رادیکالیسم

رادیکالیسم (radicalism)
(یا: افراط گرایی؛ تندروی) نوعی موضع گیری سیاسی در جهت هواداری از ایجاد تغییرات بنیادی در نظم سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی موجود. بنیادستیزی معمولاً ریشه در ارزش های بنیادین دارد و هدف آن تغییر دادن قهری وضع موجود در جهت سازگار شدن با آن اصول است. رادیکال ها معمولاً هرگونه موضع گیری در جهت سازش با نظم موجود را کفر می دانند، و اصول اعتقادی آنان غالباً بر آموزه های فیلسوف یا رهبر سیاسی اقتدارگرا استوار است. رادیکالیسم دورۀ جدید ریشه در چالش با امتیازات طبقات حاکم دارد، خواه این گونه امتیازات بر ادعای حق خداوندی، اشرافیت موروثی، یا ثروت تحکیم یافته استوار باشد. افراط گرایی در قالب رشته ای طولانی از جنبش ها، از قیام های دهقانی قرن ۱۶ آلمان تا جنبش های کارگری افراط گرایانۀ اواخر قرن ۱۹، تجلی یافته است. واژۀ «رادیکالیسم» نخستین بار دربارۀ جنبشی به کار رفت که در اواخر قرن ۱۸ در انگلستان برای اجرای اصلاحات پارلمانی برپا شد. از این زمان به بعد در بریتانیا، رادیکال به تدریج مترادف لیبرال شد و به جای یکدیگر به کار رفتند. عناصر رادیکال انقلاب فرانسه ژاکوبن ها بودند که به آمیزه ای از جزمیت دوآتشه با آرزوهای تبشیری توده های تهیدست توسل می جستند (← ژاکوبن ها). در جریان انقلاب امریکا، تامس پین در نوشته های تند خود نهاد سلطنت را به ریشخند گرفت و بر حقوق همۀ مردم تأکید کرد. اگرچه افراط گرایی سنّتی عمدتاً جنبشی چپ گرایانه بوده، اما تمنیّات سودایی چپ ها سبب بروز شکل های مختلفی از افراط گرایی در جناح راست شده است. بر این اساس، در حالی که آموزه های افراط گرایان چپ بر مفاهیم برابری استوار بوده اند، افراط گرایان راست بر نخبه گرایی صحه گذاشته اند. مفهوم رادیکال در سال های اخیر تغییر کرده است، زیرا دیدگاه هایی افراطی پدید آمده که دیگر با سیاست های کمونیستی، سوسیالیستی یا لیبرال هم معنا پنداشته نمی شوند؛ مثل گرایش های گوناگون «چپ نوین» و «تندروهای جنسی».