[ویکی نور] ذیل بشائر اهل الایمان بفتوحات آل عثمان. ذیل بشائر أهل الإیمان بفتوحات آل عثمان، اثر حسین خوجه (متوفی 1145ق)، با تحقیق طاهر معموری، بخشی از کتاب «بشائر أهل الإیمان بفتوحات آل عثمان» است و در مورد تاریخ تونس و ترجمه علمای آن سرزمین در عهد عثمانی میباشد که به زبان عربی و در ابتدای قرن دوازدهم هجری نوشته شده است.
کتاب با دو مقدمه از محمد حبیب و محقق آغاز شده و علما بهحسب شهرهای خویش، معرفی و شخصیت آنان همراه با ذکر اساتید، شاگردان و جایگاه علمی و فرهنگی آنان تحلیل شده است.
به سبب وضع اجتماعی و سیاسی مضطرب دوران کتابت کتاب، این اثر در دوره فترت و کمبود کتب و منابع تاریخی نوشته شده و نویسنده بیشتر از منابع و کتب مشرقزمین که دربردارنده تاریخ دولت عثمانی بودهاند، استفاده کرده است. برخی از این منابع، عبارتند از: «سمیر الأصحاب و نزهة ذوی الألباب»، ابوالسرور ابوعبدالله محمد بن احمد بکری؛ «نصرة أهل الإیمان بتاریخ دولة آل عثمان»؛ «الإعلام بأعلام بیت الله الحرام» محمد بن احمد بن محمد قاضیخان نهروانی حنفی؛ «المؤنس فی أخبار إفریقیا و تونس» محمد بن ابوالقاسم رعینی قیروانی؛ «قرة العین بنشر فضائل الملک حسین» ابوعبدالله محمد سعاده؛ «الحلل السندسیة فی الأخبار التونسیة» وزیر سراج و «الشهب المخرقة فی من ادعی الاجتهاد لولا انقطاعه من أهل المخرقة» احمد بزناز.
در مقدمه نخست، به موضوع کتاب اشاره شده و در مقدمه دوم، ابتدا به منابع و مصادری که میتوان زندگینامه نویسنده را در آن یافت، اشاره گردیده و سپس ضمن تشریح اوضاع سیاسی و اجتماعی تونس از زمان استقرار ترکها در آن تا زمان پادشاهی حسین بن علی، زندگینامه مفصلی از نویسنده، ارائه گردیده و اطلاعات مفید و جامعی پیرامون کتاب و نسخ خطی آن، در اختیار خواننده قرار گرفته است.
اثر حاضر در واقع بخشی است از کتاب دیگر نویسنده، تحت عنوان «بشائر أهل الإیمان بفتوحات آل عثمان». کتاب «بشائر»، تاریخ سلاطین آل عثمان، از عهد سلطان عثمان اول تا احمد ثالث بوده و دارای مقدمه و بیستوچهار باب است که مقدمه، در مورد قبایل ترکی است که سلاطین آل عثمان از آنها میباشند و هریک از ابواب کتاب، به یکی از سلاطین اختصاص یافته که در آن، از خلافت، جهاد، غزوات و تلاشهای عمرانی وی بحث شده و با ترجمهای وافی از علمای دولت او ختم شده است.
نویسنده باب بیستوچهارم کتاب مزبور را به محل تولد خود، تونس اختصاص داده و آن را ذیل کتاب مذکور نامیده که دربردارنده تاریخ و شرح حال علمای تونس در عهد عثمانی میباشد.
کتاب با دو مقدمه از محمد حبیب و محقق آغاز شده و علما بهحسب شهرهای خویش، معرفی و شخصیت آنان همراه با ذکر اساتید، شاگردان و جایگاه علمی و فرهنگی آنان تحلیل شده است.
به سبب وضع اجتماعی و سیاسی مضطرب دوران کتابت کتاب، این اثر در دوره فترت و کمبود کتب و منابع تاریخی نوشته شده و نویسنده بیشتر از منابع و کتب مشرقزمین که دربردارنده تاریخ دولت عثمانی بودهاند، استفاده کرده است. برخی از این منابع، عبارتند از: «سمیر الأصحاب و نزهة ذوی الألباب»، ابوالسرور ابوعبدالله محمد بن احمد بکری؛ «نصرة أهل الإیمان بتاریخ دولة آل عثمان»؛ «الإعلام بأعلام بیت الله الحرام» محمد بن احمد بن محمد قاضیخان نهروانی حنفی؛ «المؤنس فی أخبار إفریقیا و تونس» محمد بن ابوالقاسم رعینی قیروانی؛ «قرة العین بنشر فضائل الملک حسین» ابوعبدالله محمد سعاده؛ «الحلل السندسیة فی الأخبار التونسیة» وزیر سراج و «الشهب المخرقة فی من ادعی الاجتهاد لولا انقطاعه من أهل المخرقة» احمد بزناز.
در مقدمه نخست، به موضوع کتاب اشاره شده و در مقدمه دوم، ابتدا به منابع و مصادری که میتوان زندگینامه نویسنده را در آن یافت، اشاره گردیده و سپس ضمن تشریح اوضاع سیاسی و اجتماعی تونس از زمان استقرار ترکها در آن تا زمان پادشاهی حسین بن علی، زندگینامه مفصلی از نویسنده، ارائه گردیده و اطلاعات مفید و جامعی پیرامون کتاب و نسخ خطی آن، در اختیار خواننده قرار گرفته است.
اثر حاضر در واقع بخشی است از کتاب دیگر نویسنده، تحت عنوان «بشائر أهل الإیمان بفتوحات آل عثمان». کتاب «بشائر»، تاریخ سلاطین آل عثمان، از عهد سلطان عثمان اول تا احمد ثالث بوده و دارای مقدمه و بیستوچهار باب است که مقدمه، در مورد قبایل ترکی است که سلاطین آل عثمان از آنها میباشند و هریک از ابواب کتاب، به یکی از سلاطین اختصاص یافته که در آن، از خلافت، جهاد، غزوات و تلاشهای عمرانی وی بحث شده و با ترجمهای وافی از علمای دولت او ختم شده است.
نویسنده باب بیستوچهارم کتاب مزبور را به محل تولد خود، تونس اختصاص داده و آن را ذیل کتاب مذکور نامیده که دربردارنده تاریخ و شرح حال علمای تونس در عهد عثمانی میباشد.
wikinoor: ذیل_بشائر_أهل_الإیمان_بفتوحات_آل_عثمان