رخشان
/raxSAn/
مترادف رخشان: تابنده، تابان، درخشنده، رخشان، روشن، مشعشع، نیر
متضاد رخشان: تیره، کدر
معنی انگلیسی:
فرهنگ اسم ها
معنی: درخشان، روشن و تابان، درخشنده، ( = درخشان )
برچسب ها: اسم، اسم با ر، اسم دختر، اسم فارسی
لغت نامه دهخدا
رخشان. [ رَ ] ( نف ) رُخْشان. صفت فاعلی حالی از رخشیدن. تابان و روشن و درخشان. ( ناظم الاطباء ). صفت مشبهه از رخشیدن. ( فرهنگ نظام ) :
نشسته بر او شهریاری چو ماه
ز یاقوت رخشان به سر بر کلاه.
فردوسی.
بدو گفت شاپور شاه اورمزدکه رخشان بدی او چو ماه اورمزد.
فردوسی.
که روشن شدی زو [ یاقوت ] شب تیره چهرچو ناهید رخشان بدی بر سپهر.
فردوسی.
یکی طوق روشن تر از مشتری ز یاقوت رخشان دو انگشتری.
فردوسی.
بگردید بر گرد آن شهر شاه زمین دید رخشان تر از چرخ و ماه.
فردوسی.
ای رخ رخشان جانان زیر آن زلف بتاب لاله سنبل حجابی یا مه عنبرنقاب.
عنصری.
با رخی رخشان چون گرد مهی بر فلکی بر سماوات عُلا برشده ز ایشان لهبی.
منوچهری.
دو رخ رخشان تو گلنار گشت بردل من ریخته گلنار نار.
منوچهری.
از روی چرخ چنبری رخشان سهیل و مشتری چون بر پرند و ششتری پاشیده دینار و درم.
لامعی.
شب من روز رخشان کرد خواجه به برهانهای چون خورشید رخشان.
ناصرخسرو.
در بر خورشید رخشان کی پدید آیدسُهادر بر دریای جوشان کی پدید آید شَمَر.
ناصرخسرو.
خلایق خاک و اوابر بهاری ضمایر چون شب و او روز رخشان.
ناصرخسرو.
مگر روز قیفال او راند خواهدکه طشت زر از شرق رخشان نماید.
خاقانی.
وآن شرارم که به قوت برسم سوی اثیرچون شهاب اختر رخشان شدنم نگذارند.
خاقانی.
دُرج بی گوهر روشن به چه کاربیشتر بخوانید ...فرهنگ فارسی
( صفت ) رخشنده درخشنده درخشان تابان .
یا رخشان صفت فاعلی حالی از رخشیدن تابان و روشن و درخشان .
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
مترادف ها
پر جلوه، رخشان، رخشنده، فروزنده
پیشنهاد کاربران
پژوهش اِدمُلّاوَند:
🌐منبع: اقتباس از سایت رسمی ایل رخشانی
��http://mohsendadashpour2021. blogfa. com/post/3287
1⃣
🌍جغرافیای تاریخی #ایل _رخشانی
📜وجه تسمیه ایل رخشانی
✍رخشان: سردار ارشد داریوش سوم هخامنشی ۳۳۰ قبل از میلاد مسیح ( ۲۳۵۳ سال قبل ) بنیان گذار ایل بزرگ رخشانی است.
... [مشاهده متن کامل]
🌿#جد بزرگ رخشانی ها #رخشان نام دارد که ایل نام خود را منتسب به وی می داند.
آرامگاه رخشان در کوهستان مرکزی ایالت بلوچستان پاکستان بر روی ارتفاعات شمالی دره رخشان قراردارد که زیارتگاه مردم این دیار است .
💠تعاریف :
{ایل رخشانی }: به طور کلی ، به مجموعه #طوایفی که به زبان رخشانی تکلم می کنند و دارای فرهنگی اصیل با قدمتی بیش از ۲۳۵۳ سال اند ، ایل رخشانی گفته می شود و در شمال استان ( #سیستان و سرحد ) ساکن هستند.
📎{طایفه رخشانی} : به طور کلی به مجموعه افرادی که خود را ( رند ) می نامند و از لحاظ نژادی ریشه یکسان دارند و #نسب_نامه هایشان از میرجلال خان ، میر علم شاه ، میر حمزه و رخشان شروع می شود ، طایفه رخشانی، گفته می شود؛ که شامل سه تیره بادینی ( ۵۶ شاخه ) و جمالدینی ( ۱۰ شاخه ) و زربختی ( ۲ شاخه ) است.
🏔کوهستان رخشان:
{کوه . . . رخشان در قسمت کوهستان مرکزی بلوچستان پاکستان واقع است که پس از سکونت رخشان ( سردار ارشد داریوش سوم هخامنشی ) در این منطقه که از طرفی ارث پدری وی نیز بوده است ، به منطقه رخشان معروف گردیده است . در قسمت مرکزی این منطقه #رودخانه_رخشان جریان دارد که باعث رونق منطقه گردیده است ، دره رخشان مثل گذشته سرسبز وبخشنده است.
🐎اسب رخشانی :
دیگر اینکه در #کتاب احیا الملوک ( تالیف ملک شاه حسین کیانی سیستانی ) از اسب رخشانی ( بور، طلایی ) نام میبرد که توسط #طایفه رخشانی و در منطقه کوهپایه ای رخشان، اسفزار ، فراه افغانستان ، کرمان و منطقه اسپی زاهدان ( نصرت آباد فعلی که در جاده زاهدان به کرمان قرار دارد و هنوز رودخانه فصلی نصرت آباد به نام اسپی معروف است ) پرورش می یافته است و این نوع اسب گران قیمت و کمیاب بوده است و فقط برای دربار پادشاهان و بزرگان #ایران اعزام می شده است و مردم عادی حق استفاده از این نوع اسب را نداشته اند . از خصوصیات بارز اسب رخشانی رنگ بور ، طلایی و یا بلوند آن است که رنگی منحصر به فرد می باشد و فقط رخشانی ها این تخصص را داشته اند که با روش های علمی قدیمی این گونه اسب را اصلاح نژاد نموده و انحصار پرورش و تولید آن را در اختیار داشته اند و از این طریق ثروت بیشماری عایدشان می شده است . علاوه براین چون رخشانی ها در اسب سواری و تیراندازی مهارتی غیر قابل وصف داشته اند ، لذا همواره تعداد زیادی از جوانان و جنگجویان این #ایل در گارد شاهنشاهی ایران خدمت می کرده اند و هر شش ماه یک بار جای خود را با گروه تازه نفسی از گردان سواره نظام رخشانی عوض میکرده اند . این گروه سواره نظام به دلیل پوشیدن چکمه های سیاه بلند به #سیاپاد ( سیاه پا ) مشهور شدند و هم اکنون یک شاخه از تیره بادینی طایفه رخشانی بدین نام خوانده میشود .
💥پس از ظهور اسلام با مسلمان شدن سیاه سوار رخشانی که رییس گارد شاهنشاهی دولت ساسانی بود ، گروه زیادی از ایل رخشانی ها به همراه او به شام ( سوریه ) فعلی رفته و جاگیر شدند و نژاد اسب رخشانی از این طریق به عربستان و سوریه و عراق منتقل و منتشر گردید و بعد ها که غربیان این گونه اسب را برای پرورش به اروپا بردند نام اسب عربی بران نهادند و برای همیشه به نام اعراب ثبت شد .
👈جالبتر اینکه چون مردم منطقه همواره همین گونه اسب را، بارز و قیمتی و جنگی ، می شناختند کم کم - بور - به جای اسب بکار برده میشد و به جای اینکه بگویند ، اسب ، میگفتند بور.
و عباراتی مثل : ( بور سوار ، بوری بارگین ) و غیره به معنای ( اسب سوار و اسب جنگی ) در بین رخشانی زبانها هنوز کاربرد دارد و اهمیت این موضوع را به تصویر میکشد و یادگار همین دوران طلایی ایل رخشانی است .
👈رخشانی = نجیب زاده ایرانی
و از همه مهمتر اینکه کلمه رخشان به معنی درخشان و نورانی ، یک کلمه صددرصد پارسی میباشد و اثبات می کند تمام رخشانی ها از نژاد اصیل ایرانی و آریایی می باشند .
( زبان بلوچی از زبان های ایرانی شمال باختری است و با زبان های�تاتی، �کردی�و�تالشی�نزدیکی زیادی دارد برای همین به نظر می رسد گویشوران این زبان در گذشته دور از نواحی شمالی ایران امروزی به کیج و مکران قدیم که بعدها به بلوچستان معروف گردید کوچیده باشند و البته گیل ها از نسل #سکاها هستند و این قرابت در متون تاریخ و مستندات زبانی هنوز موجود است.
http://mohsendadashpour2021. blogfa. com/post/3287
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
🗣زبان رخشانی
2⃣
به طور کلی در استان سیستان و بلوچستان ، زبان بلوچی شامل دو #گویش است ( رخشانی و مکرانی ) ، گویش رخشانی در ( سیستان و سرحد ) و گویش مکرانی در ( سراوان ، نیک شهر و سریاز ، ایرانشهر و چابهار ) تکلم می شود .
