[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
رجز (۱۰ بار)
«رِجْز» در معانی زیادی به کار رفته است; «بلاهای سخت، طاعون، بت و بت پرستی، وسوسه شیطان، و برف یا تگرگ سخت». ولی همه اینها مصداق های مختلفی است از مفهومی که ریشه اصلی آن را تشکیل می دهد; زیرا ریشه اصلی آن به طوری که «راغب» در کتاب «مفردات» گفته، همان «اضطراب» است. و به گفته «طبرسی» در «مجمع البیان» مفهوم اصلیش انحراف از حق می باشد. بنابراین، اگر به مجازات و کیفر و بلا «رِجْز» گفته می شود، برای این است که بر اثر انحراف از حق و ارتکاب گناه، دامان انسان را می گیرد. همچنین بت پرستی یک نوع انحراف از حق و اضطراب در عقیده است، و نیز به همین جهت عرب ها به یک نوع بیماری که به شتر دست می دهد و سبب لرزش پای او می گردد، تا آنجا که مجبور است گام ها را کوتاه بردارد، گاهی راه برود و گاهی توقف کند «رَجَز» (بر وزن مرض) می گویند. و این که به اشعار جنگی، «رَجَز» اطلاق می شود نیز به خاطر آن است که دارای مقطع های کوتاه و نزدیک به هم می باشد. به هر حال منظور از «رِجز» در سوره «اعراف»، ظاهراً همان مجازات های بیدارکننده پنجگانه ای است که در آیات به آن اشاره شده، اگر چه بعضی از مفسران احتمال داده اند که اشاره به بلاهای دیگری باشد که خداوند بر آنها نازل کرد; که در آیات به آن اشاره نشده است; از جمله بلای طاعون و یا برف و تگرگ شدید و مرگبار که در «تورات» نیز به قسمت اخیر اشاره شده است. گسترش مفهوم «رجز» (پلیدی) سبب شده است تفسیرهای گوناگونی برای آن ذکر کنند. گاه، آن را به بت ها، گاه، به هر گونه معصیت، گاه، به اخلاق زشت و ناپسند، گاه، به حب دنیا که سرآغاز هر خطیئه و گناه است، گاه، به عذاب الهی که نتیجه شرک و معصیت است و گاه، به معنای هر چیزی که انسان را از خدا غافل می کند. نکته اصلی این است که «رجز» در اصل به معنای اضطراب و تزلزل است سپس به هرگونه گناهِ شرک، بت پرستی، وسوسه های شیطانی، اخلاق ذمیمه و عذاب الهی که مایه اضطراب انسان می گردد و او را از مسیر صحیح منحرف می کند، اطلاق شده است. در حالی که بعضی معنای این لغت را «عذاب» می دانند، و از آنجا که شرک، گناه، اخلاق سوء و حب دنیا جلب عذاب الهی می کند به آنها نیز «رجز» اطلاق شده است. این نیز لازم به یاد آوری است که در قرآن مجید واژه «رجز» (بر وزن شرک) غالباً به معنای عذاب آمده است. بعضی نیز معتقدند: «رجز» و «رجس» که به معنای «پلیدی» است مترادفند. این معانی سه گانه گرچه با هم متفاوتند، ولی در عین حال، ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، به هر حال، آیه 5 سوره «مدثّر» مفهوم جامعی دارد که هر گونه انحراف، عمل زشت و پلید، و هر کاری را که موجب خشم و عذاب الهی در دنیا و آخرت می گردد، شامل می شود.
رجز (۱۰ بار)
«رِجْز» در معانی زیادی به کار رفته است; «بلاهای سخت، طاعون، بت و بت پرستی، وسوسه شیطان، و برف یا تگرگ سخت». ولی همه اینها مصداق های مختلفی است از مفهومی که ریشه اصلی آن را تشکیل می دهد; زیرا ریشه اصلی آن به طوری که «راغب» در کتاب «مفردات» گفته، همان «اضطراب» است. و به گفته «طبرسی» در «مجمع البیان» مفهوم اصلیش انحراف از حق می باشد. بنابراین، اگر به مجازات و کیفر و بلا «رِجْز» گفته می شود، برای این است که بر اثر انحراف از حق و ارتکاب گناه، دامان انسان را می گیرد. همچنین بت پرستی یک نوع انحراف از حق و اضطراب در عقیده است، و نیز به همین جهت عرب ها به یک نوع بیماری که به شتر دست می دهد و سبب لرزش پای او می گردد، تا آنجا که مجبور است گام ها را کوتاه بردارد، گاهی راه برود و گاهی توقف کند «رَجَز» (بر وزن مرض) می گویند. و این که به اشعار جنگی، «رَجَز» اطلاق می شود نیز به خاطر آن است که دارای مقطع های کوتاه و نزدیک به هم می باشد. به هر حال منظور از «رِجز» در سوره «اعراف»، ظاهراً همان مجازات های بیدارکننده پنجگانه ای است که در آیات به آن اشاره شده، اگر چه بعضی از مفسران احتمال داده اند که اشاره به بلاهای دیگری باشد که خداوند بر آنها نازل کرد; که در آیات به آن اشاره نشده است; از جمله بلای طاعون و یا برف و تگرگ شدید و مرگبار که در «تورات» نیز به قسمت اخیر اشاره شده است. گسترش مفهوم «رجز» (پلیدی) سبب شده است تفسیرهای گوناگونی برای آن ذکر کنند. گاه، آن را به بت ها، گاه، به هر گونه معصیت، گاه، به اخلاق زشت و ناپسند، گاه، به حب دنیا که سرآغاز هر خطیئه و گناه است، گاه، به عذاب الهی که نتیجه شرک و معصیت است و گاه، به معنای هر چیزی که انسان را از خدا غافل می کند. نکته اصلی این است که «رجز» در اصل به معنای اضطراب و تزلزل است سپس به هرگونه گناهِ شرک، بت پرستی، وسوسه های شیطانی، اخلاق ذمیمه و عذاب الهی که مایه اضطراب انسان می گردد و او را از مسیر صحیح منحرف می کند، اطلاق شده است. در حالی که بعضی معنای این لغت را «عذاب» می دانند، و از آنجا که شرک، گناه، اخلاق سوء و حب دنیا جلب عذاب الهی می کند به آنها نیز «رجز» اطلاق شده است. این نیز لازم به یاد آوری است که در قرآن مجید واژه «رجز» (بر وزن شرک) غالباً به معنای عذاب آمده است. بعضی نیز معتقدند: «رجز» و «رجس» که به معنای «پلیدی» است مترادفند. این معانی سه گانه گرچه با هم متفاوتند، ولی در عین حال، ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، به هر حال، آیه 5 سوره «مدثّر» مفهوم جامعی دارد که هر گونه انحراف، عمل زشت و پلید، و هر کاری را که موجب خشم و عذاب الهی در دنیا و آخرت می گردد، شامل می شود.
wikialkb: رِجْزا