رخساره

رُخساره (facies)
توده ای از چینه های سنگی، با مشخصه های یکسان، و معمولاً نشان دهندۀ محیط تشکیل سنگ ها. از این اصطلاح برای توصیف محیط سازند یا ویژگی های مشترک سنگ هایی که رخساره را تشکیل می دهند نیز استفاده می کنند. عوارض معرّف یک رخساره ممکن است شامل مجموعه های سنگواره، توالی لایه های سنگی یا وجود کانیهای خاص باشند. سنگ هایی رسوبی، که هم زمان رسوب کرده اما معرّف رخساره های متفاوتی اند، به یک واحدِ گاه چینه شناختی تعلق دارند (← چینه شناسی)، اما همین سنگ ها ممکن است به واحدهای سنگ چینه شناختی متفاوتی تعلق داشته باشند. مثلاً ماسۀ کناره در همان زمانی ته نشین می شود که گِل در برون کرانهای دورتر. ماسۀ کناره سرانجام به ماسه سنگ، اما گِل به پلمه سنگ (شیل) تبدیل خواهد شد. چینه های ماسه سنگ و شیلِ حاصل دو رخسارۀ متفاوت تشکیل می دهند که یکی معرّف محیط ساحل و دیگری نشان دهندۀ محیط برون کرانه است و هر دو در یک زمان تشکیل شده اند. بنابراین، ماسه سنگ و شیل به یک واحدِ گاه چینه شناختی، اما به واحدهای متفاوت سنگ چینه شناختی تعلق دارند. مجموعه ای از مشخصه ها که در واحدِ گاه چینه شناختیِ مفروض یک رخساره را از دیگری متمایز می کنند، برای تفسیر تغییرات موضعی در محیط هایی که هم زمان وجود داشته اند به کار می رود. تغییرات محیط را می شود از ویژگی های متفاوتی استنتاج کرد. رخساره ای در یک توده سنگ ممکن است متشکل از سنگ آهک متخلخل، حاوی موجودات آبسنگ ساز، باشد که در موقعیت زیستی شان به سنگواره تبدیل شده اند. این رخساره ممکن است در راستای عرضی رفته رفته به رخساره ای با شیب تند، متشکل از خرده سنگ های حاصل از آبسنگ (ریف)، تبدیل شود، و رخسارۀ اخیر نیز به حوضه ای بین آبسنگی، حاصل از سنگ آهک رُسی، تبدیل می شود. با بررسی تغییرات رخساره، سیلاب های باستانی و جابه جا شدن ساحل را نیز مطالعه می کنند.