ذهنیت خرچنگی

ذهنیت خرچنگی یا خرچنگ ها در یک سطل ( همچنین بشکه، سبد یا گلدان ) یک طرز تفکر است که بهترین توصیف آن این عبارت است: «اگر من نمی توانم آن را داشته باشم، دیگران هم نباید بتوانند». [ ۱] این استعاره به الگوی رفتاری خرچنگ ها وقتی در یک سطل به دام افتاده اند، اشاره می کند. در حالی که هر یک از خرچنگ ها به راحتی می توانند فرار کنند، [ ۲] تلاش هایش توسط دیگران تضعیف خواهد شد و این امر موجب تضعیف جمعی گروه خواهد شد. [ ۳] [ ۴] [ ۵]
این موضوع در رفتار انسان نیز دیده می شود به طوری که ادعا می شود که اعضای یک گروه به منظور کاهش اعتماد به نفس دیگر اعضای گروه که به موفقیت فراتر از دیگران رسیده اند، تلاش خواهند کرد. این امر ممکن است از روی حسادت، خشم، توطئه، یا رقابتی احساسی، برای متوقف ساختن پیشرفت دیگران باشد. [ ۶] [ ۷] [ ۸]
ذهنیت خرچنگی بر عملکرد در یک سازمان تأثیر می گذارد، زیرا انسان به گونه ای مشابه خرچنگ ها به ویژه در تیم های اجتماعی رفتار می کند. [ ۹] تأثیر ذهنیت خرچنگی بر عملکرد افراد توسط یک مطالعه در نیوزلند در سال ۲۰۱۵ اندازه گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که وقتی که نمرات دانشجویان به روشی گزارش می شد که مانع اطلاع افراد از جایگاه دیگران در رتبه بندی های منتشر شده شود، نتیجه آزمون دانشجویان رشد ۱۸ درصدی داشت. [ ۱۰]
در فارسی نیز به این ذهنیت به صورت های مختلفی اشاره شده ولی بیشتر با یک مضمون به کار رفته است. در قالب شعر:
دیگی که برای ما نجوشد بگذار سر سگ در آن بجوشد ( عامیانه )