ذیوفنطس. [ ی ُ ف َ طُ ] ( اِخ ) دانشمند ریاضی و او را کتابی بوده است در جبر و مقابله که قسطا ابن لوقا البعلبکی آنرا ترجمه و ابوالوفای بوزجانی تفسیر و شرح کرده است. ذیوفنطس. یونانی اسکندرانی. ابن القفطی گوید: فاضلی کامل و مشهور زمان خویش و مشتهر بواسطه تصنیف خود است. وتصنیف وی در صناعت جبر باشد و آن کتابی مشهور و مذکور است که بعربی نقل کرده اند و پایه عمل اهل این صناعت بر این کتاب است و چون بیننده در وی تبحر کند داند که این کتاب در این نوع دریائی است - انتهی. ظاهراً این نام مصحف ذیونس باشد. و ذیونس عالم ریاضی و منجم یونانی است. و در مأئه چهارم میلادی میزیسته است. از تاریخ حیات وی اطلاعی در دست نیست و از او شرح عناصر اقلیدس بر جای مانده است و نیز یادداشت هائی راجع به آراطس که با آثار اراطس بطبع رسیده. و نیز ذیلی به قانون شاهی بطلمیوس وجداولی نجومی که در 1822 و 1824 م. در پاریس بطبع رسیده است و شروحی در یازده کتاب بر مجسطی بطلیموس. ودختر او همای هیپاتی فیلسوف مشهور است که عیسویان به تعصب دینی وی را بکشتند. ( عیون الانباء ج 1 ص 245 س 14 ). و رجوع به تاریخ الحکمای قفطی ص 110 و 184 شود.
