[ویکی نور] «رحلة المکناسی»، اثر محمد بن عبد الوهاب المکناسی(م 1785م / 1200ق)، از نمونه سفرنامه های عربی مربوط به قرن هیجدهم میلادی و حوزه مغرب اسلامی است، مؤلف، سفیر مغرب در آستانه؛ یعنی استانبول بود. از راه مصر به شام و از آن جا به حج رفت.
در ابتدا، مقدمه ای از محمد بوکبوت استاد تاریخ، ذکر شده، سپس مسیر حرکت مکناسی در سفرش بیان شده، در ادامه متن سفرنامه و در پایان ملحقاتی ذکر شده است.
ادبیات حج حوزه مغرب اسلامی نسبتاً غنی است. آنان راهی طولانی را برای انجام حج طی می کردند و تمام عرض آفریقا را برای رسیدن به دریای سرخ با کشتی می پیمودند. بسا از طریق مصر به سمت شام رفته و از آن جا عازم مدینه منوره و سپس مکه مکرمه می شدند. سفیر مغرب که حامل پیامی از سلطان مغرب هم بوده، به سمت استانبول رفته و در آن جا مورد استقبال رسمی قرار گرفته است. طبیعی است که وی به عنوان یک حاجی، با موقعیت سیاسی، دست رسی به اطلاعات دست اول و درستی در زمینه های مختلف داشته است.
وی، در دمشق نیز به زیارت اماکن مهم تاریخی، از جمله جامع اموی و قبور منسوب به صحابه، مانند قبر بلال حبشی رفته و از آن جا همراه کاروان دولتی عثمانی، راهی مدینه شده است. مشکلات طول راه که مهم ترین آن ها اعراب بدوی بودند، سبب شده است تا وی شرحی از آنها به دست دهد. زیارت قبر پیامبر(ص) در مدینه و نیز قبور صحابه و اهل بیت در بقیع و سپس عزیمت به مکه در دنباله آن آمده است. وصف مسجد الحرام و ارائه قصیده ای از خودش در باره مناسک حج مطالبی است که در این بخش عرضه شده است. بخشی از این اشعار، در باره پیامبر خدا(ص) و توسل به ایشان و اهل بیت آن حضرت است:
وی پس از حج، همراه با کاروان شام به دمشق بازگشته، در حالی که در غیاب آنان، مرض وبا در این شهر فراگیر شده بود. در این هنگام عازم زیارت قدس شریف می شود. زیارت قدس برای زائران ترک، مغربی و مصری بسیار اهمیت داشته؛ بر خلاف زائران عراقی و ایرانی که علاقه ای به زیارت قدس نداشتند و در مسیرشان هم قرار نداشت. وی در بازگشت، شرحی از جزیره قبرس به دست داده و سپس در باره مسیر بازگشت که از تونس و الجزایر بوده، اطلاعات دیگری را ارائه کرده است.
در ابتدا، مقدمه ای از محمد بوکبوت استاد تاریخ، ذکر شده، سپس مسیر حرکت مکناسی در سفرش بیان شده، در ادامه متن سفرنامه و در پایان ملحقاتی ذکر شده است.
ادبیات حج حوزه مغرب اسلامی نسبتاً غنی است. آنان راهی طولانی را برای انجام حج طی می کردند و تمام عرض آفریقا را برای رسیدن به دریای سرخ با کشتی می پیمودند. بسا از طریق مصر به سمت شام رفته و از آن جا عازم مدینه منوره و سپس مکه مکرمه می شدند. سفیر مغرب که حامل پیامی از سلطان مغرب هم بوده، به سمت استانبول رفته و در آن جا مورد استقبال رسمی قرار گرفته است. طبیعی است که وی به عنوان یک حاجی، با موقعیت سیاسی، دست رسی به اطلاعات دست اول و درستی در زمینه های مختلف داشته است.
وی، در دمشق نیز به زیارت اماکن مهم تاریخی، از جمله جامع اموی و قبور منسوب به صحابه، مانند قبر بلال حبشی رفته و از آن جا همراه کاروان دولتی عثمانی، راهی مدینه شده است. مشکلات طول راه که مهم ترین آن ها اعراب بدوی بودند، سبب شده است تا وی شرحی از آنها به دست دهد. زیارت قبر پیامبر(ص) در مدینه و نیز قبور صحابه و اهل بیت در بقیع و سپس عزیمت به مکه در دنباله آن آمده است. وصف مسجد الحرام و ارائه قصیده ای از خودش در باره مناسک حج مطالبی است که در این بخش عرضه شده است. بخشی از این اشعار، در باره پیامبر خدا(ص) و توسل به ایشان و اهل بیت آن حضرت است:
وی پس از حج، همراه با کاروان شام به دمشق بازگشته، در حالی که در غیاب آنان، مرض وبا در این شهر فراگیر شده بود. در این هنگام عازم زیارت قدس شریف می شود. زیارت قدس برای زائران ترک، مغربی و مصری بسیار اهمیت داشته؛ بر خلاف زائران عراقی و ایرانی که علاقه ای به زیارت قدس نداشتند و در مسیرشان هم قرار نداشت. وی در بازگشت، شرحی از جزیره قبرس به دست داده و سپس در باره مسیر بازگشت که از تونس و الجزایر بوده، اطلاعات دیگری را ارائه کرده است.
wikinoor: رحلة_المکانسی