زبان رخشانی دارای گویش های سرحدی و سیستانی است .
زبان مکرانی شامل گویش های سراوانی و لاشاری و جدگالی و زرآبادی و ساحلی و کریشی می باشد .
زبان بلوچی رخشانی به ام الگویش ها شهرت دارد زیرا تمام گویش های زبان بلوچی از این زبان منشعب شده است.
برخلاف تصور عمومی؛ زبان بلوچی رخشانی اصل و زبان بلوچی مکرانی فرع است و در کتاب فرهنگ لغت رخشانی با اسناد و مدارک کافی به این مهم پرداخته شده است.
نکته حائز اهمیت در مورد زبان رخشانی این مطلب است که در بلوچستان پاکستان فقط دو زبان شاخص وبارز است یکی زبان رخشانی و دیگری ، زبان براهویی می باشدکه اکثر طوایف بلوچ ضمن آنکه به زبان رخشانی تکلم می کنند خود را وابسته و جزئی از این ایل می دانند.
💠زبان رخشانی را به ۵ گروه اصلی می توان تقسیم کرد:
۱: زبان رخشانی گویش ایران
۲:زبان رخشانی گویش پاکستان
۳:زبان رخشانی گویش افغانستان ۴:زبان رخشانی گویش ترکمنستان
۵: زبان رخشانی گویش حوزه خلیج فارس
📌عمده #رخشانی ها در چهار کشور پاکستان، ایران ، افغانستان و ترکمنستان در سرزمینی نسبتاً وسیع و گرم زندگی می کنند تعدادی از آنان در کشورهای حوزه خلیج همیشه فارس بسر می برند، مجموع ایل رخشانی جمعیتی بالغ بر صدوده هزار نفرتخمین زده می شوند.
که بیشتر آنها در دو کشور پاکستان و ایران ساکن اند. اما این رقم ها اعتبار قطعی ندارند.
رخشانی ها در اکثر کشورهای خاور میانه سکونت دارند ، که به دلایل مختلفی از سرزمین خود خارج شده اند، که بخشی از آنها در کشورهای اروپایی و آمریکایی و برخی درکشورهای آفریقایی زندگی می کنند. رخشانی های افغانستان اغلب در سه ولایت هلمند و نیمروز و فراه بسر می برند.
📌زبان رخشانی : ( زبان رخشانی، به ام الگویش ها شهرت دارد و مادر سایر گویش های بلوچی ست. )
📌گویش رخشانی سیستان ایران
📌گویش رخشانی سرحد سیستان
📌گویش رخشانی سیستان افغانستان
📌گویش رخشانی ترکمنستان
📌گویش رخشانی ازبکستان
📌گویش رخشانی تاجیکستان
📌گویش رخشانی سیستان پاکستان
📌گویش رخشانی خراسان
📌گویش رخشانی گلستان
📌گویش رخشانی #مازندران
📌گویش رخشانی تهران
💠حوزه جغرافیایی گویش های رخشانی :
🌍گویش رخشانی #سیستان :
شهرستان های زابل ، هامون ، هیرمند ، نیمروز ، زهک ، بنجار ، جزینک ، لوتک لشکرخان رخشانی، تیمورآباد ، ادیمی، دوست محمد ، قرقری ، تپه کنیز ، خمک ، خواجه احمد ، جهان آباد ، سفیدآبه ، علی اکبر، صیادان صفلی ، قائم آباد ، اکبرآباد ، مارگان ، کچیان ، وبه طور کلی تمام منطقه سیستان ایران و افغانستان و پاکستان را شامل می شود.
http://mohsendadashpour2021. blogfa. com/post/3287
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
3⃣
🌍گویش رخشانی سرحد سیستان:
شهرستان های زاهدان ، نصرت آباد ، میرجاوه ، تفتان ، کورین ، لادیز، خاش ، افضل آباد ، گوهرشهر، سرجنگل ، تمین ، شورو، جون آباد ، دومک ، حصاروییه ، چشمه زیارت ، حرمک ، لواریاب، نازیل ، نوک آباد ، کارواندر ، وبه طور کلی سرحد سیستان را شامل میگردد.
🌍گویش رخشانی #خراسان :
مراکز عمده گویش رخشانی خراسان جنوبی:
شامل شهرستانهای بیرجند ، سربیشه ، قهستان ، خوسف، مود، درمیان، ارین شهر، قاین ، سرایان ، فردوس، بشرویه ، طبس، دیهوک، سلم آباد ، طبس مسینا ، خضری ودشت بیاض ، آبیز، اسفدن ، شاهرخت ، زهان ، مهمویی، کرغند، خانکوک، عشق اباد، تپه طاق ، حلوان ، جوخواه ، هشتفران ، کریت، رباط پشت بادام ، دهک ، میغان ، خوانشرف ، معدن حاجات.
🌍مراکزعمده گویش رخشانی خراسان رضوی:
شامل شهرستانهای مشهد ، طرقبه ، شاندیز، نیشابور، فیروزه ، قدمگاه ، ملک آباد ، فریمان ، سفیدسنگ، نصرآباد ، تربت جام ، چخماق ، سمیع آباد ، صالح آباد، مزدآوند، سرخس، رضویه ، کلات ، درگز، نوخندان ، چاپشلو ، برج قلعه ، باجگیران ، قوچان ، نقاب ، جغتای، سبزوار، ششتمد ، رودآب، رباط سرپوش، کاشمر، بردسکن ، کندر، فیض آباد ، یونسی، رشتخوار، خواف ، تایباد ، مشهد ریزه ، باخرز، دولت آباد ، جنگل ، گناباد ، بجستان ، کاخک ، سنگان ، نیشتیفان، زوزن، قاسم آباد.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی خراسان شمالی:
بجنورد ، آشخانه ، پیش قلعه ، حصارگرمخان ، لوجلی ، راز، تنگه ترکمن ، خرتوت ، قاضی، اسلام آباد ، شوقان ، دربند ، طبر، چهاربرج ، اسفراین ، پرکانلو ، صفی اباد ، چری ، شیروان ، قوچان ، فاروج ، حصارگرمخان ، باباامان، لوجلی.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی گلستان :
شامل گالیگش ، گنبد کاووس، اینچه برون ، آزادشهر، رامیان ، علی آباد ، گرگان ، کردکوی، آق قلا، انبارآلوم ، گمیش تپه ، خان ببین ، دلند ، مینو دشت، کلاله ، پیشکمر، صادق آباد ، گلی داغ ، مراوه تپه ، کرند ، عزیزآباد ، داشلی برون ، تنگراه ، فارسیان ، نگین شهر، سیجوال ، چهارده ، سرکلاته ، گلفرا، یساقی، سعدآباد فندرسک ، قلعه قافه ، ینقاق.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی #مازندران:
شامل ساری ، بندرگز، بندرترکمن ، گلوگاه ، نوکنده ، بهشهر، جویبار، قائم شهر ، آمل، شیرگاه ، پایین هولار، کیاسر، چلمردی، سورک ، نکا ، رستم کلا، لمراسک، کوهی خیل، فرح آباد، سرخرود، فریدونکنار، محمودآباد ، نور، تنکابن ، رامسر، کلاردشت، قلعه گردن ، گویتر، چالوس ، نارنج بن ، رودپس.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی تهران:
ری ، پاکدشت ، تجریش ، دماوند، فیروزکوه ، شریف آباد، کهریزک ، رباط کریم ، ملارد، صفا دشت ، شهریار، #چهاردانگه ، گرمدره ، ورامین ، پیشوا ، قویین رخشانی ، جمال آباد ، جون آباد ، آب باریک ، بیدک ، باقرشهر، لواسان ، رودهن ، آبعلی، سربندان ، سرانزا، قیامدشت ، کن ، شهرآباد.
