راغب اصفهانی حسین بن محمد

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] حسین بن محمد بن مفضل معروف به راغب اصفهانی، در قیاس با شمار آثار و جایگاه علمی و فرهنگی وی در عصر خودش، آگاهیهای کافی از حیات و چند و چون دانش اندوزی اش نداریم.به گمان صفوان عدنان، محقق مفردات، راغب در دروس لغت ابومنصور جبان صاحب کتاب «الشامل» در لغت که ساکن اصفهان و همعصر وی بوده شرکت می جسته است، ابومنصور در یک طبقه قبل از راغب قرار می گیرد.
از اوصاف وی چنین بر می آید که اهل وعظ و تدریس و تألیف و مناظره بوده و نیز صاحب حسن خلق و خلق.در جوانی عصر صاحب بن عباد وزیر مشهور را درک کرده ولی با او مصاحبتی نداشته، امّا با وزیر بعدی، ابوالعباس ضبّی(احمد بن ابراهیم)که جانشین صاحب بن عباد گشته و دوستدار علم و علماء بود، مجالست کرده با او و علماء حاضر در مجلس وی، مباحث علمی داشته است.
با بزرگان علمی و ادبی مانند ابوالقاسم ابن ابی العلاء رفت و آمد نموده، در مجالس آنان شرکت می جسته است، حضور وی در این جمعها، دلالت بر عدم عزلت گزینیش دارد، اما عدم شهرتش بخاطر این است که از حکما محسوب می شده و اهل سنت، نظر مساعدی نسبت به آنها ندارند.گویا خود نیز گمنامی را دوست می داشته و در موارد زیادی از تألیفاتش به عدم مدح خود و پرهیز از پرداختن به اینگونه مسائل، اشاراتی دارد.
بیهقی و شهرزوری دربارۀ راغب می نویسند:از حکماء اسلام بوده و بین شریعت و حکمت جمع نموده و بهرۀ معقول او بیشتر است.«تاریخ حکماء اسلام»،«نزهة الارواح»
خوانساری در روضات الجنات ص 238 او را با القابی اینچنین توصیف می کند: «امام، ادیب حافظ، صاحب لغت، ادبیات، حدیث، شعر و کتابت، اخلاق و حکمت و کلام و علوم اوائل را می داند و او را مورد قبول خاصه و عامه می شمرد.»
در «کشف المحجوب» او را از مشایخ طریقت نیز شمرده است.

دانشنامه آزاد فارسی

راغب اصفهانی، حسین بن محمد ( ـ بغداد ۵۰۲ق)
ادیب، متکلم، مفسر و قرآن پژوه ایرانی. از اندیشمندان اواخر قرن ۵ و اوایل قرن ۶ق بود. از مردم اصفهان و ساکن بغداد بود. برخی او را معتزلی و سنی و برخی شیعه دانسته اند. به زبان و ادب فارسی آشنا بود و عباراتی به فارسی در آثارش آورده است. صاحب تألیفاتی در ادب، کلام و حکمت است، اما بیشتر آثارش در تفسیر قرآن و پند و اندرز است. از آثارش: مُحاضِراتُ الْاُدَبا و مُحاوِراتُ الشُّعَراء و الْبُلَغا که معروف ترین اثر ادبی اوست و به قلم محمدصالح بن محمدباقر قزوینی با نام النوادر به فارسی ترجمه شده است (تهران، ۱۳۷۴ش)؛ اَلْمُفْرَدات فی غَریبِ الْقُرآن که فرهنگی در واژه های قرآنی به ترتیب الفبایی است (مصر، ۱۳۲۴ق)؛ الذَّریعَة الی مکارمِ الشَّریعَة (قاهره، ۱۲۹۹ق)؛ دُرَة التَّأْویل فی مُتَشابِهِ التَّنزیل؛ اَدَبُ الشَّطرَنج؛ مقدمة لِتفسیرِالقرآن؛ الاخلاق؛ تَفصیلُ النَّشْأَتین و تَحصیلُ السَّعادَتَین؛ تَحقیق البَیان.

پیشنهاد کاربران

بپرس