوری کرده است و بعداً مهدی برکشلی منتشر کرد.
معروفی که با نوازندگی تار، سه تار و پیانو آشنایی داشت، نزدیک به سه دهه عمر خود را صرف گردآوری گوشه های موسیقی کرد. او در جلساتی با دیگر موسیقی دانان برجستهٔ زمان خود نظیر ابوالحسن صبا، نورعلی برومند، علی اکبر شهنازی، رکن الدین مختاری و احمد عبادی شرکت می کرد که در آن این موسیقی دانان از آنجا که بر سر یک ردیف واحد برای موسیقی ایرانی به توافق نرسیدند، تصمیم به آن گرفتند که هر یک ردیف خود را منتشر کنند. معروفی این ردیف را نهایتاً با تار سلیمان روح افزا ضبط و منتشر کرد. بعداً مجموعهٔ نت ها را مهدی برکشلی در دههٔ ۱۳۴۰ به صورت چاپی نیز منتشر کرد. برخی منابع از محمدعلی بهارلو به عنوان یکی از یاوران معروفی در گردآوری کتاب یاد کرده اند، و نوشته اند که پاک نویس نت ها برای انتشار نسخهٔ اول کتاب را شاگردان بهارلو انجام دادند.
... [مشاهده متن کامل]
ابتدا انتشارات هنرهای زیبای کشور کتاب را با عنوان ردیف موسیقی ایران در سال ۱۹۶۳ میلادی ( معادل ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲ خورشیدی ) در تهران منتشر کرد. این نسخه از کتاب شامل ۱۱۱ صفحه متن و ۴۶۶ صفحه نت موسیقی بود. این کتاب در آن زمان یکی از شاخص ترین محصولات اداره کل هنرهای زیبای ایران دانسته می شد. در زمان چاپ این کتاب، معروفی استاد بازنشسته موسیقی در هنرستان عالی موسیقی بود و برکشلی استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش موسیقی اداره کل هنرهای زیبا بود. این کتاب به دو زبان فارسی و فرانسه، هر دو در یک جلد منتشر شده بود چنان که اگر کتاب از سمت راست باز می شد مطالب فارسی، و اگر از چپ باز می شد مطالب فرانسوی مقابل خواننده قرار می گرفت. متن فرانسوی کتاب، در واقع بر اساس مطلبی بود که پیش از آن در سال ۱۹۶۰ برکشلی آن را با عنوان «موسیقی سنتی ایران» در «دانشنامه پِیاد» منتشر کرده بود.
هوشنگ ظریف در مورد ردیف موسی معروفی گفته که «یکی از کامل ترین ردیف های موجود است» و «روایت های مختلفی از گوشه ها را جای داده است. » این کتاب به رغم گذشت چندین دهه از انتشار آن همچنان به عنوان یکی از مهمترین منابع در تدریس تار و سه تار به کار می رود.
نسخهٔ اول کتاب که در دههٔ ۱۳۴۰ منتشر شده بود، مورد انتقاداتی قرار گرفته بود، از جمله این که متن کتاب گاهی گام ها را برپایهٔ نت می ( که برای ساز ویولن مناسب است ) نوشته و گاهی برپایهٔ نت سل ( که برای کوک ساز تار متداول است ) ، یا این که نویسنده در بخشی از متن از نشانه های سری و کرن استفاده کرده اند اما در بخشی دیگر به جای استفاده از این علامت های عرضی، از مخفف های +1C و - 1L برای نشان دادن افزایش یا کاهش زیرایی نت های به اندازهٔ یک کما یا لیمای فیثاغورثی استفاده کرده است. همچنین از کتاب بابت این که در بخش متنی، راجع به خود مفهوم ردیف توضیح کافی نداده و بیشتر متن به بررسی مفاهیمی نظیر مقام و فواصل موسیقی اختصاص یافته، نقد شده است.
معروفی که با نوازندگی تار، سه تار و پیانو آشنایی داشت، نزدیک به سه دهه عمر خود را صرف گردآوری گوشه های موسیقی کرد. او در جلساتی با دیگر موسیقی دانان برجستهٔ زمان خود نظیر ابوالحسن صبا، نورعلی برومند، علی اکبر شهنازی، رکن الدین مختاری و احمد عبادی شرکت می کرد که در آن این موسیقی دانان از آنجا که بر سر یک ردیف واحد برای موسیقی ایرانی به توافق نرسیدند، تصمیم به آن گرفتند که هر یک ردیف خود را منتشر کنند. معروفی این ردیف را نهایتاً با تار سلیمان روح افزا ضبط و منتشر کرد. بعداً مجموعهٔ نت ها را مهدی برکشلی در دههٔ ۱۳۴۰ به صورت چاپی نیز منتشر کرد. برخی منابع از محمدعلی بهارلو به عنوان یکی از یاوران معروفی در گردآوری کتاب یاد کرده اند، و نوشته اند که پاک نویس نت ها برای انتشار نسخهٔ اول کتاب را شاگردان بهارلو انجام دادند.
... [مشاهده متن کامل]
ابتدا انتشارات هنرهای زیبای کشور کتاب را با عنوان ردیف موسیقی ایران در سال ۱۹۶۳ میلادی ( معادل ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲ خورشیدی ) در تهران منتشر کرد. این نسخه از کتاب شامل ۱۱۱ صفحه متن و ۴۶۶ صفحه نت موسیقی بود. این کتاب در آن زمان یکی از شاخص ترین محصولات اداره کل هنرهای زیبای ایران دانسته می شد. در زمان چاپ این کتاب، معروفی استاد بازنشسته موسیقی در هنرستان عالی موسیقی بود و برکشلی استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش موسیقی اداره کل هنرهای زیبا بود. این کتاب به دو زبان فارسی و فرانسه، هر دو در یک جلد منتشر شده بود چنان که اگر کتاب از سمت راست باز می شد مطالب فارسی، و اگر از چپ باز می شد مطالب فرانسوی مقابل خواننده قرار می گرفت. متن فرانسوی کتاب، در واقع بر اساس مطلبی بود که پیش از آن در سال ۱۹۶۰ برکشلی آن را با عنوان «موسیقی سنتی ایران» در «دانشنامه پِیاد» منتشر کرده بود.
هوشنگ ظریف در مورد ردیف موسی معروفی گفته که «یکی از کامل ترین ردیف های موجود است» و «روایت های مختلفی از گوشه ها را جای داده است. » این کتاب به رغم گذشت چندین دهه از انتشار آن همچنان به عنوان یکی از مهمترین منابع در تدریس تار و سه تار به کار می رود.
نسخهٔ اول کتاب که در دههٔ ۱۳۴۰ منتشر شده بود، مورد انتقاداتی قرار گرفته بود، از جمله این که متن کتاب گاهی گام ها را برپایهٔ نت می ( که برای ساز ویولن مناسب است ) نوشته و گاهی برپایهٔ نت سل ( که برای کوک ساز تار متداول است ) ، یا این که نویسنده در بخشی از متن از نشانه های سری و کرن استفاده کرده اند اما در بخشی دیگر به جای استفاده از این علامت های عرضی، از مخفف های +1C و - 1L برای نشان دادن افزایش یا کاهش زیرایی نت های به اندازهٔ یک کما یا لیمای فیثاغورثی استفاده کرده است. همچنین از کتاب بابت این که در بخش متنی، راجع به خود مفهوم ردیف توضیح کافی نداده و بیشتر متن به بررسی مفاهیمی نظیر مقام و فواصل موسیقی اختصاص یافته، نقد شده است.