🌍مراکز عمده گویش #رخشانی اصفهان:
شامل ، شهرضا ، کوهپایه ، منظریه ، موسی آباد، مبارکه ، نطنز، نایین
🌍مراکز عمده گویش رخشانی یزد:
اشکدز، میبد ، مهریز، بافق، دهشیر، بخ ، بهادران ، خضراباد، اله آباد، اسفیج ، کوشک.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی کرمان:
شامل ، فهرج ، نرماشیر ، بم ، طرز، دهنو رخشانی ، جوشان ، شهداد ، کوهبنان ، راور، شهداد، اندوهجرد، گلباف، لاله زار، منوجان ، قلعه گنج ، رودبار، کهنوج ، جیرفت ، فاریاب ، زهکلوت ، درب بهشت ، جبال بارز، سفدر، میجان ، فاریاب، هنزا، حورپاسفید.
http://mohsendadashpour2021. blogfa. com/post/3287
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
4⃣
📩ادامه👇
🌍گویش رخشانی پاکستان:
شامل شهرنوشکی ، کویته ، کراچی ، سند ، پنجاب ، آران ، چاقی، دالبندین ، گردی جنگل ، ماشکید ، کلات ، پنجگور و به طور کلی سیستان پاکستان را شامل میشود.
🌍گویش رخشانی افغانستان:
شامل ولایات نیمروز ، هلمند ، فراه ، هرات ، بلخ ، کابل ، مزار شریف وبه طور کلی سیستان افغانستان را شامل میشود.
🌍گویش رخشانی ترکمنستان:
شامل مناطق مرو ، سرخس ، ماری ، و. . . )
🌍گویش رخشانی تاجیکستان
🌍گویش رخشانی ازبکستان
🌍گویش رخشانی قاره آفریقا:
شامل زنگبار و توابع
🌍گویش رخشانی هندوستان:
( گجرات و سری لانکا )
🌍گویش رخشانی کشورهای حوزه خلیج فارس:
شامل بحرین ، عمان ، قطر ، دوبی، ابوظبی، کویت و . . . )
🌍گویش رخشانی ( سلیمانی وکیچی )
🌍رخشانی با گویش ، بوگتی ( بامبور )
🌍رخشانی با گویش، مری رند ( سیبی ) که چاکربر های سیب را شامل می شود:
دوکمی - مزاری
مندوانی ۸ گویش جاتووی سند غربی
( رند )
📌جماعتی از قبایل بلوچ که تحت عنوان کلی ( رند ) یاد می شوند #ایل رخشانی اند که در زمره ترک کنندگان زمین و دارای اهمیت سیاسی ویژه شناخته میشوند.
📌#طوایف ، تیره های، شاخه ها و زیر شاخه های مختلف این ایل در کشورهای پاکستان ( کوهستان رخشان ، اطراف رودخانه رخشان ، نوشکی و دالبندین و کوئته و ماشکید و کراچی و دره رخشان و ریگستان ) ، افغانستان ( هلمند و نیمروز و ریگستان ) ، ایران ( سیستان - لوتک لشکرخان رخشانی و شهر زابل – زاهدان– خاش و. . . ) و ترکمنستان - سرخس –خراسان – بیرجند –تربت جام تربت حیدریه ، باغ بخشی ، جنگل ، میرپسند - قاین – مشهد – سرخس – کرمان – فهرج - رودبارجنوب - دهنو لشکرخان رخشانی، کوهستان - قلعه گنج - منوجان - کهنوج –و فاریاب وهرمزگان و. . . زندگی می کنند.
🌿#طوایف و تیره ها و شاخه های این ایل بزرگ و اصیل و ماندگار . باشکوه عبارتند از :
۱ـ طایفه رخشانی بادینی ( تیره سرداری ) دارای ۷۰ شاخه
۲ : طایفه ریگی ( دارای ۳۶ شاخه )
۳ : طایفه سارانی ( دارای ۵ شاخه ) ؛
۴ : طایفه گرگیج ( دارای ۱۰ شاخه )
۵ : طایفه بادینی ( دارای ۵۶ شاخه )
۶ : طایفه جمالدینی ( دارای ۱۰ شاخه )
🌿سایر #تیره ها و شاخه ها عبارتند از:
جیند زهی؛ فقیرزهی ؛جنگی زهی ؛قنبرزهی ( کمرزهی ) توسط این تیره اشرف افغان هنگام فرار به سوی قندهار کشته شد و سرش را به عنوان هدیه برای نادر شاه افشار فرستادند؛ سیاه پاد؛ ازبک زایی؛ بهلولی؛ ماهککی ، لالویی، سور؛ کبدانی ؛رحمان زهی ؛بیلر؛ مالکی؛ سیاه چم؛ شهمراد زهی ؛کمالان زهی ؛مسری زهی؛ هولازهی ؛اینگل زهی؛ آزات زهی؛ دشتکانی؛ بلغانی؛ مندوزایی؛ غدایزدایی ؛رحیمان زایی ؛بولا زهی ؛ هوت رخشانی. ؛سیاه سر ، رند ، کلبعلی ، علی زایی و. . .
📌#رخشانی های افغانستان زربختی اند وبرخی از آنان که در منطقه نیمروزبه سر میبرند به همراه گروهی از پشتون های افغان چون در میان طوایف براهویی زندگی می کنند�با زبان براهویی تکلم میکنند.
بلوچ های رخشانی و پشتون های نورزی نیزگویش لهجه براهویی را دارند. ولی سایر رخشانی های افغانستان به زبان بلوچی رخشانی تکلم مینمایند.
اکثر رخشانی های سیستان ، زاهدان ، بیرجند ، مشهد، تهران و نوشکی و دالبندین ، از تیره بادینی اند و از دو گروه فارسی زبان و بلوچ زبان ، تشکیل شده اند که شجره نامه رخشانی های بادینی به شرح ذیل می باشد.
زوطهماسب - میر زمیر ــ میر قاسم ــ میر نصر الدین ( میر حقیقت خان ) ــ میر نور شاه ( رخشان ) ــ میر بادین ــ میر سیداد ــ میر کرم شاه ـ میر شهبیک ـ میر هارون ـ میر حیدر ــ میر حسن ـمیر مانده ـ میرحمزه{حمزه آزرک شاری ، رهبر جنبش سیستان علیه اعراب حاکم بر سیستان بزرگ – در آن دوره تا منطقه سند پاکستان جزئ سیستان بوده است =�حَمزه پسر آذَرَک شاری�معروف به�حمزه بن عبدالله خارجی�یکی از ایرانیانی است که بر علیه حکومت�خلفای عباسیقیام کرد. قیام او در اواخر سدهٔ دوم هجری در سیستان آغاز شد.
http://mohsendadashpour2021. blogfa. com/post/3287
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
📩ادامه👇
5⃣
او نسب خود را به�زو طهماسبمی رسانید و حکیم طوس در شاهنامه از زو طهماسب اینگونه یاد می کند ( در نبرد با افراسیاب ، نوذر پادشاه ایرانی کشته شد اما با درایت و دلاوری زال ایرانیان در مقابل سپاه افراسیاب ایستادند و زوطهماسب را به پادشاهی برگزیدند. افراسیاب که از فتح ناامید گشته بود مجبور به پذیرش قرارداد صلح و عقب نشینی شد و استقلال ایران به همت دلیران سیستان حفظ گردید.
📌حمزه آذرک به خاطر این که یکی از عمال دولت عباسی نسبت به او بی احترامی کرد ، به ستیزه برخاست وقیام کرد. حمزه سپاهی بزرگ گرد آورد و توانست که نمایندگان�هارون الرشید خلیفهٔ وقت عباسی را شکست دهد و سیستان را از دست آنان خارج کند. او مردم سیستان را از دادن خراج به خلیفه بازداشت و خود نیز چیزی از آنان نگرفت. وی سپس�خراسان و�کرمان را نیز به سیستان افزود. علی بن عیسی که از طرف خلیفه فرمانروای خراسان بود از هارون کمک خواست. خلیفه به تن خویش به خراسان رفت و امان نامه ای نیز برای حمزه نوشت ولی او حاضر به صلح نشد و با سپاهی سی هزار نفری به مقابله شتافت. هنگامی که او به�نیشابور رسید شنید که هارون درگذشته است و به گماردن پنج هزار سپاهی در سرزمین های که تسخیر کرده بود بسنده کرده و خود به�هندوستان لشکر کشید. حمزه در زمان فرمانروایی�مامونبه سال ۲۱۳ هجری درگذشت {. میرشاهو ـــــــــ�میر شیهک ( ازحاکمان بلوچستان قبل از صفویه ) ــــــــ�میر چاکر ( ازحاکمان بلوچستان در عهد صفویه ) ـــــــــ�میر حمراءــــــــ�میر حسن ـــــــــ�میر بدرالدین ـــــــــ�میر نصرالدین ــــــــ�میر عجب خان ـــــــــ�میر اودیل خان ــــــــ�شادی خان ــــــــ�میر جان بیک خان ـــــــــــ�میر رستم خان ــــــــــ�میر کوچک خان - - - - - �میر لشکر خان�، طبق اسناد موجود�میر لشکر خان�در اطراف تاسوکی ، ریگ چاه و گود زره ، که در آن زمان دشتی آباد وپر رونق بوده است, به شغل دامداری اشتغال داشته و دارای رمه های بزرگ شتر و بز و گوسفند بوده و هم پیمان با #طایفه براهویی، تأمین امنیت مرزهای شرقی کشور را بر عهده داشته است و زمانی که دولت مرکزی ضعیف بود به صورت خود مختار حکومت می نموده است، و هم اکنون دو تپه در منطقه تاسوکی به نام تپه لشکران ۱ و ۲ به ثبت میراث فرهنگی رسیده است.
