رخت نهادن

لغت نامه دهخدا

رخت نهادن. [ رَ ن ِ / ن َ دَ ] ( مص مرکب ) رخت افکندن. اقامت گزیدن. بار انداختن. ( یادداشت مؤلف ) :
سکندر بر آن بیشه بنهاد رخت
که آب روان بود و چندی درخت.
فردوسی.
رخت تمنای دل بر در عشاق نه
تخت شهنشاه عشق بر سر آفاق نه.
خاقانی.
هر جا که عدل سایه کند رخت دین بنه
کاین سایبان ز طوبی اخضر نکوتر است.
خاقانی.
روز تا روز شاه فرخ بخت
در سرای دگر نهادی رخت.
نظامی.
گو فتح مزن که خیمه می باید کند
گو رخت منه که بار می باید بست.
سعدی.
- رخت بر خرنهادن ؛ براه افتادن. رحلت کردن. سفر کردن. راهی شدن. ( یادداشت مؤلف ) : چون حبشی شب پای از در درنهاد و رومی روز رخت بر خر. ( مقامات حمیدی ).
رخ به راه آر و رخت بر خر نه
پای بردار و جای بر در نه.
اوحدی.
- رخت بر گاو نهادن یا برنهادن ؛ کنایه از کوچ کردن و از جایی رفتن :
شد چو شیر خدای حرزنویس
رخت بر گاو می نهد ابلیس.
سنایی.
چرخ چون دید بازوی پیرش
رخت بر گاو می نهد شیرش.
سنایی.
بر گاو برنهد رخت استاد ساحران را
هر گه که برنشیند بر ابلق سحرگه.
سنایی.
شیر فلک به گاو زمین رخت برنهد
گربر فلک نظر به معادا برافکند.
خاقانی.
- رخت سفر نهادن در جایی ؛ اقامت کردن در آنجا. از سفر بازآمدن. ( از مجموعه مترادفات ص 31 ).
- رخت کسی را بر خر نهادن ؛ او را روانه ساختن. وی را عازم ساختن :
دیری است تا هم از تک اسب و ز گرد راه
رخت مسیحیان همه بر خر نهاده ای.
ظهیر فاریابی.
- رخت کسی یا چیزی را به ( بر ) راه نهادن ؛ آن را روانه کردن. وی را رها کردن :
طمع را رخت بر ره نه چو سیلی در گذر یابی
هوس را گردنی برکش چو تیغی بر فسان بینی.
واله هروی.
- رخت نهادن بر شتر ؛ آماده حرکت گشتن. مهیای کوچ شدن. حرکت آغازیدن :
ساربان رخت منه برشتر و بار مبند
که از این مرحله بیچاره اسیری چندند.
سعدی.
- رخت نهادن در جایی ؛ کنایه از قرار گرفتن و اقامت کردن است. ( از آنندراج ). || مردن. ( یادداشت مؤلف ).
- رخت به ( بر ) صحرا نهادن ؛ موت. ( مجموعه مترادفات ص 325 ). کنایه از مردن : بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

رخت افکندن اقامت گزیدن بار انداختن

پیشنهاد کاربران

جایی مستقر شدن
رخت دیگری ننهد: غیر ان وخود نداشتن مستقر نبودن
اقامت کردن

بپرس