رخشانه

حمیده اصیل با نام هنری رُخشانه ( زادهٔ حدود ۱۹۴۰–۲۰ دسامبر ۲۰۲۰ ) خواننده اهل افغانستان بود. [ ۲] از او به عنوان یکی از نخستین خوانندگان زن افغانستان نام برده می شود. رخشانه در دهه های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ شهرت یافت. [ ۱] [ ۳]
رخشانه با نام اصلی حمیده در کابل متولد شد. او دختر اصیل خان وزیری، یک ژنرال چهار ستاره در ارتش افغانستان بود. او عضو قبیلهٔ وزیر از قبایل پشتون بود. خانواده آن ها اصالتاً اهل بخش های جنوبی افغانستان بود که بعدها به کابل مهاجرت کردند. او به عنوان اولین زن افغان شناخته می شود که چادر را برای دنبال کردن شغل خود کنار گذاشت. او برای خانوادهٔ سلطنتی، افراد مشهور ( به عنوان مثال شاه ایران، گاندی، لنس آرمسترانگ ) و چند فیلم خوانندگی کرد. در اوج محبوبیت او در دهه های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰، پوسترهای رخشانه به طور گسترده در کابل توزیع می شد و عکس های او بر روی جلدهای بیشماری از تقویم ها و مجلات بود. او نسبت به خوانندگان دیگر پرطرفدار بود، چرا که او دو زبانه بود و می توانست صدایش را به بخش بزرگتری از جامعه افغانستان برساند. او در سال ۲۰۰۸ پس از سالها با بی بی سی لندن مصاحبه کرد[ ۳] و اجازه داد تا عکس های او در یک روزنامه چاپ شوند.
رخشانه همراه با خانواده اش در دهه ۱۳۶۰ از افغانستان به آمریکا مهاجرت کرد و فعالیت موسیقی و فرهنگی را کنار گذاشت. [ ۳] او پیش از مرگش در سیمی ولی، کالیفرنیا اقامت داشت. او در ۲۰ دسامبر ۲۰۲۰ درگذشت. [ ۴]
او به پشتو، زبان مادریش و زبان دری ترانه می خواند. نخستین ترانهٔ او «ای دلستانم، آرام جانم، بشنو دمی آه و فغانم» بود که از رادیو کابل پخش شد. بعدها ترانهٔ «چشم سیاه داری قربانت شوم من» را خواند که نه تنها در افغانستان، بلکه در ایران و تاجیکستان نیز معروف شد. احمد ظاهر بعدها این آهنگ را بازخوانی کرد. [ ۳]