📌پس از اینکه به دلیل بی لیا قتی شاهان #ایران بلوچستان، به دوقسمت تقسیم شد و قسمت شرقی به بلوچستان انگلیس معروف گردید گروههایی از ایل رخشانی برای اینکه ملیت ایرانی خویش را از دست ندهند و تحت تسلط انگلیسی ها در نیایند به سوی مرزهای داخلی ایران کوچیدند و قسمت اعظم آنها در سیستان که منطقه ای خرم و آباد بود متمرکز گردیدند.
👈ولی به دلایل سیاسی و اقتصادی و خشک سالی های متوالی مجبور شدند به گروههای کوچکتری تقسیم شوند و به روسیه و افغانستان و شهرهای داخلی ایران و گروهی به پاکستان و پنجاب مراجعت نمودند .
👈رخشانی های لوتک، از زمان لشکر خان #رخشانی که از طرف خاندان علم قاینی به سمت کدخدایی سکوهه را منصوب شده است در اطراف سکوهه، سبز کیم و لوتک اقامت داشته اند. ازگویش بلوچی به فارسی و گویش سیستانی تغییر زبان داده اند و از زمان لشکرخان در لوتک رحل اقامت گزیده اند و همچنان مثل سابق با سایر تیره های رخشانی مواصلت و ارتباط نزدیک دارند و به آداب و رسوم قومی و #قبیله خویش به شدت پایبند می باشند.
( کنل چارلز ادوارد ییت در ۲۷�ژانویه ۱۸۹۴ میلادی از سکوهه دیدن کرده و اینگونه می نویسد: پس از عبور از قلعه سام ( پسند خان رخشانی ) کدخدای سکوهه که #بلوچ اهل کراچی است و دو پسرش به پیشباز ما آمده و خوش آمد گویی کردند . . . کدخدا می گفت که دهکده ۳۰۰ خانوار زندگی می کردند ولی آنچه را که من دیدم کمتر از این مقدار به نظر می رسید.
📌بیشتر ساکنان دهکده سیستانی بودند ، فقط تعداد ی بلوچ که آن هم بستگی خویشاوندی با کدخدا داشتند در بین آنها به سرمی بردند اما در بیرون از دهکده وضع چنین نبود و چند خانوار بلوچ به طور پراکنده زندگی می کردند.
. . . کدخدا پسند خان با ما همکاری مؤثری نداشت و اگر همت سلطان ابوتراب نماینده حشمت المک نبود، نمی توانستیم آذوقه و اجناس مورد نیاز خود را فراهم کنیم.
. . . سیستانی ها درباره وی ( کدخدا پسند خان رخشانی ) می گفتند که او سیستانی نیست و اصلیت او یلوچ است.
📌پسند خان رخشانی از موقعیت والایی بر خوردار بود او که اصلیتی چادرنشین و بیابانگرد داشت، ریاست #ایل خود را که شمار آنها به هزار خانوار می رسید عهده دار بود. افراد این ایل در منطقه گدار شاه و بند سیستان که قسمتی جزو قلمرو ایران و قسمتی جزو خاک افغانستان محسوب می شد زندگی می کردند.
http://mohsendadashpour2021. blogfa. com/post/3287
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
📩ادامه👇
6⃣
. . . قلعه سکوهه دو تپه را از کل سه تپه در بر می گیرد هر چند دیوارهای خارجی آن مرمت شده و تقریبا سالم است لیکن اتاق ها و قسمت داخلی آن به کلی ویران شده و به اصطبل بد منظره ای تبدیل گردیده است.
📌این #قلعه به صورت پادگانی در اختیار یک سلطان یا سوبادار و چند سرباز از هنگ قاینات قرار داده شده است و #کدخدا ی رخشانی بر فراز تپه سوم زندگی می کند )
📌گروهی از #رخشانی ها در زمان محمدرضاخان در منطقه کنگ افغانستان و میانکنگی سیستان سکنی گزیده اند و به زبان بلوچی تکلم میکنند که طایفه سارانی و گرگیج نیز به ترتیب ، تیره های منشعب از رخشانی بادینی و رخشانی جمال دینی میباشند.
👈رخشانی های زاهدان ، کرمان ، مشهد، تهران ، پاکستان و ترکمنستان نیز از تیره بادینی و رخشانی های افغانستان زربختی می باشند.
📌رخشانی های کرمان از دوره ی #صفویه و در دوره سردار شهداد خان رخشانی ( ۱۱۳۹ هجری قمری ) در کرمان می زیسته اند و پس از استقلال پاکستان گروهی دیگر به آنها پیوسته اند در #کتاب مجمع التواریخ به این موضوع اشاره گردیده است :
( سید احمد شاه پسر کوچک شاه سلطان حسین صفوی پس از قتل پدرش توسط محمود افغان - غلزهی - در کرمان سربه شورش برداشته بود وحکومتی مستقل برپا داشته و به جنگ با افغانها پرداخت که در این کار گروهی از طوایف مختلف رخشانی به سرکرده گی سردار شهداد خان رخشانی به یاری وی پرداختند و آخر الامر تیره کمبرزهی رخشانی موفق گردیدند اشرف افغان را سربریده وبه در گاه نادر شاه افشار پیشکش نمایند )
رخشانی های سرخس و مشهد پس از خشکسالی های متعدد از منطقه لوتک سیستان به مشهد ، سرخس و شمال کوچیده اند .
💠� شرف� یا �مئیار� رخشانی عبارت است از :
۱ـ پذیرائی و مواظبت از مهمان.
۲ـ امانت داری و درستکاری.
۳ـ در پناه گرفتن هر کسی که تقاضا ی کمک نماید و محافظت و نگهداری از او تا پای جان .
۴ـ گرفتن بئریا انتقام یعنی خونی در بدل خونی که ریخته شود مگر آنکه خون آشتی را استوار گرداند.
۵ـ پرهیز از کشتن زن و پسر نابالغ، کولی و کسی که غیر دین باشد ولی با آرامش در همسایگی شان به کار و زنده گی بپردازد.
۶ـ پرهیز از کشتن دشمنی که به زیارت گاهی پناه گزین شده باشد.
۷ـ آمرزیدن دشمن اگر زنی از #طایفه او برای آمرزش خواهی آید.
۸ـ آتش بس و آشتی اگر کسی قران بر سرنها ده و میانجی گردد.
۹ـ کشتن زنا کار چون او را زنهار نشاید�.
📚#منابع :
۱/تاریخ بلوچستان پاکستان ( بلوچستان قوم کی تاریخ )
۲/احیائ الملوک ( ملک شاه حسین سیستانی )
۳/مجمع التواریخ _ ( میرزا محمد خلیل مرعشی صفوی )
۴/جغرافیای نیمروز ( ذوالفقار کرمانی )
۵/سفرنامه خراسان و سیستان ( ادوارد تیت انگلیسی )
۶/زاروبین، ژوزف الفبنین ( تحقیقاتی پیرامون زبان بلوچی و گویش رخشانی )
۷/زادسروان سیستان ( غلامعلی رییس الذاکرین )
۸/عشایر و طوایف سیستان و بلوچستان ( ایرج افشار سیستانی )
۹/سیستان ( جی پی تیت ) غلامعلی رییس الذاکرین
۱۰/نشریهء سیاسی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی افغانستان - خاوران - کامل انصاری
۱۱/#شاهنامه ، حکیم ابوالقاسم فردوسی
🖊 �نوشته شده در ساعت توسط پانته آ سردار رخشانی �
📩|�نظرات:
📄جد بزرگ رخشانی ها رخشان نام دارد که #طایفه نام خود را منتسب به وی می داند . رخشان صاحب سه فرزند به نام های بادین جمال دین و زربخت بوده که این اسماء حالت تغییر یافته اسامی بهاءالدین �؛جمال الدین و زربخت می باشند که مدلل بر دیرینگی و قدمت زمان حیات آنهاست . هریک از این فرزندان شاخه ای از تیره های طایفه رخشانی را پدید آورده اند که به نام خود آنها نامیده می شود .
👈قسمت اعظم این تیره ها در بلوچستان ( پاکستان ) نوشکی و دره �رخشان ، خاران ( آران ) ، دالبندین �چاگی ایران خراسان سیستان و بلوچستان قاین زاهدان مکران و افغانستان نیمروز سکونت دارند و تعدادی نیز در کشورهای حوزه خلیج پارس ساکن اند .
