رئومتر ( به انگلیسی: Rheometer ) یک ابزار آزمایشگاهی اندازه گیری است که بر خلاف ویسکومترها جهت اندازه گیری برخی پارامترهای افزایش از جمله ویسکوزیته دینامیکی، سرعت برشی و تنش برشی به کار می رود. سازوکار عملکرد این وسیله به این صورت است که در آن از طریق بررسی توان مورد نیاز برای چرخش یک همزن در داخل نمونه، پارامترهایی چون ویسکوزیته دینامیک اندازه گیری می شود. [ ۱]
دو نوع متفاوتی از رئومتر وجود دارد. رئومترهایی که تنش برشی ( shear stress ) به کار برده شده را اندازه گیری می کنند و رئومترهای چرخشی یا برشی نامیده می شوند، در حالی که رئومترهایی که تنش کششی را به کار می گیرند رئومترهای کششی هستند.
رئومترهای چرخشی خانواده بسیار مهمی از وسایل اندازه گیری توابع ماده رئولوژیکی اند. کار با این رئومترها ساده است و در شرایط معمولی در سرعتهای برش کم و متوسط نتایج معتبری را بدست می دهند. یک ضعف ذاتی این رئومترها عدم حصول نتایج دقیق در ناحیه سرعتهای برش زیاد است که رفع آن در شرایط عادی امکانپذیر نیست. در سرعهای برش بیشتر از s − 1 ۰/۱ نمونه مذاب پلیمر مورد آزمایش از وسط بریده شده و در نهایت در سرعتهای برش بیشتر از میان گاف ( gap ) سیستم اندازه گیری خارج می شود. در مورد نمونه هایی با گرانروی کمتر، این مواد در اثر نیروی گریز از مرکز و جریانهای ثانویه در همین محدوده از سرعت برش شروع به خروج از بین گاف دستگاه ( بجز در مورد استوانه های هم محور ) و جریان آشفته می شود که در این صورت توابع رئولوژیکی اندازه گیری شده مورد اعتماد نخواهند بود. در این شرایط استفاده از رئومترهای موئین اجتناب ناپذیر است. در مقابل، رئومترهای چرخشی در حالتهای پایا و نوسانی قادر به تولید اشکال مختلف تغییر شکل در سیال مورد مطالعه اند که رئومترهای موئین این قابلیت را ندارند. در بسیاری شرایط مانند فرایند روزن رانی سرعت برش خیلی زیاد و در حد سرعتهای برش اعمال شده به وسیله رئومترهای موئین است ( روان کشسانی غیرخطی ) . شرایطی نیز وجود دارد که تغییر شکلها بسیار کوچک بوده و ساختار سیال بهم ریخته نمی شود. ملموس ترین مثال از این نوع بارگذاری لرزاندن یک طرف ژله است که در آن نیروها و تغییر شکلها برای فروپاشی ساختمان ژله به اندازه کافی بزرگ نیست. در این شرایط، حالت نوسانی رئومترهای چرخشی ابزار مناسبی است.
از مزایای دیگر این نوع رئومترها قابلیت استفاده از هندسه نمونه و سیستمهای اندازه گیری گوناگون است. این نوع هندسه ها دستیابی مستقیم به سطوح برش را امکانپذیر می سازد و پُر کردن و تمیز کردن آنها را نسبت به رئومترهای موئین ساده تر می سازد. به عنوان معایب رئومترهای چرخشی می توان از کامپلیانس دستگاه و اصطکاک محور بخش متحرک سیستم اندازه گیری نام برد که مورد دوم از طریق استفاده از بالشتک هوا ( air - bearing ) رفع می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدو نوع متفاوتی از رئومتر وجود دارد. رئومترهایی که تنش برشی ( shear stress ) به کار برده شده را اندازه گیری می کنند و رئومترهای چرخشی یا برشی نامیده می شوند، در حالی که رئومترهایی که تنش کششی را به کار می گیرند رئومترهای کششی هستند.
رئومترهای چرخشی خانواده بسیار مهمی از وسایل اندازه گیری توابع ماده رئولوژیکی اند. کار با این رئومترها ساده است و در شرایط معمولی در سرعتهای برش کم و متوسط نتایج معتبری را بدست می دهند. یک ضعف ذاتی این رئومترها عدم حصول نتایج دقیق در ناحیه سرعتهای برش زیاد است که رفع آن در شرایط عادی امکانپذیر نیست. در سرعهای برش بیشتر از s − 1 ۰/۱ نمونه مذاب پلیمر مورد آزمایش از وسط بریده شده و در نهایت در سرعتهای برش بیشتر از میان گاف ( gap ) سیستم اندازه گیری خارج می شود. در مورد نمونه هایی با گرانروی کمتر، این مواد در اثر نیروی گریز از مرکز و جریانهای ثانویه در همین محدوده از سرعت برش شروع به خروج از بین گاف دستگاه ( بجز در مورد استوانه های هم محور ) و جریان آشفته می شود که در این صورت توابع رئولوژیکی اندازه گیری شده مورد اعتماد نخواهند بود. در این شرایط استفاده از رئومترهای موئین اجتناب ناپذیر است. در مقابل، رئومترهای چرخشی در حالتهای پایا و نوسانی قادر به تولید اشکال مختلف تغییر شکل در سیال مورد مطالعه اند که رئومترهای موئین این قابلیت را ندارند. در بسیاری شرایط مانند فرایند روزن رانی سرعت برش خیلی زیاد و در حد سرعتهای برش اعمال شده به وسیله رئومترهای موئین است ( روان کشسانی غیرخطی ) . شرایطی نیز وجود دارد که تغییر شکلها بسیار کوچک بوده و ساختار سیال بهم ریخته نمی شود. ملموس ترین مثال از این نوع بارگذاری لرزاندن یک طرف ژله است که در آن نیروها و تغییر شکلها برای فروپاشی ساختمان ژله به اندازه کافی بزرگ نیست. در این شرایط، حالت نوسانی رئومترهای چرخشی ابزار مناسبی است.
از مزایای دیگر این نوع رئومترها قابلیت استفاده از هندسه نمونه و سیستمهای اندازه گیری گوناگون است. این نوع هندسه ها دستیابی مستقیم به سطوح برش را امکانپذیر می سازد و پُر کردن و تمیز کردن آنها را نسبت به رئومترهای موئین ساده تر می سازد. به عنوان معایب رئومترهای چرخشی می توان از کامپلیانس دستگاه و اصطکاک محور بخش متحرک سیستم اندازه گیری نام برد که مورد دوم از طریق استفاده از بالشتک هوا ( air - bearing ) رفع می شود.
wiki: رئومتر