ذواصبح. [ اَ ب َ ] ( اِخ ) ابن زیدبن الغوث بن سعدبن عوف بن عدی بن مالکب بن زیدبن سعدبن زرعة و هو حمیر الأصغر.یکی از اقیال یمن است و سیاط اصبحیّة، یعنی تازیانه های اصبحی ، منسوب بدوست. و مالک بن انس ، صاحب مذهب ازاحفاد او باشد و از این رو او را مالک بن انس اصبحی خوانند. و مؤلف حلل السندسیة ج اول ص 298 گوید: و منهم ( ای حمیربن سبا ) من ینتسب الی ذی اصبح. قال ابن حزم ، هو ذو اصبح بن مالک بن زید من ولد سبا الأصغربن زیدبن سهل بن عمروبن قیس و وصل النسب. و ذکر الحازمی ان ذا اصبح من کهلان... و رجوع به نفح الطیب ج 1 ص 139 شود. و در عقدالفرید آمده است که : ذواصبح حرث بن مالک بن زیدبن الغوث است و ابرهةبن الصباح ملک تهامه از اولاداوست. و مادر او ریحانة دختر ابرهة الاشرم ملک حبشه است و پسر او ابوشمر در رکاب امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب در صفین بشهادت رسید. و هم از فرزندان اوست رشدین بن عریب بن ابرهة سید حمیر بشام به زمان معاویة. ونیز یزیدبن مفرّغ الشاعر. ( عقدالفرید جزو3 ص 319 ).