👈نکته حائز اهمیت در مورد زبان #رخشانی این مطلب است که در بلوچستان پاکستان فقط دو �زبان شاخص و بارز است یکی زبان �رخشانی و دیگری ، زبان براهویی می باشد و اکثر #طوایف بلوچ ضمن آنکه به زبان �رخشانی تکلم می کنند خود را وابسته به این ایل می دانند .
http://rakhshane. blogfa. com/post/138
http://mohsendadashpour2021. blogfa. com/post/3287
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
🌐منبع: اقتباس از سایت رسمی ایل رخشانی
1⃣
🌍جغرافیای تاریخی #ایل _رخشانی
📜وجه تسمیه ایل رخشانی
✍رخشان: سردار ارشد داریوش سوم هخامنشی ۳۳۰ قبل از میلاد مسیح ( ۲۳۵۳ سال قبل ) بنیان گذار ایل بزرگ رخشانی است.
... [مشاهده متن کامل]
🌿#جد بزرگ رخشانی ها #رخشان نام دارد که ایل نام خود را منتسب به وی می داند.
آرامگاه رخشان در کوهستان مرکزی ایالت بلوچستان پاکستان بر روی ارتفاعات شمالی دره رخشان قراردارد که زیارتگاه مردم این دیار است .
💠تعاریف :
{ایل رخشانی }: به طور کلی ، به مجموعه #طوایفی که به زبان رخشانی تکلم می کنند و دارای فرهنگی اصیل با قدمتی بیش از ۲۳۵۳ سال اند ، ایل رخشانی گفته می شود و در شمال استان ( #سیستان و سرحد ) ساکن هستند.
📎{طایفه رخشانی} : به طور کلی به مجموعه افرادی که خود را ( رند ) می نامند و از لحاظ نژادی ریشه یکسان دارند و #نسب_نامه هایشان از میرجلال خان ، میر علم شاه ، میر حمزه و رخشان شروع می شود ، طایفه رخشانی، گفته می شود؛ که شامل سه تیره بادینی ( ۵۶ شاخه ) و جمالدینی ( ۱۰ شاخه ) و زربختی ( ۲ شاخه ) است.
🏔کوهستان رخشان:
{کوه . . . رخشان در قسمت کوهستان مرکزی بلوچستان پاکستان واقع است که پس از سکونت رخشان ( سردار ارشد داریوش سوم هخامنشی ) در این منطقه که از طرفی ارث پدری وی نیز بوده است ، به منطقه رخشان معروف گردیده است . در قسمت مرکزی این منطقه #رودخانه_رخشان جریان دارد که باعث رونق منطقه گردیده است ، دره رخشان مثل گذشته سرسبز وبخشنده است.
🐎اسب رخشانی :
دیگر اینکه در #کتاب احیا الملوک ( تالیف ملک شاه حسین کیانی سیستانی ) از اسب رخشانی ( بور، طلایی ) نام میبرد که توسط #طایفه رخشانی و در منطقه کوهپایه ای رخشان، اسفزار ، فراه افغانستان ، کرمان و منطقه اسپی زاهدان ( نصرت آباد فعلی که در جاده زاهدان به کرمان قرار دارد و هنوز رودخانه فصلی نصرت آباد به نام اسپی معروف است ) پرورش می یافته است و این نوع اسب گران قیمت و کمیاب بوده است و فقط برای دربار پادشاهان و بزرگان #ایران اعزام می شده است و مردم عادی حق استفاده از این نوع اسب را نداشته اند . از خصوصیات بارز اسب رخشانی رنگ بور ، طلایی و یا بلوند آن است که رنگی منحصر به فرد می باشد و فقط رخشانی ها این تخصص را داشته اند که با روش های علمی قدیمی این گونه اسب را اصلاح نژاد نموده و انحصار پرورش و تولید آن را در اختیار داشته اند و از این طریق ثروت بیشماری عایدشان می شده است . علاوه براین چون رخشانی ها در اسب سواری و تیراندازی مهارتی غیر قابل وصف داشته اند ، لذا همواره تعداد زیادی از جوانان و جنگجویان این #ایل در گارد شاهنشاهی ایران خدمت می کرده اند و هر شش ماه یک بار جای خود را با گروه تازه نفسی از گردان سواره نظام رخشانی عوض میکرده اند . این گروه سواره نظام به دلیل پوشیدن چکمه های سیاه بلند به #سیاپاد ( سیاه پا ) مشهور شدند و هم اکنون یک شاخه از تیره بادینی طایفه رخشانی بدین نام خوانده میشود .
💥پس از ظهور اسلام با مسلمان شدن سیاه سوار رخشانی که رییس گارد شاهنشاهی دولت ساسانی بود ، گروه زیادی از ایل رخشانی ها به همراه او به شام ( سوریه ) فعلی رفته و جاگیر شدند و نژاد اسب رخشانی از این طریق به عربستان و سوریه و عراق منتقل و منتشر گردید و بعد ها که غربیان این گونه اسب را برای پرورش به اروپا بردند نام اسب عربی بران نهادند و برای همیشه به نام اعراب ثبت شد .
👈جالبتر اینکه چون مردم منطقه همواره همین گونه اسب را، بارز و قیمتی و جنگی ، می شناختند کم کم - بور - به جای اسب بکار برده میشد و به جای اینکه بگویند ، اسب ، میگفتند بور.
و عباراتی مثل : ( بور سوار ، بوری بارگین ) و غیره به معنای ( اسب سوار و اسب جنگی ) در بین رخشانی زبانها هنوز کاربرد دارد و اهمیت این موضوع را به تصویر میکشد و یادگار همین دوران طلایی ایل رخشانی است .
👈رخشانی = نجیب زاده ایرانی
و از همه مهمتر اینکه کلمه رخشان به معنی درخشان و نورانی ، یک کلمه صددرصد پارسی میباشد و اثبات می کند تمام رخشانی ها از نژاد اصیل ایرانی و آریایی می باشند .
( زبان بلوچی از زبان های ایرانی شمال باختری است و با زبان های�تاتی، �کردی�و�تالشی�نزدیکی زیادی دارد برای همین به نظر می رسد گویشوران این زبان در گذشته دور از نواحی شمالی ایران امروزی به کیج و مکران قدیم که بعدها به بلوچستان معروف گردید کوچیده باشند و البته گیل ها از نسل #سکاها هستند و این قرابت در متون تاریخ و مستندات زبانی هنوز موجود است.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
🗣زبان رخشانی
2⃣
به طور کلی در استان سیستان و بلوچستان ، زبان بلوچی شامل دو #گویش است ( رخشانی و مکرانی ) ، گویش رخشانی در ( سیستان و سرحد ) و گویش مکرانی در ( سراوان ، نیک شهر و سریاز ، ایرانشهر و چابهار ) تکلم می شود .
زبان رخشانی دارای گویش های سرحدی و سیستانی است .
زبان مکرانی شامل گویش های سراوانی و لاشاری و جدگالی و زرآبادی و ساحلی و کریشی می باشد .
زبان بلوچی رخشانی به ام الگویش ها شهرت دارد زیرا تمام گویش های زبان بلوچی از این زبان منشعب شده است.
برخلاف تصور عمومی؛ زبان بلوچی رخشانی اصل و زبان بلوچی مکرانی فرع است و در کتاب فرهنگ لغت رخشانی با اسناد و مدارک کافی به این مهم پرداخته شده است.
نکته حائز اهمیت در مورد زبان رخشانی این مطلب است که در بلوچستان پاکستان فقط دو زبان شاخص وبارز است یکی زبان رخشانی و دیگری ، زبان براهویی می باشدکه اکثر طوایف بلوچ ضمن آنکه به زبان رخشانی تکلم می کنند خود را وابسته و جزئی از این ایل می دانند.
💠زبان رخشانی را به ۵ گروه اصلی می توان تقسیم کرد:
۱: زبان رخشانی گویش ایران
۲:زبان رخشانی گویش پاکستان
۳:زبان رخشانی گویش افغانستان ۴:زبان رخشانی گویش ترکمنستان
۵: زبان رخشانی گویش حوزه خلیج فارس
📌عمده #رخشانی ها در چهار کشور پاکستان، ایران ، افغانستان و ترکمنستان در سرزمینی نسبتاً وسیع و گرم زندگی می کنند تعدادی از آنان در کشورهای حوزه خلیج همیشه فارس بسر می برند، مجموع ایل رخشانی جمعیتی بالغ بر صدوده هزار نفرتخمین زده می شوند.
که بیشتر آنها در دو کشور پاکستان و ایران ساکن اند. اما این رقم ها اعتبار قطعی ندارند.
