ذوالفقارخان اسعدالدوله

ذوالفقارخان افشار اسعدالدوله که ابتدا ملقب به سهم السلطنه بود، وی از خوانین زنجان و فرزند حسین قلی خان افشار «ناظم العداله» بود. او فرمانده فوج سوار خمسه بود.
ذوالفقارخان در فتح هرات که در سالهای ۱۲۷۲ و ۱۲۷۳ رخ داد، با سواران خود به جنگ رفت و در کنار مرادمیرزا حسام السلطنه پسر عباس میرزا جنگید و چون با فتح و پیروزی بازگشت مورد لطف شاه قرار گرفت. ناصرالدین شاه به وی درجه سرتیپی و لقب اسعد الدوله داد و او را به حکومت زنجان منصوب کرد. او مردی متدین و شجاع و مورد احترام بود. پل معروف به پل سردار از آثار اوست و خواهر وی جمیله خانم؛ همسر امیرتومان رضاقلی خان فخیم الدوله؛ پسر میرزا ابراهیم خان مظفرالدوله خمسه ای «مظفری» بانی مسجد و مدرسه معروف به «مسجد خانم» در زنجان می باشد، فرزندان ذکور او حسینقلی خان سردار اسعدالدوله ثانی «منیع الدوله» و علیقلی خان «اعظام السلطنه» بود.
اسعدالدوله، مکرم الدوله نوه دختری هدایت الله خان گیلانی «اتور خان رشتی» را به همسری برگزید و از او صاحب ۲ پسر به نام های:
• علی قلی خان اعظام السطنه، که در جوانی درگذشت. همسر او منورالدوله دختر سلطان علی خان وزیرافخم بود و صاحب یک فرزند شد.
• محمد ذوالفقاری ( زادهٔ ۱۲۸۰ هـ. ش، درگذشت ۱۳۵۵ هـ. ش ) ، نمایندهٔ ادوار ۱۴، ۱۵، ۱۶ و ۱۷ مجلس شورای ملی، نایب رئیس دورهٔ ۱۷ مجلس شورای ملی، استاندار مازندران و اصفهان، سفیر کبیر ایران در کابل و سناتور تبریز در ادوار ۵، ۶ و ۷ مجلس سنای ایران.
دختران اسعدالدوله امیربانو همسر حسین پاشاخان امیر بهادر جنگ، توران الدوله که ابتدا همسر سالار اعظم تبریزی بود و بعد از درگذشت او با ابوالقاسم خان مافی «برهان الدوله» ازدواج کرد و رخشنده سلطان خانم همسر فخیم الملک وزیری «انتظام وزیری» بود.
اسعدالدوله به سال ۱۳۳۵ قمری در زنجان درگذشت. او هنگام درگذشت نزدیک به ۹۰ سال داشت. یگانه وارث او در آن زمان حسینقلی خان منیع الدوله بود، که پس از پدر اسعدالدوله لقب گرفت. [ ۱]