[ویکی فقه] هرگاه شخصی با عمل خود دیگری را فریب دهد و بر شخص فریب خورده خسارت وارد آید، مساله دارای احکامی است که بیان می شود.
اگر کسی دیگری را فریب دهد و مغرور تحت تاثیر غرور و فریب غار، مال شخص ثالثی را تلف کند -مانند مورد چهارم از مصادیق قاعده غرور - آیا غرور باعث می شود که مباشر تلف در مقابل مالک ضامن نباشد و تمام مسئولیت مستقیما متوجه فریب دهنده شود یا آن که خسارت دیده مختار است به «مغرور» که مباشر تلف است و یا به «غار» که مسبب است رجوع کند؟ و یا آن که در این گونه موارد فقط مباشر مسئول است که در صورت رجوع زیان دیده به وی، او نیز حق رجوع به غار را خواهد داشت؟
پاسخ با ارائه دو نظریه
در خصوص این موضوع میان فقها اختلاف نظر وجود دارد که این نظرها را می توان در دو نظریه خلاصه کرد:
← نظریه اول
بین موردی که «غار» بر مال تلف شده، استیلای غاصبانه داشته یا به نحوی در اتلاف آن دخیل بوده با موردی که غار بجز فریب دادن متلف نقش دیگری نداشته، تفاوت وجود دارد.در مورد نخست، مالک اختیار رجوع به هر دو را دارد: به «مغرور» به دلیل مباشرت در اتلاف و به «غار» به دلیل سابقه استیلای غاصبانه و ضمان هیچ یک، رافع ضمان دیگری نیست؛ اما در مورد دوم، مالک فقط حق رجوع به «مغرور» را که مباشر در اتلاف است دارد، زیرا در برابر مالک، مباشر اقوا از سبب است. البته هر چند به دلیل قاعده غرور، مباشر به نوبه خود حق رجوع به غار را دارد و سرانجام خسارت بر ذمه وی مستقر خواهد شد، ولی میان این مسئولیت با مسئولیت مستقیم در قبال زیان دیده، تفاوت روشن وجود دارد.به نظر می رسد، نظریه دوم با توجیهی که گفته شد و با توجه به قواعد ضمان ید ، تسبیب ، اتلاف و غرور، منطقی تر و موجه تر است.
اگر کسی دیگری را فریب دهد و مغرور تحت تاثیر غرور و فریب غار، مال شخص ثالثی را تلف کند -مانند مورد چهارم از مصادیق قاعده غرور - آیا غرور باعث می شود که مباشر تلف در مقابل مالک ضامن نباشد و تمام مسئولیت مستقیما متوجه فریب دهنده شود یا آن که خسارت دیده مختار است به «مغرور» که مباشر تلف است و یا به «غار» که مسبب است رجوع کند؟ و یا آن که در این گونه موارد فقط مباشر مسئول است که در صورت رجوع زیان دیده به وی، او نیز حق رجوع به غار را خواهد داشت؟
پاسخ با ارائه دو نظریه
در خصوص این موضوع میان فقها اختلاف نظر وجود دارد که این نظرها را می توان در دو نظریه خلاصه کرد:
← نظریه اول
بین موردی که «غار» بر مال تلف شده، استیلای غاصبانه داشته یا به نحوی در اتلاف آن دخیل بوده با موردی که غار بجز فریب دادن متلف نقش دیگری نداشته، تفاوت وجود دارد.در مورد نخست، مالک اختیار رجوع به هر دو را دارد: به «مغرور» به دلیل مباشرت در اتلاف و به «غار» به دلیل سابقه استیلای غاصبانه و ضمان هیچ یک، رافع ضمان دیگری نیست؛ اما در مورد دوم، مالک فقط حق رجوع به «مغرور» را که مباشر در اتلاف است دارد، زیرا در برابر مالک، مباشر اقوا از سبب است. البته هر چند به دلیل قاعده غرور، مباشر به نوبه خود حق رجوع به غار را دارد و سرانجام خسارت بر ذمه وی مستقر خواهد شد، ولی میان این مسئولیت با مسئولیت مستقیم در قبال زیان دیده، تفاوت روشن وجود دارد.به نظر می رسد، نظریه دوم با توجیهی که گفته شد و با توجه به قواعد ضمان ید ، تسبیب ، اتلاف و غرور، منطقی تر و موجه تر است.
wikifeqh: رابطه_مالک_با_غارّ_و_مغرور
[ویکی فقه] رابطه مالک با غارّ و مغرور. هرگاه شخصی با عمل خود دیگری را فریب دهد و بر شخص فریب خورده خسارت وارد آید، مساله دارای احکامی است که بیان می شود.
اگر کسی دیگری را فریب دهد و مغرور تحت تاثیر غرور و فریب غار، مال شخص ثالثی را تلف کند -مانند مورد چهارم از مصادیق قاعده غرور - آیا غرور باعث می شود که مباشر تلف در مقابل مالک ضامن نباشد و تمام مسئولیت مستقیما متوجه فریب دهنده شود یا آن که خسارت دیده مختار است به «مغرور» که مباشر تلف است و یا به «غار» که مسبب است رجوع کند؟ و یا آن که در این گونه موارد فقط مباشر مسئول است که در صورت رجوع زیان دیده به وی، او نیز حق رجوع به غار را خواهد داشت؟
اگر کسی دیگری را فریب دهد و مغرور تحت تاثیر غرور و فریب غار، مال شخص ثالثی را تلف کند -مانند مورد چهارم از مصادیق قاعده غرور - آیا غرور باعث می شود که مباشر تلف در مقابل مالک ضامن نباشد و تمام مسئولیت مستقیما متوجه فریب دهنده شود یا آن که خسارت دیده مختار است به «مغرور» که مباشر تلف است و یا به «غار» که مسبب است رجوع کند؟ و یا آن که در این گونه موارد فقط مباشر مسئول است که در صورت رجوع زیان دیده به وی، او نیز حق رجوع به غار را خواهد داشت؟