رخشانی ها در اکثر کشورهای خاور میانه سکونت دارند ، که به دلایل مختلفی از سرزمین خود خارج شده اند، که بخشی از آنها در کشورهای اروپایی و آمریکایی و برخی درکشورهای آفریقایی زندگی می کنند. رخشانی های افغانستان اغلب در سه ولایت هلمند و نیمروز و فراه بسر می برند.
📌زبان رخشانی : ( زبان رخشانی، به ام الگویش ها شهرت دارد و مادر سایر گویش های بلوچی ست. )
📌گویش رخشانی سیستان ایران
📌گویش رخشانی سرحد سیستان
📌گویش رخشانی سیستان افغانستان
📌گویش رخشانی ترکمنستان
📌گویش رخشانی ازبکستان
📌گویش رخشانی تاجیکستان
📌گویش رخشانی سیستان پاکستان
📌گویش رخشانی خراسان
📌گویش رخشانی گلستان
📌گویش رخشانی #مازندران
📌گویش رخشانی تهران
💠حوزه جغرافیایی گویش های رخشانی :
🌍گویش رخشانی #سیستان :
شهرستان های زابل ، هامون ، هیرمند ، نیمروز ، زهک ، بنجار ، جزینک ، لوتک لشکرخان رخشانی، تیمورآباد ، ادیمی، دوست محمد ، قرقری ، تپه کنیز ، خمک ، خواجه احمد ، جهان آباد ، سفیدآبه ، علی اکبر، صیادان صفلی ، قائم آباد ، اکبرآباد ، مارگان ، کچیان ، وبه طور کلی تمام منطقه سیستان ایران و افغانستان و پاکستان را شامل می شود.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
3⃣
🌍گویش رخشانی سرحد سیستان:
شهرستان های زاهدان ، نصرت آباد ، میرجاوه ، تفتان ، کورین ، لادیز، خاش ، افضل آباد ، گوهرشهر، سرجنگل ، تمین ، شورو، جون آباد ، دومک ، حصاروییه ، چشمه زیارت ، حرمک ، لواریاب، نازیل ، نوک آباد ، کارواندر ، وبه طور کلی سرحد سیستان را شامل میگردد.
🌍گویش رخشانی #خراسان :
مراکز عمده گویش رخشانی خراسان جنوبی:
شامل شهرستانهای بیرجند ، سربیشه ، قهستان ، خوسف، مود، درمیان، ارین شهر، قاین ، سرایان ، فردوس، بشرویه ، طبس، دیهوک، سلم آباد ، طبس مسینا ، خضری ودشت بیاض ، آبیز، اسفدن ، شاهرخت ، زهان ، مهمویی، کرغند، خانکوک، عشق اباد، تپه طاق ، حلوان ، جوخواه ، هشتفران ، کریت، رباط پشت بادام ، دهک ، میغان ، خوانشرف ، معدن حاجات.
🌍مراکزعمده گویش رخشانی خراسان رضوی:
شامل شهرستانهای مشهد ، طرقبه ، شاندیز، نیشابور، فیروزه ، قدمگاه ، ملک آباد ، فریمان ، سفیدسنگ، نصرآباد ، تربت جام ، چخماق ، سمیع آباد ، صالح آباد، مزدآوند، سرخس، رضویه ، کلات ، درگز، نوخندان ، چاپشلو ، برج قلعه ، باجگیران ، قوچان ، نقاب ، جغتای، سبزوار، ششتمد ، رودآب، رباط سرپوش، کاشمر، بردسکن ، کندر، فیض آباد ، یونسی، رشتخوار، خواف ، تایباد ، مشهد ریزه ، باخرز، دولت آباد ، جنگل ، گناباد ، بجستان ، کاخک ، سنگان ، نیشتیفان، زوزن، قاسم آباد.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی خراسان شمالی:
بجنورد ، آشخانه ، پیش قلعه ، حصارگرمخان ، لوجلی ، راز، تنگه ترکمن ، خرتوت ، قاضی، اسلام آباد ، شوقان ، دربند ، طبر، چهاربرج ، اسفراین ، پرکانلو ، صفی اباد ، چری ، شیروان ، قوچان ، فاروج ، حصارگرمخان ، باباامان، لوجلی.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی گلستان :
شامل گالیگش ، گنبد کاووس، اینچه برون ، آزادشهر، رامیان ، علی آباد ، گرگان ، کردکوی، آق قلا، انبارآلوم ، گمیش تپه ، خان ببین ، دلند ، مینو دشت، کلاله ، پیشکمر، صادق آباد ، گلی داغ ، مراوه تپه ، کرند ، عزیزآباد ، داشلی برون ، تنگراه ، فارسیان ، نگین شهر، سیجوال ، چهارده ، سرکلاته ، گلفرا، یساقی، سعدآباد فندرسک ، قلعه قافه ، ینقاق.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی #مازندران:
شامل ساری ، بندرگز، بندرترکمن ، گلوگاه ، نوکنده ، بهشهر، جویبار، قائم شهر ، آمل، شیرگاه ، پایین هولار، کیاسر، چلمردی، سورک ، نکا ، رستم کلا، لمراسک، کوهی خیل، فرح آباد، سرخرود، فریدونکنار، محمودآباد ، نور، تنکابن ، رامسر، کلاردشت، قلعه گردن ، گویتر، چالوس ، نارنج بن ، رودپس.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی تهران:
ری ، پاکدشت ، تجریش ، دماوند، فیروزکوه ، شریف آباد، کهریزک ، رباط کریم ، ملارد، صفا دشت ، شهریار، #چهاردانگه ، گرمدره ، ورامین ، پیشوا ، قویین رخشانی ، جمال آباد ، جون آباد ، آب باریک ، بیدک ، باقرشهر، لواسان ، رودهن ، آبعلی، سربندان ، سرانزا، قیامدشت ، کن ، شهرآباد.
🌍مراکز عمده گویش #رخشانی اصفهان:
شامل ، شهرضا ، کوهپایه ، منظریه ، موسی آباد، مبارکه ، نطنز، نایین
🌍مراکز عمده گویش رخشانی یزد:
اشکدز، میبد ، مهریز، بافق، دهشیر، بخ ، بهادران ، خضراباد، اله آباد، اسفیج ، کوشک.
🌍مراکز عمده گویش رخشانی کرمان:
شامل ، فهرج ، نرماشیر ، بم ، طرز، دهنو رخشانی ، جوشان ، شهداد ، کوهبنان ، راور، شهداد، اندوهجرد، گلباف، لاله زار، منوجان ، قلعه گنج ، رودبار، کهنوج ، جیرفت ، فاریاب ، زهکلوت ، درب بهشت ، جبال بارز، سفدر، میجان ، فاریاب، هنزا، حورپاسفید.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
4⃣
📩ادامه👇
🌍گویش رخشانی پاکستان:
شامل شهرنوشکی ، کویته ، کراچی ، سند ، پنجاب ، آران ، چاقی، دالبندین ، گردی جنگل ، ماشکید ، کلات ، پنجگور و به طور کلی سیستان پاکستان را شامل میشود.
🌍گویش رخشانی افغانستان:
شامل ولایات نیمروز ، هلمند ، فراه ، هرات ، بلخ ، کابل ، مزار شریف وبه طور کلی سیستان افغانستان را شامل میشود.
🌍گویش رخشانی ترکمنستان:
شامل مناطق مرو ، سرخس ، ماری ، و. . . )
🌍گویش رخشانی تاجیکستان
🌍گویش رخشانی ازبکستان
🌍گویش رخشانی قاره آفریقا:
شامل زنگبار و توابع
🌍گویش رخشانی هندوستان:
( گجرات و سری لانکا )
🌍گویش رخشانی کشورهای حوزه خلیج فارس:
شامل بحرین ، عمان ، قطر ، دوبی، ابوظبی، کویت و . . . )
🌍گویش رخشانی ( سلیمانی وکیچی )
🌍رخشانی با گویش ، بوگتی ( بامبور )
🌍رخشانی با گویش، مری رند ( سیبی ) که چاکربر های سیب را شامل می شود:
دوکمی - مزاری
مندوانی ۸ گویش جاتووی سند غربی
( رند )
📌جماعتی از قبایل بلوچ که تحت عنوان کلی ( رند ) یاد می شوند #ایل رخشانی اند که در زمره ترک کنندگان زمین و دارای اهمیت سیاسی ویژه شناخته میشوند.
📌#طوایف ، تیره های، شاخه ها و زیر شاخه های مختلف این ایل در کشورهای پاکستان ( کوهستان رخشان ، اطراف رودخانه رخشان ، نوشکی و دالبندین و کوئته و ماشکید و کراچی و دره رخشان و ریگستان ) ، افغانستان ( هلمند و نیمروز و ریگستان ) ، ایران ( سیستان - لوتک لشکرخان رخشانی و شهر زابل – زاهدان– خاش و. . . ) و ترکمنستان - سرخس –خراسان – بیرجند –تربت جام تربت حیدریه ، باغ بخشی ، جنگل ، میرپسند - قاین – مشهد – سرخس – کرمان – فهرج - رودبارجنوب - دهنو لشکرخان رخشانی، کوهستان - قلعه گنج - منوجان - کهنوج –و فاریاب وهرمزگان و. . . زندگی می کنند.
🌿#طوایف و تیره ها و شاخه های این ایل بزرگ و اصیل و ماندگار . باشکوه عبارتند از :
۱ـ طایفه رخشانی بادینی ( تیره سرداری ) دارای ۷۰ شاخه
۲ : طایفه ریگی ( دارای ۳۶ شاخه )
۳ : طایفه سارانی ( دارای ۵ شاخه ) ؛
۴ : طایفه گرگیج ( دارای ۱۰ شاخه )
۵ : طایفه بادینی ( دارای ۵۶ شاخه )
۶ : طایفه جمالدینی ( دارای ۱۰ شاخه )
🌿سایر #تیره ها و شاخه ها عبارتند از:
جیند زهی؛ فقیرزهی ؛جنگی زهی ؛قنبرزهی ( کمرزهی ) توسط این تیره اشرف افغان هنگام فرار به سوی قندهار کشته شد و سرش را به عنوان هدیه برای نادر شاه افشار فرستادند؛ سیاه پاد؛ ازبک زایی؛ بهلولی؛ ماهککی ، لالویی، سور؛ کبدانی ؛رحمان زهی ؛بیلر؛ مالکی؛ سیاه چم؛ شهمراد زهی ؛کمالان زهی ؛مسری زهی؛ هولازهی ؛اینگل زهی؛ آزات زهی؛ دشتکانی؛ بلغانی؛ مندوزایی؛ غدایزدایی ؛رحیمان زایی ؛بولا زهی ؛ هوت رخشانی. ؛سیاه سر ، رند ، کلبعلی ، علی زایی و. . .
📌#رخشانی های افغانستان زربختی اند وبرخی از آنان که در منطقه نیمروزبه سر میبرند به همراه گروهی از پشتون های افغان چون در میان طوایف براهویی زندگی می کنند�با زبان براهویی تکلم میکنند.
بلوچ های رخشانی و پشتون های نورزی نیزگویش لهجه براهویی را دارند. ولی سایر رخشانی های افغانستان به زبان بلوچی رخشانی تکلم مینمایند.
اکثر رخشانی های سیستان ، زاهدان ، بیرجند ، مشهد، تهران و نوشکی و دالبندین ، از تیره بادینی اند و از دو گروه فارسی زبان و بلوچ زبان ، تشکیل شده اند که شجره نامه رخشانی های بادینی به شرح ذیل می باشد.
زوطهماسب - میر زمیر ــ میر قاسم ــ میر نصر الدین ( میر حقیقت خان ) ــ میر نور شاه ( رخشان ) ــ میر بادین ــ میر سیداد ــ میر کرم شاه ـ میر شهبیک ـ میر هارون ـ میر حیدر ــ میر حسن ـمیر مانده ـ میرحمزه{حمزه آزرک شاری ، رهبر جنبش سیستان علیه اعراب حاکم بر سیستان بزرگ – در آن دوره تا منطقه سند پاکستان جزئ سیستان بوده است =�حَمزه پسر آذَرَک شاری�معروف به�حمزه بن عبدالله خارجی�یکی از ایرانیانی است که بر علیه حکومت�خلفای عباسیقیام کرد. قیام او در اواخر سدهٔ دوم هجری در سیستان آغاز شد.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
📩ادامه👇
5⃣
او نسب خود را به�زو طهماسبمی رسانید و حکیم طوس در شاهنامه از زو طهماسب اینگونه یاد می کند ( در نبرد با افراسیاب ، نوذر پادشاه ایرانی کشته شد اما با درایت و دلاوری زال ایرانیان در مقابل سپاه افراسیاب ایستادند و زوطهماسب را به پادشاهی برگزیدند. افراسیاب که از فتح ناامید گشته بود مجبور به پذیرش قرارداد صلح و عقب نشینی شد و استقلال ایران به همت دلیران سیستان حفظ گردید.
📌حمزه آذرک به خاطر این که یکی از عمال دولت عباسی نسبت به او بی احترامی کرد ، به ستیزه برخاست وقیام کرد. حمزه سپاهی بزرگ گرد آورد و توانست که نمایندگان�هارون الرشید خلیفهٔ وقت عباسی را شکست دهد و سیستان را از دست آنان خارج کند. او مردم سیستان را از دادن خراج به خلیفه بازداشت و خود نیز چیزی از آنان نگرفت. وی سپس�خراسان و�کرمان را نیز به سیستان افزود. علی بن عیسی که از طرف خلیفه فرمانروای خراسان بود از هارون کمک خواست. خلیفه به تن خویش به خراسان رفت و امان نامه ای نیز برای حمزه نوشت ولی او حاضر به صلح نشد و با سپاهی سی هزار نفری به مقابله شتافت. هنگامی که او به�نیشابور رسید شنید که هارون درگذشته است و به گماردن پنج هزار سپاهی در سرزمین های که تسخیر کرده بود بسنده کرده و خود به�هندوستان لشکر کشید. حمزه در زمان فرمانروایی�مامونبه سال ۲۱۳ هجری درگذشت {. میرشاهو ـــــــــ�میر شیهک ( ازحاکمان بلوچستان قبل از صفویه ) ــــــــ�میر چاکر ( ازحاکمان بلوچستان در عهد صفویه ) ـــــــــ�میر حمراءــــــــ�میر حسن ـــــــــ�میر بدرالدین ـــــــــ�میر نصرالدین ــــــــ�میر عجب خان ـــــــــ�میر اودیل خان ــــــــ�شادی خان ــــــــ�میر جان بیک خان ـــــــــــ�میر رستم خان ــــــــــ�میر کوچک خان - - - - - �میر لشکر خان�، طبق اسناد موجود�میر لشکر خان�در اطراف تاسوکی ، ریگ چاه و گود زره ، که در آن زمان دشتی آباد وپر رونق بوده است, به شغل دامداری اشتغال داشته و دارای رمه های بزرگ شتر و بز و گوسفند بوده و هم پیمان با #طایفه براهویی، تأمین امنیت مرزهای شرقی کشور را بر عهده داشته است و زمانی که دولت مرکزی ضعیف بود به صورت خود مختار حکومت می نموده است، و هم اکنون دو تپه در منطقه تاسوکی به نام تپه لشکران ۱ و ۲ به ثبت میراث فرهنگی رسیده است.
📌پس از اینکه به دلیل بی لیا قتی شاهان #ایران بلوچستان، به دوقسمت تقسیم شد و قسمت شرقی به بلوچستان انگلیس معروف گردید گروههایی از ایل رخشانی برای اینکه ملیت ایرانی خویش را از دست ندهند و تحت تسلط انگلیسی ها در نیایند به سوی مرزهای داخلی ایران کوچیدند و قسمت اعظم آنها در سیستان که منطقه ای خرم و آباد بود متمرکز گردیدند.
👈ولی به دلایل سیاسی و اقتصادی و خشک سالی های متوالی مجبور شدند به گروههای کوچکتری تقسیم شوند و به روسیه و افغانستان و شهرهای داخلی ایران و گروهی به پاکستان و پنجاب مراجعت نمودند .
👈رخشانی های لوتک، از زمان لشکر خان #رخشانی که از طرف خاندان علم قاینی به سمت کدخدایی سکوهه را منصوب شده است در اطراف سکوهه، سبز کیم و لوتک اقامت داشته اند. ازگویش بلوچی به فارسی و گویش سیستانی تغییر زبان داده اند و از زمان لشکرخان در لوتک رحل اقامت گزیده اند و همچنان مثل سابق با سایر تیره های رخشانی مواصلت و ارتباط نزدیک دارند و به آداب و رسوم قومی و #قبیله خویش به شدت پایبند می باشند.
( کنل چارلز ادوارد ییت در ۲۷�ژانویه ۱۸۹۴ میلادی از سکوهه دیدن کرده و اینگونه می نویسد: پس از عبور از قلعه سام ( پسند خان رخشانی ) کدخدای سکوهه که #بلوچ اهل کراچی است و دو پسرش به پیشباز ما آمده و خوش آمد گویی کردند . . . کدخدا می گفت که دهکده ۳۰۰ خانوار زندگی می کردند ولی آنچه را که من دیدم کمتر از این مقدار به نظر می رسید.
📌بیشتر ساکنان دهکده سیستانی بودند ، فقط تعداد ی بلوچ که آن هم بستگی خویشاوندی با کدخدا داشتند در بین آنها به سرمی بردند اما در بیرون از دهکده وضع چنین نبود و چند خانوار بلوچ به طور پراکنده زندگی می کردند.
. . . کدخدا پسند خان با ما همکاری مؤثری نداشت و اگر همت سلطان ابوتراب نماینده حشمت المک نبود، نمی توانستیم آذوقه و اجناس مورد نیاز خود را فراهم کنیم.
. . . سیستانی ها درباره وی ( کدخدا پسند خان رخشانی ) می گفتند که او سیستانی نیست و اصلیت او یلوچ است.
📌پسند خان رخشانی از موقعیت والایی بر خوردار بود او که اصلیتی چادرنشین و بیابانگرد داشت، ریاست #ایل خود را که شمار آنها به هزار خانوار می رسید عهده دار بود. افراد این ایل در منطقه گدار شاه و بند سیستان که قسمتی جزو قلمرو ایران و قسمتی جزو خاک افغانستان محسوب می شد زندگی می کردند.
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
ادامه👇
📩ادامه👇
6⃣
. . . قلعه سکوهه دو تپه را از کل سه تپه در بر می گیرد هر چند دیوارهای خارجی آن مرمت شده و تقریبا سالم است لیکن اتاق ها و قسمت داخلی آن به کلی ویران شده و به اصطبل بد منظره ای تبدیل گردیده است.
📌این #قلعه به صورت پادگانی در اختیار یک سلطان یا سوبادار و چند سرباز از هنگ قاینات قرار داده شده است و #کدخدا ی رخشانی بر فراز تپه سوم زندگی می کند )
📌گروهی از #رخشانی ها در زمان محمدرضاخان در منطقه کنگ افغانستان و میانکنگی سیستان سکنی گزیده اند و به زبان بلوچی تکلم میکنند که طایفه سارانی و گرگیج نیز به ترتیب ، تیره های منشعب از رخشانی بادینی و رخشانی جمال دینی میباشند.
👈رخشانی های زاهدان ، کرمان ، مشهد، تهران ، پاکستان و ترکمنستان نیز از تیره بادینی و رخشانی های افغانستان زربختی می باشند.
📌رخشانی های کرمان از دوره ی #صفویه و در دوره سردار شهداد خان رخشانی ( ۱۱۳۹ هجری قمری ) در کرمان می زیسته اند و پس از استقلال پاکستان گروهی دیگر به آنها پیوسته اند در #کتاب مجمع التواریخ به این موضوع اشاره گردیده است :
( سید احمد شاه پسر کوچک شاه سلطان حسین صفوی پس از قتل پدرش توسط محمود افغان - غلزهی - در کرمان سربه شورش برداشته بود وحکومتی مستقل برپا داشته و به جنگ با افغانها پرداخت که در این کار گروهی از طوایف مختلف رخشانی به سرکرده گی سردار شهداد خان رخشانی به یاری وی پرداختند و آخر الامر تیره کمبرزهی رخشانی موفق گردیدند اشرف افغان را سربریده وبه در گاه نادر شاه افشار پیشکش نمایند )
رخشانی های سرخس و مشهد پس از خشکسالی های متعدد از منطقه لوتک سیستان به مشهد ، سرخس و شمال کوچیده اند .
💠� شرف� یا �مئیار� رخشانی عبارت است از :
۱ـ پذیرائی و مواظبت از مهمان.
۲ـ امانت داری و درستکاری.
۳ـ در پناه گرفتن هر کسی که تقاضا ی کمک نماید و محافظت و نگهداری از او تا پای جان .
۴ـ گرفتن بئریا انتقام یعنی خونی در بدل خونی که ریخته شود مگر آنکه خون آشتی را استوار گرداند.
۵ـ پرهیز از کشتن زن و پسر نابالغ، کولی و کسی که غیر دین باشد ولی با آرامش در همسایگی شان به کار و زنده گی بپردازد.
۶ـ پرهیز از کشتن دشمنی که به زیارت گاهی پناه گزین شده باشد.
۷ـ آمرزیدن دشمن اگر زنی از #طایفه او برای آمرزش خواهی آید.
۸ـ آتش بس و آشتی اگر کسی قران بر سرنها ده و میانجی گردد.
۹ـ کشتن زنا کار چون او را زنهار نشاید�.
📚#منابع :
۱/تاریخ بلوچستان پاکستان ( بلوچستان قوم کی تاریخ )
۲/احیائ الملوک ( ملک شاه حسین سیستانی )
۳/مجمع التواریخ _ ( میرزا محمد خلیل مرعشی صفوی )
۴/جغرافیای نیمروز ( ذوالفقار کرمانی )
۵/سفرنامه خراسان و سیستان ( ادوارد تیت انگلیسی )
۶/زاروبین، ژوزف الفبنین ( تحقیقاتی پیرامون زبان بلوچی و گویش رخشانی )
۷/زادسروان سیستان ( غلامعلی رییس الذاکرین )
۸/عشایر و طوایف سیستان و بلوچستان ( ایرج افشار سیستانی )
۹/سیستان ( جی پی تیت ) غلامعلی رییس الذاکرین
۱۰/نشریهء سیاسی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی افغانستان - خاوران - کامل انصاری
۱۱/#شاهنامه ، حکیم ابوالقاسم فردوسی
🖊 �نوشته شده در ساعت توسط پانته آ سردار رخشانی �
📩|�نظرات:
📄جد بزرگ رخشانی ها رخشان نام دارد که #طایفه نام خود را منتسب به وی می داند . رخشان صاحب سه فرزند به نام های بادین جمال دین و زربخت بوده که این اسماء حالت تغییر یافته اسامی بهاءالدین �؛جمال الدین و زربخت می باشند که مدلل بر دیرینگی و قدمت زمان حیات آنهاست . هریک از این فرزندان شاخه ای از تیره های طایفه رخشانی را پدید آورده اند که به نام خود آنها نامیده می شود .
👈قسمت اعظم این تیره ها در بلوچستان ( پاکستان ) نوشکی و دره �رخشان ، خاران ( آران ) ، دالبندین �چاگی ایران خراسان سیستان و بلوچستان قاین زاهدان مکران و افغانستان نیمروز سکونت دارند و تعدادی نیز در کشورهای حوزه خلیج پارس ساکن اند .
👈نکته حائز اهمیت در مورد زبان #رخشانی این مطلب است که در بلوچستان پاکستان فقط دو �زبان شاخص و بارز است یکی زبان �رخشانی و دیگری ، زبان براهویی می باشد و اکثر #طوایف بلوچ ضمن آنکه به زبان �رخشانی تکلم می کنند خود را وابسته به این ایل می دانند .
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦ ࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─
رخشان: سردار ارشد داریوس سوم هخامنشی است که، از طرفی در جنوب شرق ایران مرزبان بود و نام منطقه تحت حکومتش رخشان نام دارد و دارای ایلی به نام رخشانی بود که به زبان رخشانی تکلم می کردند و زبان رخشانی از زبانی
... [مشاهده متن کامل]
... [مشاهده متن کامل]
های ایرانی باستان است که اکنون بلوچ های ایران و پاکستان و افغانستان و ترکمنستان و کردستان عراق به این زبان تکلم می کنند و خودشان را از ایل رخشانی می دانند ( منبع: فرهنگ نام های اصیل ایرانی. فریده دانایی ) .
رخشان: این واژه در اوستایی رئُخشنه raoxshna و در سغدی رخشن roxŝn به معنی درخشان بوده است.
رخشان در بلوچستان پاکستان ، نام چندین مکان هست که عبارتند از ، کوهستان رخشان، رودخانه رخشان ، دره رخشان و منطقه رخشان و بخش غربی بلوچستان پاکستان شامل ، نوشکی، دالبندین، آران، چاقی، کویته را منطقه رخشان
... [مشاهده متن کامل]
... [مشاهده متن کامل]
گویند که اکثر ساکنان ان از ایل رخشانی هستند و از همه مهمتر به زبان رخشانی یکی از گویش های بلوچی تکلم می کنند
رخشان نام محله ی قدیمی از روستای ادملا بوده که از املاک ( ( رخش سوارقلی خان ) ) محسوب میشده است. خاندان داداش باکر در ادملا اکنون از وارثین و ساکنان این محله ی قدیمی در ادملا می باشند.
منبع: کتاب ادملاوند و شجره نامه اشاداد محسن داداش پور باکر
منبع: کتاب ادملاوند و شجره نامه اشاداد محسن داداش پور باکر
متلالی=درخشان، مشعشع هستش